Op 20 maart wordt het beroep ‘schipper bruine vloot’ officieel bijgeschreven in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. De Inventaris bevat bijzondere beroepen en ambachten die actief in stand worden gehouden.
De officiële inschrijving in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland vindt plaats in de buitenhaven van Enkhuizen, waar een aantal schepen, met aan boord ruim 350 gasten, vertrekt als aftrap van het nieuwe vaarseizoen.
Waardevol
Voor de BBZ, de brancheorganisatie voor de Nederlandse chartervaart, is de inschrijving van het vak schipper bruine vloot een bijzondere mijlpaal. De erkenning gaat vergezeld van een borgingsplan. Dat is een intentieverklaring waarmee de BBZ belooft zich actief in te zetten voor de toekomst van het vak. Dat gebeurt met een aantal concrete acties op het gebied van bijvoorbeeld veiligheid, scholing, duurzaamheid en financiering. Het einddoel is een vermelding op de Lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed van de Unesco. Op die wereldwijde lijst staat bijvoorbeeld al het Nederlandse molenaarsambacht.
“Voor zo’n 350 zeilschepen, die oorspronkelijk gebruikt werden in de vrachtvaart en visserij, speelt de erkenning van het beroep een belangrijke rol in het behoud van het cultureel erfgoed”, stelt de BBZ. “Tijdens de coronapandemie lag de vloot noodgedwongen stil. Zonder inkomsten leed het onderhoud als eerste, en dreigde het onomkeerbare verlies van historische schepen. Voor overheid en publiek werd daardoor onontkoombaar duidelijk dat deze schepen, naast economische waarde, een aanzienlijke en bijzondere maatschappelijke en culturele waarde vertegenwoordigen.”
Onmisbare schakel
De schippers vormen volgens de BBZ een onmisbare schakel in het behoud van dit erfgoed: “Zij zijn het die de schepen onderhouden, en gebruiken waarvoor ze gebouwd zijn: zeilen, en deze ervaring delen met velen. Tijdens hun werkzame bestaan doen ze bijzondere kennis op over navigeren en manoeuvreren, scheepsbouw en tuigages. De naar schatting 650 à 700 schippers, die hun kennis en vaardigheden doorgeven aan de volgende generatie, houden zo het ambacht levend. Schipper zijn is meer dan een beroep; het is een levensstijl, gebaseerd op liefde voor het varen, voor traditionele schepen en een unieke combinatie van vaardigheden.”
De BBZ wijst erop dat professionele zeilschippers ook nog een scala aan aanleverende beroepen overeind, zoals zeilmakers en blokmakers. En de Enkhuizer Zeevaartschool, die als enige in de wereld voor dit beroep opleidt. “De erkenning van het vak als immaterieel erfgoed onderstreept het belang van deze samenwerking en het behoud van dit unieke stukje maritieme geschiedenis.”
