Dinsdag 9 februari zendt Omroep Gelderland een documentaire uit over de kaaisjouwers die in de eerste helft van de vorige eeuw in Nijmegen een belangrijke logistieke schakel waren tussen de binnenvaart en de stad. De film is gemaakt door Anne van Riel en Sabine Eijkholt van Moiety Film Producties.
De documentaire is gebaseerd op het boek De Kaaisjouwers, een hard leven aan de Waal van schrijver/journalist Frank Antonie van Alphen. De schipperszoon, die aan deze krant verbonden is, nam ook het initiatief voor de ruim 30 minuten durende film.
Onderstad
Van Alphen heeft zich vastgebeten in de geschiedenis van de kaaisjouwers, die in de eerste helft van de vorige eeuw lading in zakken losten uit schepen in zijn woonplaats Nijmegen. Die sjouwden de losarbeiders, elders ook wel zakkendragers genoemd, van de arme ‘Onderstad’ naar de welvarende ‘Bovenstad’.
Door de inspanningen van Van Alphen, die vóór coronatijd ook lezingen gaf en wandelingen organiseerde over het onderwerp, zijn de Nijmeegse kaaisjouwers aan de vergetelheid onttrokken. Eerst door zijn boek, toen door het standbeeld van Margriet Hovens dat vorig jaar op de Waalkade werd onthuld en nu door de documentaire. Waaraan hij heeft meegewerkt, onder andere als voice-over.
Maatschappelijk relevant
“We denken dat het een heel mooie aanvulling is op het boek van Frank Anthonie”, zegt Sabine Eijkholt. De film bevat historische beelden, maar schenkt ook aandacht aan de huidige Nijmeegse haven en kades, onder meer door een interview met de havenmeester.
“Centraal staat Wim van Megen, een kind van een kaaisjouwer, die als bijnaam ‘de Bult’ had. Die vertelt op een bijzondere manier over zijn vader en het leven van vroeger. Nog altijd raakt hij geëmotioneerd als hij terugdenkt aan hoe ongelofelijk hard zijn vader moest werken. Met zijn hulp en de informatie uit het boek is het gelukt een mooi beeld van de Onderstad van Nijmegen aan het begin van de vorige eeuw te schetsen.”
De film past in het oeuvre van Moiety, vindt Eijkholt: “We maken graag maatschappelijk relevante films en dat is dit verhaal zeker. Hier in Nijmegen heeft men de neiging om de geschiedenis op te hangen aan heel grote verhalen, zoals die van de gebroeders Van Lymborch. Terwijl het leven in de Onderstad, het leven van de sjouwers en nog meer beroepsgroepen, bij Nijmegen horen en veel zeggen over de stad. We vinden het belangrijk om zo’n verhaal te vertellen.”
Omroep Gelderland
De documentaire beleeft op dinsdag 9 februari zijn première bij Omroep Gelderland. “Natuurlijk hadden we gehoopt op een mooie première met publiek, bijvoorbeeld in Lux of het Besiendershuis, maar door corona is dat helaas niet mogelijk”, zegt Eijkholt. “We gaan ons best ervoor doen dat de film later dit jaar ook nog elders te zien zal zijn. Hier in Nijmegen zelf, maar als er elders interesse is, kan dat ook.”
