“Een makkelijk antwoord op de vraag ‘wat is de impact van covid-19 op de binnenvaart?’ is niet te geven”, stelt Rabobank in een 24 september verschenen Binnenvaart Update. De gevolgen voor de individuele ondernemer hangen sterk af van de deelmarkt waarin hij actief is, zijn scheepstype en het wel of niet varen met een contract. De verschillen zijn groot. Maar last heeft iedereen.
Omdat op een binnenvaartschip relatief weinig mensen aanwezig zijn en ook het fysieke contact met anderen beperkt is, heeft de anderhalvemetersamenleving niet veel directe impact op de sector, aldus Rabobank. Maar de gevolgen zijn wel degelijk merkbaar, voegt de bank eraan toe. De binnenvaartsector vervoert immers goederen voor sectoren die wel stevig geraakt zijn door corona.
In tegenstelling tot vrachtvervoer zijn de consequenties voor de passagiersvaart juist wel direct én groot, want daar zijn normaal gesproken veel mensen aan boord.
Minder droge bulk
Vooral in de droge bulklading is sprake van een afname van lading, constateert Rabobank. Door verschillende oorzaken. “Zo zet de energietransitie door en is er daarmee minder vraag naar (het vervoer van) kolen. Ook is er minder vraag naar grondstoffen voor bijvoorbeeld de Duitse staalindustrie.”
Daarentegen bleef het vervoer van bouwmaterialen goed overeind in 2020 omdat bouwprojecten afgerond moeten worden, of eerder gestart zijn. Aan de andere kant dreigen nieuwe bouwprojecten als gevolg van de stikstofcrisis uitgesteld te worden. Dit zal leiden tot een afname in de volumes van het vervoer van bouwmaterialen, voorspelt Rabobank, die herstel pas in 2021 verwacht.
Harder werken voor minder geld
De afname van volumes in droge lading bekent voor binnenvaartondernemers “harder werken voor minder geld” of “minder werken voor minder geld”, stelt de bakn. “Dit zien we vooral bij ondernemers die niet varen in een samenwerkingsverband of zonder contract. De grotere schepen in de droge ladingvloot (koppelverbanden en 135-meterschepen) zijn in deze markt extra kwetsbaar doordat ze niet optimaal voor andere ladingsoorten ingezet kunnen worden.”
De corona-effecten zijn vooral te merken aan de verminderde aan- en afvoer in de zeehavens. “Inmiddels trekken de volumes containers in dit segment weer aan en houden we ons vast aan de groeiverwachting op de lange termijn. Toch verwachten we dat deze groeicijfers minder uitbundig zijn dan in voorgaande jaren.”
Weinig effect in tankvaart
“Na twee uitzonderlijk goede jaren was het wachten op een meer ‘normaal’ jaar in de tankvaart. Na een goede start van het jaar zien we inmiddels dat vrachtprijzen naar een meer ‘normaal’ niveau dalen.”
Door de lage olieprijs en extra vraag naar opslagcapaciteit werd een deel van de tankschepen ingezet voor opslag. Als gevolg van corona is er een afname in het vervoer van benzine en kerosine.
“Doordat de lading beperkt daalt en er voldoende financiële buffers uit vorige jaren zijn, blijven onze verwachtingen voor het chemiesegment nog steeds positief. De recente toename van het aantal tankschepen en het aantal tankschepen dat op korte termijn nog in de markt komt, blijft een bedreiging voor de tankvaart. Als de volumes achterblijven, dan ligt het gevaar van overcapaciteit en fors lagere omzetten op de loer.”
Duurzaamheidseisen aan sleep- en duwvaart
Sleepvaart is een stabiel segment van de markt dat niet geraakt lijkt te worden door de coronacrisis, analyseert Rabobank. “Maar binnen de sleepvaart stellen steeds meer opdrachtgevers zoals havenbedrijven eisen aan de duurzaamheid van schepen. Dit is een grote uitdaging voor ondernemers omdat ze relatief oud materieel hebben en er weinig financiële ruimte is om te investeren.”
De duwvaart vervoert vooral droge lading en heeft ook te maken met de afnemende volumes van droge bulklading. “Een deel van de markt voor duwvaart bestaat uit liggend opslagwerk van droge bulk en daar zien we minder inzet van duwbakken doordat er minder voorraad is. Het vervoer naar de eindbestemming van de goederen loopt nog voldoende door.” Gemiddeld zijn de omzetten in de duwvaart daarom op dit moment lager dan in voorgaande jaren.
Passagiersvaart worstelt met anderhalve meter
De markt voor hotelschepen stortte in het tweede kwartaal van dit jaar volledig in als gevolg van corona. Rabobank: “De impact in dit segment is te vergelijken met wat we zien in horeca en bij hotels. Op dit moment is ongeveer 50% van de grotere passagiersschepen weer aan het varen waardoor terug naar ‘normaal’ nog niet van toepassing. Dit segment van de markt beschikt vaak nog wel over voldoende financiële buffers om een en ander op te vangen.”
Ondernemers in de dagrecreatie en de bruine vloot hebben het nog moeilijker, denkt Rabobank. “Het handhaven van de anderhalvemeter is op deze vaak kleinere schepen uitdagend. Het uitvoeren van noodzakelijke investeringen in de dagrecreatie is lastig, omdat de exploitatie van veel schepen de afgelopen jaren al moeizaam is. We verwachten daarom zeer moeijke tijden voor ondernemers in deze markt.”
