In de binnenvaart zijn nieuwe vormen van ondernemen nodig. De binnenvaart zal de slag van schip naar keten moeten maken. Meer samenwerking is de sleutel voor een krachtige toekomst. Dat was de boodschap van Cora van Nieuwenhuizen op 3 oktober bij het Nationaal Binnenvaart Congres. De minister van Infrastructuur en Waterstaat hield de openingsspeech van het met 350 deelnemers uitverkochte evenement in Diergaarde Blijdorp.
De toekomst van de binnenvaart is onzeker, zei Van Nieuwenhuizen, “als we niet gezamenlijk in beweging komen. Een gezonde toekomst van de binnenvaart is een duurzame binnenvaart, innovatiever, gericht op samenwerking, betrouwbaar en veilig en dus concurrerend. Dat is een spannende agenda die we alleen sector-breed kunnen oppakken.” Daarom steunde ze ook het nationale congres.
Achterblijven
“Ons uitgangspunt is goed. De grootste en modernste vloot van Europa. Meer dan 40 procent van alle goederen gaat over water en bijna 90 procent van de bulk. We zijn met meer dan 5.000 kilometer aan vaarwegen direct verbonden met het Europese achterland waarvan een groot deel nog niet wordt benut. En het belangrijkste is hier samengebracht: we hebben een enorm kapitaal aan kennis en expertise opgebouwd.”
Maar, waarschuwde de minister: “Op dezelfde voet doorgaan is a losing game. Want ik zie dat de binnenvaart de concurrentieslag gaat verliezen als iedereen op dezelfde voet doorgaat. Verladers zijn geneigd om vooral weer voor de weg te kiezen in plaats van het water. Op het gebied van verduurzaming en digitalisering dreigt de binnenvaart achter te blijven. Begrijpelijk want als je als schipper maar één keer in de dertig, veertig jaar kunt innoveren, krijg je het moeilijk. Een vrachtwagen vernieuwt eens in de pakweg zeven jaar.”
Nieuwe vormen van ondernemerschap
Dat is door de hoge investeringen in de binnenvaart niet op te brengen voor ondernemers, besefte Van Nieuwenhuizen. Haar advies: “Het gaat een stuk makkelijker als je dit gezamenlijk oppakt, bijvoorbeeld in de vorm van coöperaties. Eigendom van een schip is ook niet per se noodzakelijk. Leasen ook een mogelijkheid.”
“Er zijn nieuwe vormen van ondernemen nodig. De binnenvaart zal de slag van schip naar keten moeten maken. Meer samenwerking is de sleutel voor een krachtige toekomst.”
“Natuurlijk roept dat ook vragen op: hoe dan? Wat zijn de beste condities? Waar mogelijk helpen we met nieuwe kennis. We zijn met de Centrale Commissie voor de Rijnvaart bezig met een onderzoek naar nieuwe vormen van ondernemerschap. Volgend voorjaar verwachten we daar meer over te kunnen vertellen.”
“Nederland heeft de binnenvaart nodig”
Van Nieuwenhuizen gaf voorbeelden van “voorzichtige stappen in de goede richting”. Zoals de Green Deal die dit jaar is afgesloten en voorbeelden van innovaties. Ze noemde de automatische stuurpiloot van Shipping Technology op basis van kunstmatige intelligentie (daarvoor tijdens het congres beloond met de Blue Road Award 2019) en de initiatieven met elektrisch varen, met behulp van windenergie die in batterijen is opgeslagen. “Een heel nieuwe manier van wind in de zeilen!”
Nederland heeft de binnenvaart nodig, aldus de minister, “om op een duurzame en efficiënte manier onze goederen te vervoeren, om het dichtslibben van de wegen te voorkomen en onze internationale concurrentiepositie te versterken”.
100 miljoen extra voor onderhoud aan vaarwegen
“Natuurlijk moet de basis daarvoor op orde zijn. Ik heb het over onze infrastructuur. Ik ken de zorgen. Daar gaan we iets aan doen. Op korte termijn zullen we voor 100 miljoen aan extra onderhoudsmaatregelen nemen. Bovenop de 600 miljoen die we jaarlijks investeren in beheer en onderhoud van vaarwegen.”
“We geven daarbij voorrang aan de locaties waar zich de meeste storingen voordoen, zoals de Brabantse Kanalen en de Maas. We nemen maatregelen tegen de storingen bij sluis Weurt. We werken hard aan de verbetering van het schutproces bij de sluizen Born, Lith en Belfeld.”
Droogte
“Ook droogte staat een snelle doorstroming in de weg. Vorig jaar zijn we met onze neus op de feiten gedrukt. Op veel plekken konden schepen met minder dan de helft van hun laadcapaciteit varen. Bijna alles wat kón varen, was onderweg.”
“De kans op droge zomers is groter geworden – dus absoluut iets om rekening mee te blijven houden. We nemen allerlei maatregelen, zoals het steeds tijdig doorgeven van actuele waterstanden, een pilot om de harde laag bij Nijmegen aan te pakken en internationaal overleg met de landen bovenstrooms.”
Big 5
“Er is genoeg om de tanden in te zetten. U doet dat vandaag aan de hand van de big five – hoe toepasselijk in Blijdorp! Dit is echter geen big five om passief te bewonderen en te koesteren. Integendeel: vijf grote thema’s gaan we actief aanvallen, binnenstebuiten keren en uitbenen om te bepalen hoe we er verder mee gaan.”
De vijf thema’s die op het Nationaal Binnenvaart Congres op het programma stonden waren energietransitie, digitalisering, infrastructuur, logistiek en arbeidsmarkt. “Gezien alle kennis en expertise die u heeft, heb ik er vertrouwen in dat we stappen kunnen zetten. Gezamenlijk: het is belangrijk om te beseffen dat niemand hier alleen voor staat.”
Gezonde toekomst
“De rode draad is: hoe zorgen we voor een gezonde toekomst van de binnenvaart? Veilig, concurrerend en duurzaam. Een binnenvaart die vitaliteit brengt. Een onmisbare schakel. Niet alleen hier in Blijdorp, maar ook nationaal en internationaal.”
“Er is nog veel potentie: de grens van de capaciteit van onze rivieren is nog lang niet in zicht! We hebben de kennis. We hebben fantastische voorzieningen om innovaties te testen. Er liggen voldoende kansen om te verzilveren. Maar daar is wel uw inzet voor nodig”, spoorde de minister de congresdeelnemers aan. “Grijp uw kansen als ondernemer, investeer in samenwerking, laat u horen en zien in de logistieke keten. Samen staan we sterker!”
