Het containerschip Den Bosch Max Groen vaart elektrisch met twee nieuwe generatie batterijcontainers van Zero Emission Services (ZES). Het containerschip is omgebouwd om Zespacks via een nieuwe stekkertechniek aan boord te nemen. De samenwerking moet de binnenvaart versneld verduurzamen, al is de exploitatie volgens Nedcargo-cCEO Diederik Antvelink ‘nog kielekiele’.
Op de terminal van Inland Terminals Group (ITG) in Alblasserdam werd deze week symbolisch een batterijcontainer van 2,9 megawattuur op het schip Den Bosch Max gezet. Het is niet het eerste batterijschip, maar wel het eerste dat vaart in deze vorm: met een nieuwe stekkertechniek en in nauwe samenwerking tussen Inland Terminals Group (ITG), Zero Emission Services (ZES) en Nedcargo.
Gastheer Eduard Backer, CEO van ITG, straalt wanneer de terminaltrekker de batterij richting de kraan rijdt en de gasten zich buiten verzamelen. “Fantastisch dat we hier samen staan. We steken nu officieel de stekker erin”, zegt hij vanaf het podium.
ITG exploiteert zeventien terminals in Nederland en Vlaanderen en vervoert jaarlijks een half miljoen containers. De vloot telt dertig schepen. “Juist daar zit het grootste deel van onze emissies. Daarom ben ik trots dat we nu ons tweede emissieloze schip in de vaart hebben.”
ITG wil in 2040 volledig klimaatneutraal zijn. Het opladen en wisselen van batterijcontainers is daarin een cruciale stap. Backer benadrukt de impact: jaarlijks bespaart de Den Bosch Max zo’n 800 ton CO₂.
Schaalvoordeel
Voor Michael Beemer, CCO van ZES, draait alles om opschalen. “Het merendeel van de binnenvaart vaart nog op diesel. Met ons systeem brengen we de uitstoot naar nul”, zegt hij. Hij somt de voordelen op: schone lucht, schoner water, minder geluid en trillingen aan boord.
ZES werkt met een pay-per-use model: schippers betalen alleen voor de energie die ze gebruiken. De provincie Zuid-Holland en het Nationaal Groeifonds dragen financieel bij. Beemer: “We hebben nu drie locaties waar schepen Zespacks kunnen wisselen: Alphen aan den Rijn, Den Bosch en Alblasserdam. Er komen snel meer terminals bij. Schaal is de sleutel. Hoe meer laadpunten, hoe betrouwbaarder en goedkoper het wordt.”
Op de Maasvlakte moet ook een laadstation komen, de provincie heeft daar recent geld voor gereserveerd.
Beemer benadrukt dat het systeem klaar is om op te schalen, maar of schippers de stap ook zetten, is minder zeker. Dat blijkt uit de subsidiepot voor elektrificatie met ZES: van de 15,1 miljoen euro die beschikbaar is, ligt nog altijd ruim 11 miljoen op de plank.
Binnenvaartondernemers kunnen tot 15 oktober subsidie aanvragen voor nieuwbouw of ombouw. De regeling vergoedt tot 40 procent van de investering, met maxima van 550.000 tot 750.000 euro per schip.
“Meteen power”
Voor Nedcargo is de overstap een kwestie van durf. CEO Diederik Antvelink vertelt hoe de bemanning de eerste tochten beleeft. “Ze vinden het spannend, maar het vaart lekker rustig, trillingvrij. En het is gaaf: je hebt meteen power, 1.300 pk op de motor. Toen ik zelf elektrisch ging rijden met de auto, wilde ik nooit meer terug naar diesel. Zo voelen de schippers dat ook.”
Ook de afstanden zouden geen probleem meer moeten zijn met de nieuwe generaties reuzenbatterijen. Met twee aan boord kan een schip makkelijk tussen Rotterdam en Born pendelen. En: de containers zijn ook te gebruiken om elektrische trucks te laden.
Exploitatie
De ondernemers steken hun zorgen niet onder stoelen of banken. Elektrisch varen is voorlopig duurder dan diesel. De prijzen voor elektriciteit zijn gestegen, terwijl diesel nog altijd onbelast is. “We hebben een level playing field nodig”, zegt Beemer van ZES.
Antvelink vult aan: “Exploitatie is nog kielekiele. Daarom moeten we goed kijken hoeveel stroom het schip echt gebruikt. Maar de ambitie is duidelijk: we willen opschalen.” De Den Bosch Max Groen is volledig omgebouwd voor batterijcontainers. “Het gaat niet om één schip, maar om de hele keten. We willen ervaring opdoen, de kinderziektes eruit halen en dan het volgende schip verduurzamen. De subsidie voor de Den Bosch Max Blauw is al rond. Daarna volgt de Nijmegen Max.”
Na de ceremonie krijgen gasten een rondleiding op het schip. Op een natgeregend dek tilt Backer het deksel van een roestvrijstalen bak omhoog. Daaruit komt de nieuwe stekker waarmee de Zespack wordt aangesloten. “Dit is misschien wel de grootste innovatie”, zegt hij.
In de machinekamer legt Marnix Vos van Nedcargo uit hoe de techniek werkt. Twee vaste accupakketten van 240 kilowatt dienen als back-up, genoeg voor een uur varen met lage snelheid. Zo kan het schip volledig zonder diesel manoeuvreren, ook tijdens het wisselen van de grote batterijcontainers.
Omslagpunt
De exploitatie mag krap zijn, maar het omslagpunt waarop elektrisch varen betere marges oplevert komt eraan. Het Havenbedrijf Rotterdam is aandeelhouder van ZES. COO Berte Simons wijst op de omvang van de opgave: “Jaarlijks varen 90.000 binnenvaartschepen door Rotterdam. Elektrische schepen krijgen korting op het havengeld en we investeren al jaren in walstroom – wat via de accu’s ook mogelijk is.”
Ook het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat kijkt mee. Ditrecteur-Generaal Brigit Gijsbers zegt: “De binnenvaart is onderdeel van het Parijsakkoord. Vanaf 2027 valt de sector onder het Europese emissiehandelssysteem. Dat maakt diesel duurder en elektrisch varen steeds aantrekkelijker. Tegelijk werken we aan het schrappen van de energiebelasting op elektriciteit voor schepen. Ook dat draagt bij.”
Dossier Electrificatie
Lees hier eerdere berichtgeving van de Binnenvaart over elektrificatie via ZES.
- Nieuw laadstation voor elektrische binnenvaart in Moerdijk
- Ruim 11 miljoen euro subsidie waht nog op binnenvaartondernemers
- 400.000 euro subsidie per schip voor varen met ZES
- Nationaal Groeifonds: 50 miljoen voor ZES
