Schippersvereniging ASV en scheepsverzekeraar EOC maken zich grote zorgen over de risico’s van het bijmengen van biobrandstof FAME in gasolie. Dat schrijven ze in een brandbrief gestuurd aan staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat.
Bunkerbedrijven moet vanaf 1 januari 2022 gasolie leveren met daarin biobrandstoffen, waaronder FAME (Fatty Acid Methyl Esters). “De Nederlandse binnenvaart wordt hierdoor verplicht met brandstof te varen die niet alleen vervuilender is dan de huidige brandstof, maar bovendien zal zorgen voor (levens)gevaarlijke situaties”, waarschuwen ASV-voorzitter Gerberdien le Sage en EOC-ledendirecteur Ton van Dongen, die de brief ondertekenden. Al eerder is door de ASV en andere organisaties gewezen op de nadelen en risico’s.
Grote zorgen
De bijmengverplichting wordt ingevoerd op basis van de Europese Richtlijn (EU) 2018/2001 voor hernieuwbare energie en als uitvloeisel van de Green Deal Zeevaart, Binnenvaart en Havens. De Richtlijn stelt een streefcijfer van 14 procent (het minimumaandeel) hernieuwbare energie in de vervoerssector. De Richtlijn schrijft volgens ASV en EOC niet voor hoe lidstaten aan de doelstellingen moeten voldoen. “In dit verband is onbegrijpelijk dat Nederland óók aan de binnenvaart een bijmengverplichting oplegt”, anders dan de buurlanden en “met alle negatieve gevolgen van dien”, vinden zij.
Ze richten hun pijlen vooral op FAME. Dat is de goedkoopste bijmengoptie en zal daarom in de praktijk het vaakst worden toegepast. Het is gemaakt van gebruikte plantaardige oliën en dierlijke vetten (zoals frituurvet en dierlijk vet).
Juist meer uitstoot
Volgens ASV en EOC is het milieuvoordeel gering of zelfs negatief. Biodiesel is minder zuinig dan gewone diesel, “waardoor sprake is van een toename in brandstofgebruik met méér in plaats van minder CO2-uitstoot tot gevolg. Bovendien neemt door het gebruik van biodiesel de uitstoot van stikstofoxiden en fijnstof toe.”
De meeste grondstoffen voor biodiesel en ook van FAME, uit het buitenland afkomstig. Met de toenemende vraag naar biobrandstof zal de import en dus het vervoer toenemen, wat juist extra CO2-uitstoot oplevert.
Sluipmoordenaar
De briefschrijvers vrezen dat er (meer) gefraudeerd zal worden met FAME wanneer de prijs ervan stijgt door de toenemende vraag. “Met name schippers worden de dupe, omdat de kwaliteit niet gegarandeerd is en voor hen dus volkomen ondoorzichtig is met welk – potentieel schadelijk – goedje hun schip wordt gebunkerd. Het ontwerpbesluit met de bijmengverplichting bevat in dit kader onvoldoende voorschriften en waarborgen.”
ASV en EOC noemen FAME een sluipmoordenaar “aangezien het tot (vroegtijdige) verstopping van filters leidt met schade en, in het ergste geval, stilvallende motoren tot gevolg.”
Een stilgevallen en/of gestrand schip of jacht kan voor de gemeenschap financieel en qua veiligheid desastreuze gevolgen hebben, waarschuwen ASV en EOC. “Wanneer bijvoorbeeld een binnenschip met gevaarlijke stoffen op drift raakt, zijn de ongevalsgevolgen in potentie dodelijk.”
Hogere kosten
Bij ASV zijn al verschillende voorbeelden bekend. “Dit zijn reële risico’s. Verzekeraars geven voor dit type schade géén dekking. Niet voor de eerste keer worden de verantwoordelijkheid en bijbehorende extra onderhoudskosten geheel en al bij de binnenvaart neergelegd, een sector die al jarenlang wordt geacht tegen ongekend smalle marges te werken.”
Ook de brandstofkosten zullen door de bijmenging omhooggaan. “In de toelichting op het ontwerpbesluit wordt gesproken van een explosieve kostenstijging tussen €46 en €127 miljoen in 2030.”
Weglekken
Tot slot wijzen de briefschrijvers ook op het weglekeffect van de bijmengmaatregel: “internationaal varende binnenschepen zullen door de geïsoleerde, nationale aanpak van Nederland brandstof tanken in landen die géén bijmengverplichting kennen, zoals België en Duitsland. Dit zal een forse dreun zijn voor de Nederlandse binnenvaart- en bunkermarkt, terwijl per saldo van een verminderde uitstoot van broeikasgassen geen sprake zal zijn.”
Terugdraaien
Le Sage en Van Dongen vragen verantwoordelijk staatssecretaris Van Veldhoven om de bijmengplicht voor de binnenvaart te heroverwegen (en het besluit terug te draaien). “Alle sectoren moeten een vergroeningsslag maken, ook de binnenvaart. Het doel van een emissievrije binnenvaart is vooral te bereiken door fundamentele veranderingen in de voortstuwingstechnologie. Dáár moet op worden ingezet.”
“Tot dat moment zijn we aangewezen op suboptimale alternatieven, die alléén mogen worden benut wanneer (1) zij aantoonbaar effect sorteren en (2) de lasten ervan op een eerlijke wijze over de gemeenschap worden verdeeld. De bijmengverplichting voldoet aan geen van deze voorwaarden: de daadwerkelijke milieueffecten zijn onbekend en kwestieus, terwijl Nederland zich bovendien onvoldoende heeft vergewist van de financiële consequenties en risico’s voor de binnenvaart. Risico’s die ook volgens TNO aanwezig zijn, maar die ten onrechte en ongefundeerd worden weggeschreven als ‘aanvaardbaar’.”
Lees ook:
Brandbrief bunkerbranche over bijmengen biobrandstoffen
ASV: zorgen om bijmengen gasolie
Op mijn varend woonschip zorgt FAME bij temperaturen beneden de 5 graden al voor dicht slippende filters voor de klein verbruikers zoals de kachel. Ik ben nu over op HVO (Hydro treated Vegetable oil) en dat brand vele malen beter. In plaats van wekelijks de kachel schoon moeten maken, band hij nu schoon met een glimmende brander pot. Oude diesels in goede conditie roken niet. Het is de nieuwe brandstof die zonder roet filter ernstig vervuilend is. Zoek de product en veiligheid bladen van FAME maar op.