Het begint erop te lijken dat, alle goede bedoelingen ten spijt, de huidige energietransitie tot op heden alleen maar bijdraagt aan méér uitstoot van broeikasgassen. Dit maakt Michel Voorwinde, directeur Bovag-afdeling Energiesystemen en Revisie, duidelijk in het opiniestuk “overheidsbeleid leidt tot meer Co2 uitstoot”. Zo wordt, om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen, vanaf 2022 de binnenvaart verplicht om met hernieuwbare brandstoffen te varen die niet alleen tot méér uitstoot zullen leiden maar bovendien ronduit gevaarlijke situaties op kunnen leveren en tot slot de binnenvaartsector op enorme kosten zal jagen.
En dat is allemaal helemaal niet nodig. Wat nodig is, is omdenken en omdoen!
Laten we nu eens kijken hoe deze wereld echt een beetje mooier kan worden: laat de binnenvaart varen! De modal shift als middel voor reductie broeikasgassen.
Dat is namelijk de manier om op korte termijn ervoor zorg te dragen dat de broeikasgassen afnemen. En het ministerie weet dat want men heeft zelf in oktober 2020 de status ‘definitief’ geplaatst op de Routeradar 2019 Straatbeeldmonitor, (Status quo en ontwikkeling van hernieuwbare energiedragers in mobiliteit in Nederland), een rapport uitgegeven door Rijkswaterstaat en geschreven door TNO.
Daarin lezen we dat over de broeikasgasuitstoot door mobiliteit de KEV 2019 aangeeft dat het wegverkeer met een aandeel van circa 85 procent in het totaal veruit de grootste bron van broeikasgasemissies binnen de binnenlandse mobiliteit is. Goederenvervoer over de weg is verantwoordelijk voor 32 procent van de uitstoot (vrachtauto’s en bestelauto’s zijn goed voor achtereenvolgens 19 en 13 procent).
Daarentegen leveren de binnenvaart en de visserij slechts een zeer bescheiden bijdrage aan de uitstoot van circa 2 à 3 procent, weet dit rapport te melden. (Bizar is dat de mate van uitstoot bij vrachtwagens en bestelauto’s wel uitgesplitst is in dit rapport, maar bij binnenvaart en visserij niet).
De binnenvaart is verantwoordelijk voor 33,9 procent van het totale goederenvervoer terwijl het wegtransport 47,6 procent van het goederenvervoer voor zijn rekening neemt. Ergo: waar het wegtransport 1,4 maal de hoeveelheid goederen vervoert in vergelijking met het vervoer over water, zorgt het voor een 10 tot 15 maal hogere uitstoot.
Als we deze cijfers afzetten tegen het aandeel goederenvervoer voor de binnenvaart, dan maakt dat duidelijk dat de eenvoudigste en beste manier om iets aan de uitstoot te doen is níét de binnenvaart en het milieu belasten met (levens)gevaarlijke biobrandstoffen (FAME) maar zorgen dat er veel meer over het water vervoerd gaat worden. Dat is verreweg de snelste winst.
Maar helaas is het zo dat, alle mooie woorden ten spijt over het streven naar een modal shift, men wil al jaren meer vervoer over water en minder over de weg- er sprake is van een omgekeerde modal shift:
Het aandeel van de binnenvaart in de vervoersprestatie nam tussen 2010 en 2018 af van 36,8 naar 33,9 procent. Het aandeel van het wegvervoer steeg juist van 46,6 in 2010 naar 47,6 procent in 2018.
En we zien het niet verbeteren. De (regel)druk op de binnenvaart wordt almaar hoger. Zo is het handhavings- en boetebeleid extreem streng en hoog vergeleken met het (goederen)vervoer over de weg, de investeringen blijven ver achter (slechts 7 procent van de gelden voor infrastructuur in Nederland gaan naar de waterwegen), achterstallig onderhoud blokkeert de binnenvaart, CCR-regelgeving doet wat ze van plan was; de kleinere schepen verdwijnen uit het bestand, voorzieningen zijn ronduit slecht te noemen, financieringsmogelijkheden voor kleinere schepen zo goed als onmogelijk, om maar wat zaken te noemen.
Vlak over de grens zien we een enorme stimulans voor de binnenvaart. België investeert volop in kades, ligplaatsen en het vestigen van bedrijven langs de waterkant met als doel: veel meer werk moet vervoerd worden over water.
Maar waar blijft Nederland waterland?
Het is tijd voor het grote ‘omdenken’ in Nederland: ga uit van de behoeften van de binnenvaart en stimuleer die. Zie de binnenvaart niet langer als een obstakel in verband met bruggen of mensen die langs de waterkant willen wonen. Zie de binnenvaart als een deel van de oplossing. Als de binnenvaart die kans krijgt, dan kan er ook geïnvesteerd worden in vergroeningszaken waar we allemaal beter van worden.
Wacht niet langer: zorg dat die binnenvaart in aandeel toeneemt. Dat gaat niet vanzelf, daar moet voor gekozen worden door beleidsmakers. Door de minister, door de Kamer, door het ministerie, door Rijkswaterstaat, door provinciebesturen en gemeenteraden, door verladers. Door U!
Sunniva Fluitsma,
woordvoerder ASV
