Eind jaren 80, begin jaren 90 werd de term modal shift gemunt als dé oplossing voor de toen sterk opkomende congestie in het wegvervoer. Letterlijk betekent het ‘verschuiving of verandering van modaliteit’. De term zelf zegt dus eigenlijk niets over de richting van die verschuiving. Maar de boodschap was dankzij deze lekkerbekkende term wel onmiddellijk duidelijk.
Het streven naar modal shift lag frappant genoeg in de mond van negen achtereenvolgende transportministers bestorven. Bij de één was het meer oprecht dan bij de ander. Achteraf beschouwd was het vooral een dooddoener. Als een minister dat eenmaal had gezegd, dan was het klaar, toch? Niets tegen in te brengen. Modal shift was immers de panacee voor het vervoersinfarct dat altijd als een Zwaard van Damocles boven Nederland Distributieland bungelde. Het is een beetje sneu voor Mark Harbers dat nou net tijdens zijn dienst (shift) op het ministerie die verschuiving volledig de verkeerde kant op rent.
Toen er nog lieden aan het bewind waren die het milieu en het klimaat hoog in het vaandel hadden, werd het beleid uitbesteed aan onderzoeksbureaus die als winststrategie zoveel mogelijk onderzoek doen hebben. Hoe lang nog voor we beseffen dat dat geen succesformule is? En je zal binnenkort zien dat een minister die het klimaat ontkent alleen mooiweerpraatjes houdt.
De markt is te grillig om maakbaar te zijn. De binnenvaart heeft op eigen kracht een prachtig marktaandeel verworven, maar dat kalft af. We zien al jaren aankomen dat met name de onbetrouwbare waterstanden op de Rijn geen fijn effect hebben op de reputatie van de binnenvaart. Wat wel verrassend is, zijn de reacties op de omgekeerde modal shift. Die ontbreken. Geen logistiek ondernemers die aan het asfalt van de A12 kleven om de modal shift af te dwingen. Er werden niet eens Kamervragen over gesteld. Er werden niet eens vragen over gesteld.
De panacee bleek een placebo. Al die holle frasen, al dan niet gemeend, waren bullshitting, want zo heet het tegenwoordig als je argumenten gebuikt die geen inhoud hebben maar wel je standpunt kracht bij zetten (nietwaar, mevrouw Yeşilgöz?).
Het verschuiven van de ene modaliteit naar de andere heeft een markante geschiedenis. De eerste stap werd gezet in 1965 met het Wittefietsenplan in Amsterdam. Uit de auto en op de fiets, zodat je geen kinderen doodrijdt. Dat was de grondgedachte. Het plan was geen succes, maar trok wereldwijd aandacht en de White Bicycle werd het symbool voor een betere wereld. Misschien ligt hier de kiem voor een plan om binnenschepen wat meer kleur te geven.
