Duitsland gaat snijden in het ambtenarenapparaat. In 2030 moet 8 procent van de banen bij federale overheidsinstanties verdwijnen. Ook de Wasserstraßen- und Schifffahrtsverwaltung (WSV) blijft niet gespaard. Binnenvaartorganisaties en vakbond ver.di waarschuwen dat de bezuinigingen bij de vaarwegbeheerder de veiligheid, logistiek en klimaatdoelen in gevaar brengen.
Dit jaar moet al 0,5 procent van de banen verdwijnen bij de circa 950 federale overheidsinstanties. De WSV is met 12.500 medewerkers een van de grootste. In de afgelopen jaren is het personeelsbestand van de vaarwegbeheerder al uitgedund. Bij de voor de binnenvaart belangrijke Wasserstraßen- und Schifffahrtsämter (WSA) is nog maar 60 procent van het personeel over vergeleken met 2001.
Hoewel het takenpakket sindsdien alleen maar toegenomen is, kwamen er nauwelijks extra banen bij. De werkprocessen zijn al sterk geoptimaliseerd – veel efficiënter kan het niet meer. Daarbij komt dat de organisatie te maken heeft met vergrijzing: een grote groep medewerkers gaat de komende jaren met pensioen. Zonder voldoende instroom van nieuwe krachten dreigt de onderbezetting verder toe te nemen.
Die is nu al merkbaar: overbelasting, frustratie en motivatieverlies steken steeds vaker de kop op. Als het personeelsbestand verder krimpt, wordt de situatie alleen maar nijpender.
Investeren, niet bezuinigen
De zorgen onder medewerkers van de WSV zijn groot. Dat bleek ook in juni tijdens de Internationale Dag van de Publieke Dienstverlening. In een panelgesprek georganiseerd door vakbond ver.di werd duidelijk dat de sanering van de natte infrastructuur een enorme uitdaging vormt voor de Duitse vaarwegbeheerder. Langetermijnplanningen en structurele financiering zouden hier verlichting kunnen bieden, maar daaraan ontbreekt het tot nu toe.
Het personeelstekort is nu al zo nijpend dat medewerkers die bevoegd zijn voor het bedienen van sluizen regelmatig moeten bijspringen op stuwen. Volgens deelnemers aan het panelgesprek zullen verdere bezuinigingen ertoe leiden dat grote infrastructuurprojecten simpelweg niet meer gerealiseerd kunnen worden. “Het moet er juist om gaan de WSV aantrekkelijker te maken als werkgever door meer te investeren in de werving en opleiding van nieuwe medewerkers.”
Instorten
In Berlijn hebben binnenvaartorganisatie BDB, binnenhavenorganisatie BöB en ver.di de situatie onlangs besproken. Hun gezamenlijke boodschap aan de overheid is helder: stop onmiddellijk met de geplande bezuinigingen op personeel bij de WSV. Volgens de organisaties komt het hele systeem van beheer, onderhoud, sanering en uitbreiding van vaarwegen in gevaar.
“Zonder investeringen in personeel en infrastructuur dreigt het netwerk regelrecht in te storten”, waarschuwen ze. “En dat terwijl er jaarlijks zo’n 170 miljoen ton via het water wordt vervoerd. Vaarwegen zijn onmisbaar voor de economie.”
De geplande bezuinigingen staan bovendien haaks op de ambities van de Duitse overheid. In het Masterplan Binnenvaart legde die juist vast dat meer goederen van de weg naar het water moeten om de logistiek klimaatvriendelijker te maken. Maar met minder personeel wordt het moeilijk om het beheer van de circa 7.300 kilometer rivieren en kanalen op peil te houden.
“Zonder de medewerkers van de WSV vaart geen schip of zeilboot”, stellen de organisaties. “Zij leggen tonnen uit, houden de vaargeul op diepte en zorgen voor sterke oevers. Als het nodig is, bedienen ze sluizen handmatig.”
Veiligheid staat op het spel
De federale politie en het leger zijn vanwege hun veiligheidstaken uitgesloten van de bezuinigingen. Maar ook de WSV draagt verantwoordelijkheid voor veiligheid – en niet alleen op het water. Ze beschermt omwonenden van rivieren tegen overstromingen.
“Elke politicus zou moeten weten hoe belangrijk sluizen en stuwen zijn, vooral in Zuid-Duitsland”, klinkt het. “Al die cruciale taken worden dagelijks uitgevoerd door WSV-medewerkers, ondanks het structurele personeelstekort en soms met gebrekkige uitrusting. Het is aan hún inzet te danken dat de vele verouderde sluizen in dit land überhaupt nog functioneren.”
Volgens de drie organisaties zal iedereen in het land de gevolgen gaan merken als de overheid – tegen het advies van deskundigen in – vasthoudt aan de bezuinigingen. “Uiteindelijk zal dit leiden tot beperkingen in de binnenvaart. Reparaties aan kunstwerken zullen langer duren, sluizen zullen minder uren bediend kunnen worden. Op sommige vaarwegen zal binnenvaart ’s nachts alleen nog beperkt mogelijk zijn. Goederen zullen hun bestemming niet meer op tijd bereiken, waardoor verladers overstappen naar weg- en spoorvervoer. Burgers zullen te maken krijgen met nog meer files.”
Door Sarah De Preter
