Als kleine schepen niet blijken te kunnen voldoen aan strengere technische eisen, zal het ministerie van I en W de eigenaren helepn bij een beroep op de hardheidsclausule van de CCR. Dat schrijft minister Mark Harbers in antwoord op Kamervragen van Mahir Alkaya, binnenvaartwoordvoerder van de SP.
Alkaya vroeg Harbers naar de gevolgen van het verdwijnen van schepen tot 1.500 ton als gevolg van het aflopen van de overgangsbepalingen van strengere eisen uit het Reglement Onderzoek Schepen op de Rijn (ROSR). Daarmee worden voorschriften voor nieuwbouwschepen ook van kracht voor bestaande schepen. Die kunnen daar niet of alleen tegen torenhoge kosten aan voldoen.
Hardheidsclausule
“Recentelijk is in de media aandacht besteed aan kleine schepen waarin Stage V of Euro VI motoren worden geplaatst met subsidie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Met steun van de verlader varen deze schepen bovendien op 100% hernieuwbare brandstof”, schrijft Harbers, verwijzend naar een artikel in de Binnenvaartkrant over spitsen van coöperatie ELV die op HVO100 varen.
“Dat is een zeer goede ontwikkeling. Deze schepen hebben immers een enorme sprong gemaakt richting toekomstbestendigheid. Uit eerdergenoemd onderzoek zal blijken in hoeverre deze schepen nog tegen knelpunten in de regelgeving aanlopen. Mocht dit inderdaad het geval zijn, dan zal het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de eigenaren van dergelijke schepen ondersteunen bij een beroep op de hardheidsclausule van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart”, belooft Harbers.
De hardheidsclausule biedt de mogelijkheid om een ontheffing te krijgen van de ROSR-voorschriften.
Onderzoek naar gevolgen
Harbers laat momenteel onderzoek doen naar de effecten van het aflopen van de ROSR-overgangsbepalingen. Omdat oudere (kleinere) schepen niet aan nieuwbouweisen kunnen voldoen, dreigen ze gesloopt te worden. Dat onderzoek kondigde de minister aan toen hij op 30 november zijn Toekomstvisie op de binnenvaart presenteerde. Toen al schreef hij dat “verladers en bevrachters aangeven dat kleinschalig vervoer over de binnenwateren belangrijk is en blijft.
In zijn antwoorden aan Alkaya voegt Harbers daaraan toe: “Dat onderzoek zal onder andere in kaart brengen of de afname van het aantal kleine schepen een negatief effect heeft op het verplaatsen van goederenstromen van de weg naar het water en wat de impact daarvan is op de bedrijvigheid die nu actief gebruik maakt van deze schepen.”
Nieuwe vervoersconcepten
Het SP-Kamerlid vraagt ook welke acties Harbers verder onderneemt om te voorkomen dat het aantal (kleine) binnenvaartschepen afneemt. Daar ligt ook een opgave voor de markt zelf, vindt de minister: “De overheid kan niet in marktomstandigheden treden. Dat neemt niet weg dat in het kader van het lopende onderzoek naar de effecten van het aflopen van de overgangsbepalingen op het aantal (kleine) schepen ook bezien zal worden welke kansen er zijn voor (innovatieve) kleinschalige binnenvaartconcepten. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan de invloed van nieuwe vervoersconcepten, hoe verladers hierop inspelen en initiatieven op het gebied van smart shipping.”
Lading naar wegvervoer
Alkaya waarschuwt ervoor dat door afname van kleine binnenvaartschepen minder vracht per schip vervoerd kan worden. De door de overheid gewenste modal shift van lading naar het water (en spoor) kan zodoende juist averechts uitpakken.
Volgens Harbers is het nog niet te zeggen “of de lading ook naar het wegvervoer zal gaan of dat deze wordt overgenomen door grotere schepen of dat verladende bedrijven hun activiteiten verplaatsen.”
Het lopende onderzoek naar de effecten moet daarover meer duidelijkheid geven. “Tot die tijd kan niet worden ingeschat welk effect op de CO2-uitstoot wordt verwacht, omdat nog niet bekend is wat de gevolgen betekenen voor de modal split.”
Het ministerie I&W gaat kleinere schepen helpen bij de hardheidsclausule zegt Minister Harbers. 60% van de schepen zullen niet aan de eisen kunnen voldoen. De volgende tranche eisen ingaande in 2035 zijn 20 nieuwbouweisen, en dan gaat ILT daar duizenden schepen mee “helpen”?. ILT die het nu al niet voor elkaar krijgt tijdig certificaten uit te reiken. En wat schieten we op met die “hulp” als de procedure op zich onwerkbaar is? Een hardheidsclausule is bedoeld voor uitzonderingen, maar als je regels maakt met de bedoelingen dat een heel segment schepen van de markt verdwijnt hebben we het niet meer over uizonderingen. Dit is een wassen neus, die toezegging.