Harry van der Maas draagt de binnenvaart een warm hart toe. Hij stond mede aan de basis van het Zeeuwse Meldpunt Binnenvaart, dat deze maand is geopend. Bij dit digitale loket kunnen schippers terecht met klachten en verbeterpunten voor de sector.
Het jaar van Zeelands gedeputeerde Harry van der Maas
Als Zeeuws gedeputeerde van Mobiliteit heeft Harry van der Maas een druk jaar achter de rug waar het de binnenvaart betreft. Begrijpelijk, want van al het goederenvervoer in het waterrijke Zeeland gaat 50 tot 60 procent per binnenschip. Maar de sector kampt ook met de nodige problemen.
Het tekort aan wacht- en ligplaatsen springt het meest in het oog. Terugkijkend op 2022 vertelt Van der Maas dat vooral het sluiten van elf van de veertien aanlegsteigers bij de sluis in Hansweert, afgelopen zomer door Rijkswaterstaat, een harde klap is
geweest voor binnenschippers.
“Het besluit werd van de ene op de andere dag genomen”, blikt Van der Maas terug. “Met één telefoontje werd medegedeeld dat de steigers per direct buiten gebruik waren gesteld vanwege achterstallig onderhoud… en dat er geen geld was om ze op korte termijn te renoveren. Er werd ook bij gezegd dat als dat geld er wél zou zijn, Rijkswaterstaat niet op korte termijn de bedrijven zou kunnen vinden die die klus konden klaren.”
Rauw op het dak
Het besluit van Rijkswaterstaat – beheerder van het Kanaal door Zuid-Beveland waaraan Hansweert ligt – viel binnenschippers rauw op het dak. Van der Maas beseft dat hij als provinciebestuurder niet de instrumenten in handen had om de stap terug te draaien. Wel heeft hij minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat laten weten dat dit gezien het toch al grote ligplaatsentekort “een zeer onwenselijke situatie” opleverde.
“Als provincie kun je dus niet veel meer doen dan het Rijk erop wijzen dat dit geen goede zaak is. Van Rijkswaterstaat heb ik inmiddels wel de toezegging gekregen dat ze zullen
proberen er ‘een aantal’ op korte termijn te herstellen en weer in gebruik te nemen. Maar er werd ook herhaald dat er voor het opknappen van alle elf steigers op korte termijn gewoon te weinig budget beschikbaar is.
Weet je, vervoer over water is, net als vervoer over het spoor, duurzaam en effectief. Het is goed dat we dit in Nederland stimuleren, maar als we dat dan zo graag willen, moeten de
binnenschippers wel over voldoende lig- en wachtplaatsen beschikken, met passende voorzieningen, zoals walstroom en de mogelijkheid om je auto naar de kade te takelen.”
Meldpunt Binnenvaart
Van der Maas’ partij, de SGP, organiseerde begin dit jaar een Binnenvaartontbijt in Zeeland.
Binnenvaartondernemers en politici namen samen de problemen en wensen van de sector uitgebreid onder de loep.
Van der Maas zegt dat dit bijzondere initiatief in 2023 een vervolg zal krijgen. “Het was erg succesvol, in de zin dat het een stukje ontmoeting was, maar er ook doelgericht werd gekeken naar de knelpunten. Binnenschippers hebben het altijd druk en zijn vaak vooral bezig met de dag van morgen. Tijdens dit ontbijt konden de noden een keer in alle rust worden doorgesproken en dat in een plezierige sfeer.”
Want die noden zijn er stellig, en de sector moet te lang wachten op oplossingen, onderstreept de Zeeuwse gedeputeerde. Daarom is hij blij dat de Provincie Zeeland op 13 december, als eerste provincie van Nederland, een Meldpunt voor de binnenvaart heeft geopend, waar binnenschippers met hun klachten terechtkunnen. Het meldpunt is te bereiken via de website van de Provincie Zeeland en de site van Koninklijke Binnenvaart Nederland.
Het nijpende tekort aan ligplaatsen was de directe aanleiding voor het openen van dit digitale loket. “Via het meldpunt worden schippers op een heel laagdrempelige manier in de gelegenheid gesteld om hun noden en wensen kenbaar te maken. Ik heb gemerkt dat daar behoefte aan is. Er is veel onvrede onder de schippers… Als provincie gaan we elk kwartaal een rapportage uitbrengen waarin we de gemelde zaken op een rij zetten.”
Aankaarten
Van der Maas beseft dat hij geen ijzer met handen kan breken, omdat meerdere vaarwegen of havens in Zeeland niet bij de provincie, maar bij de rijksoverheid of havenbedrijf North Sea Port (Gent, Terneuzen, Vlissingen en Borsele) in beheer zijn. “Het hoofddoel van het meldpunt is om beter inzicht te krijgen in de Zeeuwse situatie voor de binnenvaartsector. Mijn taak is dan om de gesignaleerde knelpunten aan te kaarten bij de vaarwegbeheerder, gemeente of haven.”
“De sector heeft recht op goede faciliteiten, die netjes worden onderhouden. En dan heb je het niet alleen over aanmeerplaatsen voor laden en lossen, maar ook over voldoende wachtplaatsen voor de nacht en de weekenden.”
Van der Maas heeft inmiddels in nauwe samenspraak met North Sea Port, Rijkswaterstaat Zee & Delta en de sector een plan van aanpak gemaakt voor de Zeeuwse binnenvaart. Een van de acties is het opnieuw in gebruik nemen van de Edisonkade, de kade nabij de draaibrug in Oost-Souburg bij Vlissingen, die vroeger werd gebruikt door de voormalige elektriciteitscentrale van energiebedrijf PZEM. Deze kade was afgekeurd, maar zal worden opgeknapt en van walstroom voorzien.
Ligplaats reserveren
“Ook wordt er in Zeeland gewerkt aan een modern digitaal systeem waarbij schippers die naar een haven koersen en die op zoek zijn naar een ligplaats, zo’n plek in de haven van tevoren kunnen reserveren. Mits deze vrij is natuurlijk. Daarnaast zetten we komend jaar in op de uitrol van een Zeeuws kennis- en innovatienetwerk voor de sector, dat de wensen en behoeften van de sector in kaart gaat brengen.”
Volgens Van der Maas is het ook nodig dat de Zeeuwse binnenvaart een betere aansluiting krijgt op de goederencorridiors van vaar- en spoorwegen in aangrenzende provincies en landen. In november heeft hij dat nog aangekaart bij minister Harbers. “Dan heb je het over goede vaarwegverbindingen oostwaarts, richting Brabant en Duitsland, en naar het zuiden toe: richting België en Noord-Frankrijk.”
Werk aan de winkel dus, voor de sector en de beleidsmakers. “En het is erg belangrijk dat de binnenschippers zich goed organiseren en onderling de samenwerking zoeken”, benadrukt de gedeputeerde. “Die oproep zou ik echt willen doen aan de Zeeuwse schippers.”
