De Kalkman-groep in Krimpen aan den IJssel is een verzameling gespecialiseerde bedrijven. Stuk voor stuk lopen ze qua innovatie voorop in hun sector: van machinebouw tot bedrijfskleding en gereedschappen, van robotsystemen tot scheepstechniek. Heel divers, maar met een sterke verbindende factor: de familieband.
Erik Kalkman (1993) is verantwoordelijk voor Kalkman Scheepstechniek. Hij maakt deel uit van de vierde generatie, samen met zijn broer Mark (Kalkman Handelsonderneming) en neef Joost (Kalkman Projecten) Ook zijn vader Ad en zijn oom Wim werken in het bedrijf.
Kalkman bestond in 2024 honderd jaar. Die mijlpaal werd twee keer gevierd: in oktober met een 2-daagse personeelsreis naar Lissabon en in december met een eindejaarsfeest voor medewerkers, hun partners en kinderen en oud-medewerkers. Daarvoor was de fabriek helemaal omgebouwd tot feestlocatie. In totaal werken er circa tachtig mensen bij de groep.
Ondernemende familie
Sinds 1953 zit Kalkman aan de Sliksloothaven in Krimpen aan den IJssel. Het begon nu 101 jaar geleden een dorp verderop: in Krimpen aan de Lek. Erik vertelt: “De vader van mijn opa richtte het bedrijf samen met zijn broer op. Ze deden onderhoud bij machine- en betonfabrieken en onderhoud aan schepen.”
“In de jaren 70 zijn dat aparte bedrijven geworden: Kalkman Machinebouw, dat onder meer tegelmachines bouwt, en Kalkman Scheepstechniek. Met de handelsonderneming kwam er de verkoop van werkkleding, persoonlijke beschermingsmiddelen en gereedschappen bij. Uit de machinefabriek kwam Kalkman Projecten voort, dat robotsystemen voor fabrieken ontwerpt. Uit Scheepstechniek ontstond Kalkman Scheepselektro.”
“We hebben ook een poos Kalkman Telecom gehad, maar daar zijn we in 2019 mee gestopt. Met de huidige abonnementen en mobiele telefoons hadden we geen toegevoegde waarde meer te bieden.”
Die laatste opmerking illustreert de drijfveren van de ondernemende familie: service, kwaliteit en vooruitgang. Op de eerste plaats in het belang van de klanten – daar gedijen vervolgens ook de Kalkman-bedrijven goed bij.
Onderuitzakker
De innovaties die Kalkman Scheepstechniek in de loop der jaren realiseerde, zijn talrijk. “Bij alle producten die we voor de scheepvaart ontwikkelen, bouwen en installeren”, zegt Erik. “De boegschroeven, thrusters en ballastjets.”
De eerste boegschroef van Krimpense makelij werd in 1978 in een binnenvaartschip geplaatst. “Schepen werden steeds groter en een van de medewerkers had een idee voor een boegschroef. Nadat deze was ontworpen, hebben ze een demonstratiedag georganiseerd. Daar kwamen heel wat klanten op af. Er bleek zeker behoefte aan.”
Dat eerste model was, zoals ze dat bij Kalkman noemden, een ‘onderuitzakker’. Erik legt uit: “Je laste een bak in het schip met daarin de schroefunit. Die hele schroefunit kon je naar beneden laten zakken zodat hij echt onder het schip vandaan kwam. Mooi was dat je 360 graden kon sturen… Hij kon helemaal ronddraaien. Een nadeel was dat het ook wel kwetsbaar was, want als je dat ding vergat in te trekken en je kwam een obstakel tegen, dan had je grote kans alles kapot te varen. Aan de andere kant: we hebben nog steeds klanten die met dit type varen. Die boegschroeven draaien al veertig jaar of meer en functioneren nog steeds goed.”
Spitsenboegschroef
Tegenwoordig bouwt Kalkman alle bekende boegschroeftypes: tunnel, kanalen- en stuurrooster. In al die jaren heeft het bedrijf er circa 4.000 geleverd. “Op basis van de traditionele modellen hebben we ook nog alternatieven gemaakt. Bijvoorbeeld wat wij de ‘spitsenboegschroef’ noemen. Speciaal voor spitsen. Die hebben heel weinig diepgang; dus daar hebben we een speciaal spitsenmodel voor ontwikkeld: een driehoekige bak die in de beperkte ruimte van het voorschip past. Het is eigenlijk het idee van een tunnelprincipe, maar hij doet het al als de schroef drie kwart onder water zit.”
Die aangepaste versie sloeg goed aan onder spitseneigenaren, vertelt Erik. “Daar hebben we echt wel heel wat schepen mee uitgerust. Nu gebruiken we dat model ook voor onder andere werkschepen en andere vaartuigen die heel weinig diepgang hebben.”
Kalkman beschikt over een eigen engineering-afdeling. “We proberen altijd innovatief te zijn. Op ons kanalensysteem hebben we een patent. Dat heeft voornamelijk te maken met de constructie van de stuurtrommel. Die is zo geconstrueerd dat daar bewezen 15 procent meer stuurkracht uitkomt ten opzichte van andere fabrikanten.”
Succesnummers
Een ander succesnummer is de ook in eigen huis ontwikkelde Ballastjet. Die bouwt en levert Kalkman sinds 1999. “Daar hebben we ook echt wel heel veel schepen mee uitgerust. Ik denk een stuk of 600 schepen. Onze Ballastjet heeft een uitstekende naam. Grappig is dat we op Maritime Industry ook vaak horen dat als mensen erover denken zo’n pomp aan te schaffen, dat ze als eerste aan Kalkman denken.”
De Ballastjet is er in drie maten: 450, 600 en 1200. “De 1200 is de meest verkochte – en ook de grootste. De cijfers staan voor de pompcapaciteit: in kuubs per uur. Mijn collega zou zeggen: ‘Weet je wel hoeveel dat is? 1,2 miljoen liter per uur!’”
De thrusters, leverbaar in twee versies: L-drive en Z-drive, zitten bijna net zo lang in het assortiment. Ze worden wereldwijd voor allerlei verschillende scheepstypes verkocht.
Eigen kade
Niet alleen de engineering doet Kalkman zelf, ook de productie gebeurt aan de Parallelweg. “Uiteraard kopen we veel onderdelen in, maar we doen zoveel mogelijk zelf. Steeds meer eigenlijk. Zo zijn we voor planning en kwaliteit niet afhankelijk van andere partijen.”
Blij is Erik met de eigen kade en steigers in de Sliksloothaven. “Alles wat boven de waterlijn is, kunnen we in principe hier doen. Als we ballastpompen inbouwen, kan dat hier voor de kant. Dan lassen we de inlaatkast ook alvast af en dan gaat het schip op de laatste dag van zo’n inbouw naar een droogdok in de buurt. Daar branden we het gat en lassen we hem af.”
Scheepselektro
“We doen hier ook veel elektrawerkzaamheden aan boord. Wij hebben onze eigen elektra-afdeling en die bouwt uiteraard onze eigen besturingssystemen inclusief de techniek om alles vanaf afstand te kunnen monitoren en eventuele storingen te verhelpen. Maar die tak die doet ook alle andere elektrawerkzaamheden die je aan boord tegen kunt komen. Van een ledlampje tot een complete, nieuwe lessenaar.”
