Het kabinet werkt aan een minder strenge en daardoor werkbare norm voor de giftige PFAS-stoffen in de bodem. Grond- weg- en waterbouwbedrijven ondervinden veel problemen sinds de norm is verzwaard. Er mag nauwelijks nog grond of slib worden verplaatst. Vergunningen blijven uit en projecten liggen stil. Ook de zand- en grindvaart en de baggerij zijn daarvan de dupe.
Staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) op 29 oktober gevraagd om op basis van recente metingen met spoed een tijdelijke, landelijke ‘achtergrondwaarde’ voor PFAS in de (land)bodem op te stellen. Zo kan grens van 0,1 microgram, die nu uit voorzorg op basis van de wet geldt, verruimd worden tot deze landelijke achtergrondwaarde.
Dat geeft bedrijven meer ruimte voor het verplaatsen van grond, zonder dat gezondheid of het milieu in gevaar komt. Van Veldhoven wil dat de ruimere norm uiterlijk 1 december van kracht wordt.
Te laat
VNO-NCW en MKB-Nederland spreken in een reactie van “een klein lichtpuntje en in lijn met wat wij hebben bepleit”. Maar volgens de ondernemersorganisaties is 1 december te laat en moet er met onmiddellijke ingang een oplossing komen om faillissementen te voorkomen.
‘Vier weken is politiek gezien misschien snel, maar ondernemers hebben die tijd niet meer. Dan is het spreekwoordelijke kalf al verdronken. Wat ons betreft geeft de staatssecretaris morgen op het Malieveld al meer helderheid aan de duizenden ondernemers en introduceert ze de norm,’ aldus VNO-NCW en MKB-Nederland.
Van Veldhoven: “We kunnen PFAS niet uit de grond toveren maar we kunnen ook heel veel wél. We moeten zo snel mogelijk van de 0,1-grens af, binnen de veilige ruimte die er is. Dat kan door een landelijke achtergrondwaarde. Daar heb ik het RIVM met spoed om gevraagd. Ik span me maximaal in om te zorgen dat de bouw zo min mogelijk last ondervindt.”
Ruimere norm
Het RIVM is gevraagd met spoed te onderzoeken of daar waar 0,1 microgram nu op basis van de wet de grens is, te kijken of er meer veilige ruimte is op basis van beschikbare achtergrondwaarden. Van Veldhoven: “Of die veilige ruimte er is, dat kan de overheid niet bepalen, dat kunnen bedrijven ook niet bepalen. Dat moet gebaseerd zijn op onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek. Maar als die ruimte er is, moet deze maximaal en zo snel mogelijk benut worden.”
Nu geldt voor baggerwerken en grondverplaatsing de in laboratoria laagst mogelijke waarneming van PFAS van 0,1 microgram. Deze zogenaamde detectiewaarde is nooit bedoeld als norm voor grond- en baggerwerkzaamheden, maar werkt nu feitelijk wel zo uit. Daardoor valt in deze sectoren al het werk stil. Voor grond bij woningen en industrie is vanuit volksgezondheid een norm van 3 en 7 microgram vastgesteld.
Taskforce
Naast het verzoek aan het RIVM of een verruiming van de grens mogelijk is, heeft staatssecretaris Van Veldhoven een taskforce ingesteld. Daarin werken bedrijven en overheden in ieder geval één jaar samen aan oplossingen voor regio-overstijgende knelpunten. De taskforce wordt geleid door oud-topambtenaar Hans van der Vlist.
Ook worden er door het land werkconferenties georganiseerd om voor concrete projecten in de regio te kijken wat de belemmeringen zijn, en hoe deze weggenomen kunnen worden. Dit kan alleen samen met gemeenten, provincies, Waterschappen en de bedrijven.
Bodemhelpdesk
Er is nog veel onduidelijkheid over wat wel en niet kan met PFAS-houdende grond. Om onduidelijkheden weg te nemen, is de bodemhelpdesk beschikbaar voor meer informatie. Mensen met concrete vragen over het verplaatsen van grond in relatie tot PFAS kunnen terecht bij de bodemhelpdesk, die te vinden is via www.bodemplus.nl.
