Port of Zwolle, met havens in Kampen, Meppel en Zwolle, ligt op koers. Moderniseren, vergroening en circulair staan, naast groei, hoog in het vaandel.
“We werken inmiddels tien jaar samen. Het is ontstaan uit de logistieke samenwerking, want elke gemeente heeft een belangrijke haven voor de regio.” Aan het woord is Wouter Grendelman. Hij is strategisch adviseur economie bij de gemeente Meppel en sinds de oprichting nauw betrokken bij Port of Zwolle.
Hij legt uit dat de samenwerking tussen de drie gemeenten eerst vooral gericht was op bedrijventerreinen en havenontwikkeling. Inmiddels is die veel breder geworden door de energietransitie, duurzaamheid en circulariteit. Die thema’s spelen naast vervoer een belangrijke rol.
“We zijn een Regiodeal (afspraken tussen het Rijk en een regio om opgaven in die regio aan te pakken, red.) ingegaan om financiële middelen te krijgen om op een nieuwe manier havenontwikkeling te doen… Niet meer een damwandje slaan en kade maken. We willen aan het hele proces waarde toevoegen en vervoer via water stimuleren voor de economie”, zegt Grendelman.
“Bij havens draait het vaak om containers en bulk. Daar moet effectiever mee omgegaan worden. Bedrijven die vroeger al over water transporteerden maar overgestapt zijn op wegtransport, worden nu gestimuleerd om dat weer via het water op te pakken”, voegt Jeroen van den Ende, directeur van Port of Zwolle, toe. “Dit om het chauffeurstekort en het transport over de weg verder te ontlasten. Kavels zijn schaars, helemaal aan diep vaarwater. Die moeten we voor transport over water benutten.”
Walstroom
Parallel aan dit traject loopt het Europees gesubsidieerde walstroomproject NON-STOP. “We hebben in Kampen als eerste walstroom aangelegd voor riviercruises. De schippers zijn niet verplicht tot gebruik van walstroom, maar we verleiden en stimuleren ze wel over te stappen op walstroom”, vertelt Van den Ende. “De komende jaren wordt dat netwerk verder uitgerold.”
Daarnaast wordt gewerkt aan het digitaliseren van de havengelden, met ShipLogic. Dit systeem kent een interactieve kaart van de havens waar de schepen automatisch gedetecteerd worden met AIS. Met één klik op het schip kan de havenbeheerder de gegevens opvragen en de factuur maken. En: “De rapportages uit het systeem geven nuttige informatie bij het maken van beleidskeuzes over het gebruik van de havens”, aldus Van den Ende.
“Het systeem is in de drie havens bottum-up ingevoerd”, stelt Van den Ende. “Alle neuzen en werkwijzen van de verschillende havens zijn gelijkgetrokken. De havenmeesters zijn aan de hand meegenomen in het proces, waardoor het breed gedragen wordt bij de gemeentes.”
De verschillen in de havens waren groot, maar ze werken nu uniform. “Alle medewerkers moeten weten wat we doen en het samen tot een succes maken. Ook de stukken zonder havengeld worden nu geregistreerd. Naast beroepsvaart is er in de zomer vooral ook tijd nodig voor de pleziervaart.”
Riviercruise komt voornamelijk in Kampen, maar inmiddels groeit ook de populariteit van Meppel en Zwolle. “Samen met de gemeentes hebben we bereikt dat er ook in de andere havens aangelegd wordt. Hierdoor worden door de passagiers ook meer excursies
gedaan in de regio; het is een toegevoegde waarde voor het regionale bedrijfsleven.”
“Het is een nieuwe manier van recreëren, niet meer alleen het reisje langs de Rijn. Vorig jaar waren er 225 cruiseschepen in de havens van Port of Zwolle”, aldus Van den Ende. De toeristen bezoeken Giethoorn, Frederiksoord en de hunebedden.
Batterij van de regio
Gevraagd naar nieuwe kansen antwoord Van den Ende: “Waterstof bijvoorbeeld, wij zijn positief. Het is nog steeds een onderzoekende fase, want wat wordt de heilige graal? Elektrificeren, waterstof, beide of toch nog wat anders? Accu’s houden we nauwlettend in de gaten en we wachten op regelgeving voor waterstof.”
“We hebben onderzoek gedaan naar groene waterstof. Die kan je ook voor andere bedrijven en woningen gebruiken. Voor privaat initiatief voor een groene waterstoffabriek in Kampen staan we open. Wij willen de havens vergroenen en circulair maken. De ambitie is om Kampen de batterij van de regio te laten worden en hier in Meppel een circulaire bouwhub te ontwikkelen.”
Een ander hot issue is het varend ontgassen, dat in juli 2024 geregeld moet zijn. Er komt vooral veel benzine en diesel aan in de havens van Port of Zwolle. Er zal voor ontgassen in de regio dan ook een goed bruikbare, doordachte oplossing moeten komen. “Onlangs zijn daar met de politiek nog gesprekken over geweest. Port of Zwolle wil graag vooroplopen, maar heeft daar wel het juiste gereedschap voor nodig.”
Zeehaven
De voorgenomen verbreding en verdieping van de sluis bij Kornwerderzand is positief voor de regio. Het idee leidde tot een pilot, waardoor Port of Zwolle nu al kan zeggen ‘de meest binnenlands gelegen zeehaven’ te zijn. De kruiplijncoaster Alert bracht voor Xella Nederland vanuit Meppel betonblokken naar Denemarken. Met één coaster worden ongeveer 48 vrachtwagens per keer vervangen.
Port of Zwolle bemiddelde daarin en maakte de vaart mogelijk door de Sethehaven te laten baggeren en de benodigde ISPS-papieren te regelen. Ook voor de superjachtbouw in de regio zijn de aanpassingen van de sluis een uitkomst.
“In de toekomst kunnen shortsea-schepen tot 5 meter diep in Meppel komen”, meldt Van den Ende. Ramses de Vries, commercieel manager bij ERA Chartering dat de Alert inzette, is blij met het proefproject: “De vervolgcontracten liggen bij Xella Nederland.”
Er is, naast de Alert een tweede kruiplijncoaster op komst, eveneens van 1.600 ton. “Het is de oude kruiplijncoaster-maat die via zee op tal van kleine vaarwegen kan komen, waar de grotere shortsea niet kan komen.”
