Er moet nog veel gebeuren om de positie van binnenvaartschippers te verbeteren. Maar de schippers komen misschien ook zelf te weinig op voor hun belangen, zo was te horen tijdens een Binnenvaartontbijt in Zeeland.
Afgelopen zaterdag (21 mei) organiseerde de SGP Zeeland in Nieuwdorp een Binnenvaartontbijt, waar de noden van de sector uitvoerig met politici van de partij konden worden besproken: Bert-Jan Ruissen (lid Europees Parlement), Roelof Bisschop (Tweede Kamerlid), Harry van der Maas (Gedeputeerde van Zeeland) en de Zeeuwse Statenleden Joan van Burg en Hans Rottier.. Het ligplaatsentekort en het achterstallig onderhoud aan sluizen en bruggen, waardoor vertragingen ontstaan, waren enkele van de pijnpunten die aan de orde kwamen.
Ligplaatsentekort
Zaterdagochtend, een uur of acht. Mensen druppelen binnen in restaurant Landlust, waar vandaag onder het genot van toast, roerei en jus d’orange gediscussieerd zal worden over de problemen in de binnenvaartsector.
Al snel wordt duidelijk dat het ligplaatsentekort een grote steen des aanstoots is. Er zijn veel te weinig ligplaatsen, en dat probleem speelt in heel Nederland, leggen de aanwezige schippers uit aan de SGP-politici die als gespreksleider optreden. Vooral voor binnenvaartschepen die langer dan een paar dagen afgemeerd willen blijven, zijn die plekken dun gezaaid. Dat geeft bijvoorbeeld problemen voor schippers die met hun gezin op vakantie willen en hun schip voor langere tijd ergens willen stallen. Kades worden opgekocht door projectontwikkelaars en volgebouwd, of worden als aanlegplaats toebedeeld aan passagiers- of cruiseschepen, waardoor de schipper het nakijken heeft.
De Zeeuwse SGP-gedeputeerde Harry van der Maas vertelde dat hij 100.000 euro uittrekt voor het opknappen van de voormalige PZEM-kade bij het Edisonpark aan het Kanaal door Walcheren in Vlissingen.
Verrotte steigers
Provinciale Staten van Zeeland hebben vorig jaar een SGP-motie aangenomen waarin het provinciebestuur werd opgedragen het ligplaatsentekort in Zeeland in kaart te brengen en met een plan van aanpak te komen, met bijbehorende financiering. Inmiddels heeft de provincie Panteia opdracht gegeven de ligplaatsen in Zeeland te inventariseren.
Maar, zo klonk het zaterdag tijdens het ontbijt: dat onderzoerksbureau heeft het begrip ligplaats wel heel ruim geïnterpreteerd. Ook verrotte steigers of wachtpalen bij een brug bestempelen de onderzoekers als bruikbare ligplaats. Maar een ligplaats veronderstelt ook de aanwezigheid van walstroom, en hij moet bereikbaar zijn voor bijvoorbeeld een ambulance. “Wat op papier een ligplaats is, is dat niet ook in de praktijk”, zei een schipper.
Ook werd geklaagd over achterstallig onderhoud aan bruggen en sluizen. Daardoor is het aantal stremmingen in de voorbije jaren flink toegenomen. Een paar uur wachten of omvaren vanwege een kapotte sluis of brug betekent voor een binnenschipper, zeker als hij eigen baas is, een flinke schadepost.
Maar ook het feit dat bruggen en sluizen op afstand worden bediend zorgt voor problemen. “Als het mistig is en Rijkswaterstaat geen zicht heeft op de brug, wordt deze gewoon niet meer geopend.”
Duidelijkheid gevraagd
De binnenvaart moet mee in de verduurzaming en vergroening. Maar een subsidiepotje voor het verduurzamen van de motoren dat op 1 januari werd geopend, was in no time leeg, vertelden de schippers. “Er was een run op het subsidiegeld en binnen tien minuten was het maximaal toegestane aantal aanvragen bereikt… Er zit dus te weinig geld in dat potje.”
Bijkomend probleem is dat schippers met dat geld naast een nieuwe, schonere motor – een uitgave van ruim drie ton – tevens verplicht een nieuwe katalysator moeten aanschaffen. Die is namelijk bij de motor inbegrepen om aan de Stage V-norm te kunnen voldoen. Wie al zo’n katalysator had, heeft nu het gevoel te worden gestraft voor een voortrekkersrol.
Duidelijk werd dat de schippers behoefte hebben aan een stip aan de horizon op het gebied van verduurzaming. Welke technieken hebben toekomst en welke niet? Voor de continuïteit van hun bedrijf hebben ze antwoorden nodig op die vragen.
Ze willen verder dat de vakopleidingen voor het schippersvak beter aansluiten op de beroepspraktijk. Het onderwijs en de sector moeten op dat punt beter met elkaar samenwerken. Een typisch Zeeuws probleem is de golfslag op de Westerschelde. De zuiging en de vloedgolf die veroorzaakt kan worden wanneer een zeeschip met een flinke vaart een binnenschip passeert, kunnen heel gevaarlijk zijn.
“Als er bij het dorp Walsoorten aan de Westerschelde een zeeschip voorbijvaart, zuigt-ie de complete haven leeg”, illustreerde een schipper dit probleem treffend.
Regionaal Platform Binnenvaart
Het Zeeuwse provinciebestuur heeft inmiddels een Regionaal Platform Binnenvaart in het leven geroepen, waarin bestuurders en schippers twee keer per jaar de noden van de sector bespreken. De Zeeuwse wateren zijn van groot belang voor onze economie. Ze verbinden de grootste haven van Europa, die van Rotterdam, met de havens van Antwerpen en Gent. In de Kreekraksluizen in het Schelde-Rijnkanaal worden jaarlijks zo’n 70.000 schepen geschut, waarmee dit een van de drukst bevaren vaarroutes van Europa is.
De aanwezige schippers vertelden na afloop blij te zijn met het initiatief voor het Binnenvaartontbijt, dat de SGP in 2018 ook al eens organiseerde. “De SGP is de enige partij die opkomt voor onze belangen”, zei een schipper. “Maar we moeten ook de hand in eigen boezem steken. We zijn misschien te bescheiden. Schippers zijn geen mensen die de barricaden op gaan. Het zijn harde werkers die niet snel naar het stakingsmiddel zullen grijpen. Maar het is wel belangrijk dat we meer gaan lobbyen voor onze belangen.”
Gedeputeerde Van der Maas beloofde dat hij een dagje met een Zeeuwse schipper gaat meevaren om met eigen ogen te kunnen zien tegen welke problemen de binnenvaart op en langs het water aanloopt.
