De congestie aan de zeezijde van de havens van Rotterdam en ook Antwerpen lijkt onder controle, maar aan de landzijde loopt het vast. Vooral de binnenvaart wordt geraakt door de drukte: schippers moeten dagen wachten voordat zij kunnen laden of lossen. Volgens verladersorganisatie evofenedex is ingrijpen noodzakelijk.
De gemiddelde wachttijden voor binnenvaartschepen in Rotterdam lopen momenteel op tot 64 uur, in Antwerpen zelfs tot 78 uur, stelt vervoerder Contargo in hun wekelijkse update rond wachttijden in de havens. Port of Rotterdam houdt in de eigen ‘Barge Performance Monitor’ de vertragingen bij. Volgens de update van vlak voor het weekend vaart nu 50 procent van de binnenvaart schepen niet ‘op schema’, terwijl dit een paar weken terug slechts 5 procent te maken had met ‘aanzienlijke vertraging’.
Structureel in de knel
Volgens verladersorganisatie evofenedex komt vervoer over water structureel in de knel doordat binnenvaartschepen in de Rotterdamse haven steeds vaker worden geweigerd of weggestuurd ten gunste van vertraagde zeeschepen. “Dat belemmert duurzame goederenstromen en drijft de kosten op”, aldus beleidsadviseur Casper Roerade in een statement. Juist de binnenvaart, de gewenste duurzame modaliteit, past daardoor steeds minder goed binnen de logistieke planning van verladers.
Evofenedex roept de politiek op om in te grijpen en ruimte te maken voor eerlijker en efficiënter goederenvervoer. Volgens de organisatie is meer regie nodig op de inzet van de bestaande haveninfrastructuur. De huidige voorrang voor zeeschepen schaadt volgens hen niet alleen de binnenvaart, maar ondermijnt ook de betrouwbaarheid en duurzaamheid van het logistieke systeem.
Oorzaken
De oorzaken van de congestie zijn divers en stapelen zich op. Zo kampen de havens sinds corona met onregelmatige vaarschema’s. Wegens de omleiding van zeeschepen via Kaap de Goede Hoop door verstoringen in het Suezkanaal, kiezen rederijen voor grotere schepen waardoor het aantal containers per aanloop fors is toegenomen. Ook zorgt handelsonzekerheid door Amerikaanse importheffingen voor extra druk.
De capaciteit in de binnenvaart staat bovendien onder druk door lage waterstanden op de Rijn. Daarnaast zorgen stakingen en verschuivende havenaanlopen door nieuwe allianties in de zeevaart voor extra verstoring van de logistieke keten.
Legoblokjes
De havenbedrijven van zowel Antwerpen als Rotterdam erkennen dat de binnenvaart met vertragingen kampt, terwijl zeeschepen voorrang krijgen. Een woordvoerder van havenbedrijf Antwerpen-Brugge verwoordt het zo in de Telegraaf: “Het is met containers net als met Lego. Als de stapel groter wordt, moet je langer zoeken naar het goede blokje.”
Eduard Bakker, ceo van Inland Terminals Group, stelt op LinkedIn dat de hele logistieke keten de gevolgen voelt van de problematiek aan de deepsea-kant: “Dit probleem raakt heel het achterland van Rotterdam en Antwerpen.”
Volgens Bakker heeft de congestie invloed op de tarieven, maar vooral op de betrouwbaarheid van de modaliteit. “Het werkt kostenverhogend, maar heeft vooral grote impact op de betrouwbaarheid van het complete logistieke systeem en dreigt daardoor een extra factor te worden die het vestigingsklimaat voor bedrijven wederom negatief beïnvloedt.”
De oplossing ligt volgens hem in samenwerking binnen de keten. “En het eerlijk verdelen van de overslagcapaciteit in de zeehavens.”
De havenbedrijven zoeken naar structurele oplossingen. Zo werkt het Havenbedrijf Rotterdam met ProRail en het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat aan uitbreiding van het spoorvervoer om de druk te verlichten. Vooral benadrukken de havens dat volatiliteit voorlopig onderdeel van de realiteit blijft.
