Brandbrief naar minister over omgekeerde modal shift

In een brandbrief waarschuwt ASV-voorzitter Gerberdien le Sage minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur en Waterstaat) voor een dreigende omgekeerde modal shift. “In plaats van meer vervoer over het water zullen na 2025 wekelijks tienduizenden extra vrachtwagens over de weg rijden. Met meer CO2-uitstoot en meer files reiken de effecten van deze ontwikkeling verder dan alleen de belangen van de betrokken schippers. Het algemeen belang is in het geding”, staat in de mede door verladersorganisatie evofenedex en schipperscoöperatie PTC ondertekende brief.

Het draait om de strengere technische eisen, die ook voor bestaande schepen gelden. De ASV vraagt daar al jaren aandacht voor. “De ambitie om vervoer van de weg te verplaatsen naar het water wordt breed gedragen, ook door het kabinet. Maar het omgekeerde gebeurt, en dat heeft onomkeerbare gevolgen als niet alsnog adequaat wordt ingegrepen.”

Kleine schepen blijven onmisbaar

De technische eisen van zowel de Europese Unie als de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) – die zijn verenigd in CESNI – jagen de voltallige Nederlandse binnenvaartvloot op gigantische kosten, stelt de ASV. Het eisenpakket brengt vooral de kleine binnenvaart (schepen tot 1.500 ton) in de verdrukking.

De voorschriften voor de inrichting en uitrusting van schepen zijn bedoeld voor de veiligheid, onder meer voor personeel aan boord van de schepen. “De noodzaak hiertoe stamt uit een tijd van schaalvergroting, waarin uitbreiding van het gemiddelde laadvermogen in evenredig verband stond met risico-minimalisatie”, aldus de ASV. Maar naast grote schepen blijven kleine schepen nodig aangezien grote schepen door hun afmetingen en diepgang niet in staat zijn overal te komen. Voor bediening van bedrijven aan de haarvaten van het vaarwegennet zijn kleinere schepen onmisbaar voor de Nederlandse logistiek, “zeker nu het aantal periodes van droogte en laag water toeneemt”.

Onbetaalbaar en onuitvoerbaar

“Zorgwekkend is dat de Europese technische eisen zo verstrekkend zijn dat de kleine binnenvaart op termijn niet meer bestaat. Waar de eisen vroeger alleen golden bij nieuwbouw, vervanging of ombouw van schepen, worden de eisen tegenwoordig met terugwerkende kracht gesteld. Voor kleine binnenvaartschepen is dit onbetaalbaar. Veel van die eisen zijn voor kleine schepen bovendien technisch onuitvoerbaar. Er kán niet aan worden voldaan, zelfs niet door kleinere nieuwbouwschepen.” Zo kan vrijwel) geen enkel schip aan de geluidseisen voldoen.

Met een voorbeeld maakt de ASV dat duidelijk: doordat de (woon)ruimtes aan boord minimaal 2 meter hoog moeten zijn, kunnen spitsen straks niet meer onder Franse bruggen doorvaren. En met een minimale gangboordbreedte van 60 centimeter wordt de opening in het ruim te klein om te kunnen laden.

Uit de vaart genomen

“Omdat kleine binnenvaartschepen de technische eisen niet kunnen vervullen, doorstaan ze de periodieke keuring niet en worden ze uit de vaart genomen. Daarmee verdwijnt niet alleen een stuk maritiem cultureel erfgoed, vervoerders kiezen noodgedwongen in toenemende mate voor vervoer per vrachtwagen. Het vervoer over water verplaatst zich naar de weg, met hogere CO2-uitstoot en aanzienlijk fileleed tot gevolg.”

In de afgelopen jaren heeft de Tweede Kamer meerdere moties aangenomen die ervoor moeten zorgen toe dat kleine schepen worden ontzien en mogen blijven varen. Zo kan de omgekeerde modal shift een halt worden toegeroepen.

“Maar adequate actie bleef tot op heden uit. Met deze brief, verzoeken ASV, evofenedex en PTC met klem om uw aandacht, zodat het tij wordt gekeerd en de modal shift alsnog in de juiste richting beweegt”, luidt de oproep aan minister Van Nieuwenhuizen.