De Nederlandse overheid kan wel degelijk varend ontgassen verbieden, ook al is dat nog niet internationaal geregeld. Dat stellen Alessandra Arcuri en Abdurrahman Erol van de Erasmus Universiteit Rotterdam in een juridische analyse.
Een artikel van NRC Handelsblad over het onderzoek krijgt maandag 21 januari veel publiciteit, mede omdat de binnentankvaart door het varend ontgassen voor mens en milieu het schadelijke stoffen in de open lucht loost.
CDNI-verdrag
Hoogleraar internationaal recht Alessandra Arcuri en promovendus Abdurrahman Erol van de EUR deden op verzoek van Omroep Flevoland een juridische analyse. Zij concluderen dat de vaak als obstakel genoemde Akte van Mannheim en het scheepsafvalstoffen verdrag CDNI een verbod Nederlands niet in de weg staan. Achtereenvolgende ministers van Infrastructuur en Waterstaat stelden telkens dat een verbod voor de hele Rijn moet worden ingevoerd en dat het aangepaste CDNI daarvoor eerst door alle Rijnoeverstaten geratificeerd moet zijn. Frankrijk en Zwitserland hebben dat nog steeds niet gedaan.
Nationale maatregelen wél toegestaan
“De Nederlandse regering heeft volgehouden dat, hoewel drijvend ontgassen schadelijk is voor de volksgezondheid en het milieu, het bestaande internationale juridische kader haar niet toestaat eenzijdig maatregelen te nemen om ontgassen te reguleren”, staat in het rapport, Drijvend ontgassen in Nederland: Rechten en verplichtingen onder internationaal recht.
De auteurs stellen vast “dat het relevante internationale rechtskader staten toestaat eenzijdige nationale maatregelen te nemen om de volksgezondheid en het milieu te beschermen. De bestaande internationale overeenkomsten erkennen het soevereine recht van staten om nationale wetgeving inzake ontgassen vast te stellen ter bescherming van de volksgezondheid en het milieu.”
Rechten van de Mens
Arcuri en Erol vinden dat de Nederlandse staat ook op grond van het mensenrechtenrecht verplicht kan zijn op te treden om het drijvend ontgassen te reguleren. “De Urgenda-beschikking en de daarin uiteengezette internationaalrechtelijke redenering van de Nederlandse Hoge Raad wijst op een solide rechtsgrond voor de stelling dat de overheid inderdaad verplicht is om het drijvend ontgassen te reguleren ter bescherming van het recht op leven en ter eerbiediging van het privé- en gezinsleven van haar ingezetenen, zoals beschermd door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.”
Op grond van de onderzochte internationale overeenkomsten is de Nederlandse staat wél gerechtigd eenzijdig binnenlandse maatregelen te nemen ter voorkoming van schade aan de volksgezondheid en het milieu door drijvend ontgassen, aldus de wetenschappers. Sterker nog: “De Nederlandse staat is niet alleen gerechtigd om op te treden, maar is daartoe aantoonbaar verplicht gezien zijn plicht om het leven van mensen te beschermen op grond van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.”
Ton Quist en Hens van Buren
Het is de bevestiging van wat ook tankerkapitein Ton Quist en oud-tankvaartondernemer Hens van Buren betogen. Zij strijden al jaren voor een totaalverbod op het varend ontgassen van schadelijke ladingdampen. Dat is nodig om bemanningsleden, omwonenden en de natuur te beschermen.
In deze krant vertelden ze vorig jaar juni al nog dat er volgens hen voldoende juridische onderbouwing is voor een verbod. Op basis van meerdere nationale wetten, aldus Van Buren en Quist. De Wet Milieubeheer biedt volgens hen bijvoorbeeld voldoende munitie om ontgassen naar de vrije atmosfeer per direct te verbieden en daarmee dus ook de bestaande provinciale verboden te respecteren.
Strafbaar
Quist zei toen: “Zo kan de minister in het belang van de bescherming van de mens en van het milieu alle maatregelen nemen wanneer handelingen met stoffen een onduldbaar gevaar voor de gezondheid van de mens of voor het milieu opleveren.”
“Daarnaast staat in het Wetboek van Strafrecht: op het moment dat je strafbaar bent op het moment dat je je ontdoet van een stof waarvan je weet dat die schade kan veroorzaken aan de medemens of het milieu. We mogen ons dus helemaal niet op deze manier van die stoffen ontdoen”, concludeerde Quist toen. “Helaas doen we niet anders in de tankvaart, maar er wordt niet op gehandhaafd.”
Dinsdag 22 januari lichten Alessandra Arcuri en Abdurrahman Erol hun bevindingen op de Erasmus Universiteit toe.
