Voor voedselwinning uit zee is ruimte nodig, maar vissers moeten ook hun impact op de natuur verder verminderen. Dat staat in de visie van demissionair minister Adema van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Hij wijst op “de noodzaak van innovatieve vangsttechnieken, kansen voor de kweek van zeewier en mosselen en het gebruik van ruimte in windparken voor voedselwinning”.
Op 8 maart stuurde Adema zijn Visie op Voedsel uit Zee en Grote wateren naar de Tweede Kamer. Hij stelt daarmee toekomstperspectief te bieden aan de Noordzeevissers die voor grote uitdagingen staat. “Ik begrijp de zorgen die leven bij de vissers. De visserij in Nederland gaat door een moeilijke tijd en de toekomst is onzeker. Gelukkig zijn er veel vissers die door willen gaan. Voor hen biedt de visie perspectief op een duurzame en economisch gezonde sector. We willen immers graag gezond voedsel uit onze Noordzee en grote wateren blijven eten. En vissers horen gewoon bij Nederland.”
De visie is tot stand gekomen in overleg met vissers en andere betrokken partijen. Ook is de visie besproken in het Noordzeeoverleg tussen de overheid en visserij, natuurorganisaties, energiesector en scheepvaart. Het is aan het nieuwe kabinet om op basis van deze visie aan de slag te gaan met een uitvoeringsagenda.
De minister heeft 30 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het behoud van de cultuur in visserijgemeenschappen. De regio’s stellen minimaal eenzelfde bedrag beschikbaar. Momenteel legt het Bestuurlijk Platform Visserij, waarin de visserijregio’s zijn vertegenwoordigd, met het ministerie van LNV de laatste hand aan het plan om de visserijketen en -gemeenschappen te ondersteunen.
Gezonde en duurzame eiwitten
De visserij is de afgelopen jaren onder druk komen te staan door onder meer de Brexit, hoge brandstofprijzen en de komst van nieuwe natuur- en windparken. Ook het niet toestaan van pulsvisserij in Europa en het recent vastgestelde lage tongquotum hebben een negatieve impact op de sector. Voor de vrijwillige saneringsregeling meldden zich vorig jaar 51 vissers aan.
De visie is bedoeld voor vissers die nog wél toekomst zien. Admea wil hen er economisch perspectief mee bieden voor innovatieve en duurzame voedselwinning op de Noordzee en grotere waren – waaronder de Waddenzee, de Zuidwestelijke Delta en het IJsselmeer. Het gaat niet alleen om wild gevangen vis, maar ook om kweek van zeewier en schelpdieren.
De nadruk in de visie ligt op het borgen van het maatschappelijk belang van voedselwinning uit zee. Die levert namelijk gezonde en duurzame eiwitten, heeft een relatief lage CO2-voetafdruk en komt van dichtbij.
Ruimte voor visserij
Het behouden van ruimte voor de visserij is een prioriteit voor het ministerie van LNV. De overheid wil het belang van voedselwinning uit zee een gelijkwaardigere plek geven bij de keuzes voor het gebruik van de ruimte op de Noordzee. Bijvoorbeeld als het gaat om de aanleg van nieuwe windparken.
Daarbij wordt nauwer samengewerkt met andere visserijlanden in Europa. Want de druk op de ruimte speelt ook daar. Verder wordt onderzocht of actieve visserij in de windparken van de toekomst mogelijk is. Nu is daar uitsluitend passieve visserij met stilstaande netten en aquacultuur toegestaan.
Ook moet er meer wetenschappelijke duidelijkheid komen over de effecten van bodemberoerende visserij op de zeebodem. Op basis van onderzoek wil LNV bepalen waar dit wel en niet meer kan. Een groot deel van de Nederlandse vloot vist met bodemberoerende technieken op platvis, zoals tong en schol. Deze visserij is voor haar voortbestaan afhankelijk van innovaties die het brandstofverbruik en de impact op de natuur flink verminderen, aldus het ministerie.
Vernieuwend ondernemerschap
De toekomstige ‘ondernemer op zee’ richt zich niet op één of enkele vissoorten, maar is flexibel en past zich aan veranderende omstandigheden aan, aldus de visie. De overheid moet volgens de visie ook ondernemers steunen die samenwerking en nieuwe verdienmodellen zoeken. Bijvoorbeeld door direct aan de consument te leveren of bij te dragen aan onderzoek via digitale technieken. Ook wordt bekeken waar de kweek van schelpdieren en zeewier op zee economisch haalbaar is. Zonder dat het de natuur aantast of zelfs juist kan bijdragen aan natuurherstel.
Ten slotte benadrukt Adema in zijn visie het belang van Europese samenwerking. Zo wil Nederland verkennen of er interesse is in een internationaal innovatienetwerk en met andere landen en de Europese Commissie bekijken of het Gemeenschappelijke Visserij Beleid (GVB) de transitie wel mogelijk maakt waar de visserij voor staat.
