Vanuit de binnenvaart wordt aangedrongen op snelle maatregelen om te voorkomen dat een gifongeluk als dat met het motorschip Fox nog eens kan gebeuren. Bovendien willen schippers beter worden geïnformeerd over de samenstelling en de eventuele behandeling van hun lading – en de gezondheidsrisico’s die daarmee gemoeid zijn.
Vooralsnog lijkt er een maand nadat het schippersechtpaar De Waardt van de Fox doodziek werd door de te hoge concentratie fosfine (rattengif) in hun lading zonnebloemschrootpellets (sunpellets) nog niets veranderd, en daarom luidde de ASV afgelopen weekend de noodklok: “Van diverse kanten horen wij dat in het geval van de Fox (en de 5 andere schepen!) wel heel veel fout moet zijn gegaan. Juist daarom is het ronduit angstig dat er berichten vanuit de haven van Amsterdam komen waarvan we horen dat er aan de procedure nog niets veranderd is: de ‘gasdokters’ schijnen nog tussen het meten door weg te gaan.”
De ASV wil zo snel mogelijk de uitkomsten weten van het onderzoek door de Inspectie SZW wat er fout is gegaan en hoe dat in de toekomst voorkomen kan worden. Dat heeft de hoogste prioriteit, stelt Sunniva Fluitsma, woordvoerster van de Algemeene Schippers Vereeniging.
Kritiek
“Negentien jaar geleden heeft de SP Kamervragen gesteld over het feit dat er problemen waren vanwege fosfine in de lading van binnenvaartschepen. Nu heeft onder andere de SP wederom vragen gesteld. Het zou toch nu eens zo moeten zijn dat de verantwoordelijken hun verantwoordelijkheid nemen zodat schippers (en hun gezinnen, werknemers, havenarbeiders en werknemers aan boord van het zeeschip) ervan uit kunnen gaan dat de lading die overgeslagen en vervoerd wordt het stempel ‘veilig’ verdient.”
De ASV heeft kritiek op het Plan van Aanpak dat in de Amsterdamse haven geldt voor het afhandelen van ladingen in zeeschepen die in het buitenland behandeld zijn met ontsmettingsmiddelen.
Ondergeschikte rol voor bemanning binnenschip
“Als we Hoofdstuk 6 bekijken, wat specifiek over fosfine gaat, dan zien we nergens dat binnenvaartschippers geïnformeerd worden over de toxiciteit van hun lading. Het lijkt ons echter niet meer dan redelijk dat ook de schipper van een binnenvaartschip een gasmeetcertificaat ontvangt nadat er metingen worden gedaan op het binnenvaartschip. (…) Helaas blijkt de bemanning van het binnenvaartschip een heel ondergeschikte rol te spelen in de hele procedure. We zien dat de aanpak bijna uitsluitend gericht is op veiligheid van de mensen werkend op het zeeschip, en de losinstallatie. Over de binnenvaartschippers geen woord”, aldus Fluitsma.
In het Plan van Aanpak staat nergens dat tijdens de overslagprocedure aan boord van het binnenvaartschip gemeten moet worden. “Het lijkt ons redelijk als in geval van het meten van een verhoogde concentratie gif bij een zeeboot bij binnenkomst, de binnenvaartschepen die vandaaruit laden standaard gemeten worden tijdens het laden en ook standaard een certificaat meekrijgen waaruit blijkt welke waardes er gemeten zijn.”
Onrust
De ASV signaleert dat er veel onzekerheid en onrust heerst onder schippers die veevoer en graanproducten vervoeren. “Sterker, omdat het zo stil blijft over de situatie en er niet gerept wordt over maatregelen die deze situatie kunnen voorkomen neemt de onrust toe. Nu gaan er stemmen op dat schippers zelf meetapparatuur aan boord willen nemen…”
Ook zouden er voorstellen in de maak zijn om dergelijke apparatuur aan boord verplicht te stellen.
Volgens de vereniging zitten daar veel haken en ogen aan: “Welk gif moet er gemeten worden? Hoe moet je het doen? Experts hebben hier een jarenlange opleiding voor doorlopen, de vraag is of schippers die verantwoordelijkheid op zich moeten willen nemen en wat daar de consequenties van zijn.”
De verlader moet zorgen voor veilig te vervoeren goederen, is het standpunt van de ASV. Die kan daarvoor experts inhuren, die een juist protocol op de correcte manier uitvoeren. De schipper is niet in de positie om de belading stil te leggen als hij te hoge waardes zou meten. Daar kan die verantwoordelijkheid dus nooit gelegd worden, aldus de ASV.
Weer thuis
De eigenaren van motorschip Fox zijn beiden weer thuis. Na haar echtgenoot mocht ook mevrouw De Waardt eind vorige week het ziekenhuis verlaten. Er moet, zo waarschuwt Sunniva Fluitsma van de ASV, bij aangetekend worden “dat de tijd moet uitwijzen hoeveel restschade (aan organen en zenuwstelsel) men overhoudt”. Op 2 januari 2020, ruim vier weken na het laden, werden volgens de ASV nog steeds te hoge waardes gemeten in de roef en het ruim van het schip.
