De Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober brengen 27 partijen op het stembiljet. Maar wie als binnenvaartondernemer wil weten wat er voor de sector op het spel staat, moet goed zoeken in de verkiezingsprogramma’s. Slechts enkele partijen noemen de binnenvaart expliciet. De meeste beperken zich tot brede woorden over logistiek, verduurzaming of havens.
In dit overzicht lees je de standpunten die er wél zijn voor een stemwijzer voor de binnenvaart. Waar sommige partijen inzetten op investeringen in vaarwegen, ligplaatsen en verduurzaming van de vloot, kiezen anderen juist voor het afschaffen van verplichtingen zoals elektrificatie of bijmenging van biobrandstoffen. Ook zijn er programma’s waarin de binnenvaart geheel ontbreekt en hooguit havens of maritieme veiligheid worden genoemd. Voor de sector is het verschil tussen de programma’s groot – en soms zelfs zwart-wit.
Stemformulier
Hoe worden de zetels verdeeld als de sector het voor het zeggen heeft? Breng hier je stem uit. Er is ook ruimte voor een toelichting. Dat is niet verplicht, maar het helpt ons om beter te begrijpen wat er speelt in de sector.
PVV: geen bijmenging biobrandstof en geen verplichte elektrificatie
De PVV kiest in haar verkiezingsprogramma nadrukkelijk tegen verplichte verduurzaming van de scheepvaart. Er komt volgens de partij geen gedwongen elektrificatie van binnenvaartschepen en ook geen verplichting tot het bijmengen van biobrandstoffen. Daarnaast stelt de PVV dat havens en andere vitale infrastructuur altijd voor een meerderheidsaandeel in Nederlandse publieke handen moeten blijven. De partij neemt afstand van het Europese klimaat- en energietransitiebeleid en wil klimaatsubsidies, windparken op zee en CO2-reductiedoelen afschaffen.
CDA: voorrang voor de binnenvaart
Het CDA ziet de binnenvaart als pijler voor duurzaam goederenvervoer. De partij wil investeren in betrouwbare vaarwegen, sluizen en bruggen en zet vervoer over water centraal in logistieke verduurzamingsplannen. Daarnaast benadrukt het CDA het belang van multimodaal goederenvervoer, waarbij binnenvaart en spoor voorrang krijgen om het toekomstig verdienvermogen van Nederland te versterken.
GroenLinks/PvdA: scheepvaart moet versnelt verduurzamen
GroenLinks-PvdA noemt de binnenvaart niet expliciet, maar wil dat de scheepvaart versneld verduurzaamt. De partij zet in op een nationale en internationale overgang naar schone brandstoffen en koppelt dit aan klimaat- en natuurbescherming. Dan gaat het om het vervolgen van de wegen die al zijn ingeslagen. Daarnaast legt GroenLinks-PvdA nadruk op veilige scheepvaartroutes, onder meer boven de Waddeneilanden, waar aanbevelingen van de Onderzoeksraad worden opgevolgd.
VVD: vervoer innoveren met kunstmatige intelligentie
De VVD ziet de maritieme sector als een belangrijke motor voor economische groei. De partij benoemt innovatie in vervoer te willen stimuleren, ook op het water, en daarbij kunstmatige intelligentie inzetten, maar geen woord over hoe dat moet gebeuren. Daarnaast benadrukt de VVD de rol van Defensie bij maritieme veiligheid, met bewaking van de Noordzee en het openhouden van internationale vaarroutes.
D66: logistiek moet duurzamer
D66 legt de nadruk op verduurzaming van industrie en logistiek. De partij wil duidelijke einddata voor fossiele technieken en stimuleert de overstap naar duurzame alternatieven. Maar: de binnenvaart, scheepvaart of maritieme industrie worden niet specifiek benoemd. D66 wil investeren in wind op zee, groene waterstof en internationale samenwerking rond de Noordzee.
SP: wie veel heeft, moet meer bijdragen – ook aan de vaarwegen
De SP noemt de binnenvaart een belangrijk onderdeel van het goederenvervoer en ziet voor de sector een kansrijke rol in de verduurzaming. De partij wil investeren in het onderhoud van vaarwegen en in verduurzaming van de vloot. De SP stelt daarnaast voor dat de allerrijksten een vermogensplafond krijgen en dat de opbrengsten onder meer worden ingezet voor investeringen in infrastructuur, waarvan ook de binnenvaart profiteert.
PvdD: accijns op scheepsbrandstof
De PvdD wil dat goederenvervoer stiller, schoner en klimaatneutraal wordt, ook over water. De partij pleit voor investeringen in zuiniger varen, bijvoorbeeld met zeilen en innovatieve technologie zoals robots die de romp schoonhouden. Belastingvoordelen op fossiele scheepsbrandstoffen worden afgeschaft; er komt accijns op scheepsbrandstof, en de opbrengsten worden gebruikt om verduurzaming van de vaart te financieren. Ook wil de partij het gebruik van walstroom verplicht stellen. Verder wil de PvdD het lozen van giftige stoffen door schepen verbieden, wat betekent dat er een einde komt aan varend ontgassen, zeezwaaien en het gebruik van open-loop scrubbers.
BBB: minder regels en meer modal shift
De BBB benadrukt dat Nederlandse binnenvaartschepen de helft van de Europese vloot vertegenwoordigen en dat ondernemers worden geconfronteerd met hoge kosten om bestaande schepen te laten voldoen aan nieuwbouweisen. BBB pleit daarom internationaal voor een collectieve ontheffing van deze regels, zolang de veiligheid niet in gevaar komt. Verder wil de partij een modal shift realiseren door goederenstromen te verschuiven van de weg naar spoor, buisleidingen en waterwegen. Om de sector aantrekkelijk te houden, vraagt BBB ook aandacht voor voldoende rustplaatsen en goede op- en afstapvoorzieningen voor bemanning.
SGP: achterstallig onderhoud aan sluizen en bruggen wegwerken
De SGP besteedt ruim aandacht aan de binnenvaart en ziet vervoer over water als een kansrijk alternatief voor de weg. De partij wil dat het Rijk structureel meer investeert in het vaarwegennet, met nadruk op het wegwerken van achterstallig onderhoud aan sluizen en bruggen en het oplossen van knelpunten, zoals bij de Volkeraksluizen. Ook vraagt de SGP aandacht voor betere benutting van binnenhavens en het toegankelijk maken van vaarwegen voor grotere schepen door gerichte aanpassingen. Tegelijkertijd pleit de partij voor uitzonderingen binnen internationale emissie- en geluidseisen voor kleine schepen, omdat deze de haarvaten van het vaarwegennet bedienen en zo onmisbaar zijn voor de logistiek. Daarnaast wil de SGP de verduurzaming van de sector ondersteunen, onder meer via subsidies voor motorvervanging en het aanleggen van bunkerplaatsen voor duurzame brandstoffen en stroom.
NSC: inzetten op modal shift en aantrekkelijke ligplaatsen
NSC ziet de binnenvaart als een belangrijke schakel in het goederenvervoer. De partij wil het vervoer via binnenvaart, short sea en spoor versterken en daarbij investeren in binnenhavens, overslagfaciliteiten en het onderhoud van vaarwegen, bruggen en sluizen. Ook vraagt NSC aandacht voor ligplaatsen en andere voorzieningen om de sector aantrekkelijk te houden. Tegelijkertijd moet de binnenvaart bijdragen aan emissiereductie, waarvoor samen met de sector een realistisch transitiepad wordt opgesteld. Daarnaast benoemt NSC de haven van Den Helder als haven van nationaal belang, met investeringen in offshore, waterstoflogistiek en defensie.
