Vorige week woensdag maakte het bij TeamCo afgebouwde mts Louisa van Reederei Jaegers een geslaagde proefvaart. Het schip draagt de naam van de dochter van Christian Valentin, de zoon van één van de vier eigenaren van de rederij. De vervanging van de enkelwandige vloot begint haar voltooiing te naderen in de binnentankvaart, ook bij Reederei Jaegers. Een tankvaartrederij in de binnenvaart met 190 schepen, waarvan 130 in eigendom. Een moderne rederij in van een markt met heel veel particuliere eigenaren.
Dr. Gunther Jaegers is president van de European Barge Union en vicepresident van Bundesverband der deutschen Binnenschifffahrt. Hij is natuurlijk ook directeur en mede-eigenaar van Reederei Jaegers.
Structureel
Het gaat momenteel wel goed met de tankvaart, constateert Gunther Jaegers, maar hij voegt daaraan toe dat dit te danken is aan het langdurig lage water, waardoor alle tankers ‘bezet zijn’ en de vrachttarieven aantrekkelijk.
Dat heeft ook nadelige kantjes. “Als het te lang duurt, raken klanten teleurgesteld. We werken in een concurrerende markt en als we lading kwijtraken aan andere modaliteiten, krijgen we die niet zomaar terug.”
Maar er is ook een structurele verandering in de tankvaartmarkt op komst. Vanaf 1 januari 2019 zal er voor enkelwandige tankers nauwelijks nog genoeg lading zijn, omdat de Europese wet voorschrijft dat vrijwel alle lading met dubbelwandige tankers moet worden vervoerd. “De tijd van enkelwandige tankers is voorbij.” Reederei Jaegers heeft nog één enkelwandige tanker.
Verbeteren
“Ik denk wel dat de markt de komende jaren zal verbeteren, maar verwacht geen wonderen van de verplichting om dubbelwandig te vervoeren, geen mirakels in de Rijnvaart! Er is heel veel dubbelwandig gebouwd de afgelopen decennia en er komen er nog bij.” Hij vergelijkt de situatie in de tankvaart met die van de markt voor de containervaart op zee na 2008.
“De vrachtprijs was te laag voor schepen van 13.000 TEU groot, maar de reders berekenden dat ze met die vrachtprijs wel geld konden verdienen als ze de schepen 18.000 of 19.000 TEU groot maakten. Dus werden die grote schepen bijgebouwd, wat leidde tot een enorme overcapaciteit aan containerschepen op zee.”
“In de binnentankvaart zag je ook die tendens. Tot 2008 werden tankers besteld en gebouwd van 5,5 of 6 miljoen euro met een rentelast die toen niet hoog was maar nog niet zo laag als de huidige rente. Nu kun je tankers bouwen voor 4 miljoen euro met een rente die nog eens 2 procent lager ligt. Je begrijpt wat dat doet voor de overcapaciteit in die markt. Gelukkig hebben de banken daar niet aan meegewerkt. Maar er is vóór die tijd al een grote, veel te dure vloot opgebouwd, en dat is voor sommige particuliere ondernemers een ramp geweest.”
Reservefonds
In de jaren voor de crisis heeft Gunther Jaegers met lede ogen toegezien hoe particulieren aan het handelen waren met contracten en nieuwbouwschepen, die soms al voor ze werden opgeleverd, van eigenaar wisselden, waardoor de kostprijs verder omhoogging. “We zagen toen al in dat als we als rederij onafhankelijk wilden blijven, we ook moesten nieuwbouwen. Ik heb toen ook gezegd dat het reservefonds van de binnenvaart bij de Europese Unie moest worden ingezet om de eigenaren van enkelwandige schepen te compenseren voor het laten slopen van hun schip. Ik kreeg toen het verwijt dat ik op die manier probeerde van de enkelwandige vloot van Jaegers af te komen, maar ik blijf erbij dat door die nieuwbouwgolf de markt kapot is gemaakt en dat had kunnen worden voorkomen.”
Het geld in het reservefonds is nog steeds niet benut ten faveure van de binnenvaart. Jaegers weet heel goed hoe het nuttig kan worden besteed. “Geef het uit aan een stevige lobbyorganisatie van de binnenvaart. Met twee halve secretarissen van EBU en ESO moet je het opnemen tegen de promotieagenturen van andere modaliteiten, die 24/7 op schoot zitten bij de Europese Commissieleden.”
Het voorstel voor die besteding van het reservefonds ligt bij de Europese Commissie, maar Jaegers weet als geen ander hoe die molens in Brussel malen. “Die gaan niet over één nacht ijs. Dan wordt een bijeenkomst met de lidstaten weer uitgesteld, want er kwamen weer vragen vanuit het parlement.” In deze zaak trekken EBU en ESO gezamenlijk op.
Emissie-eisen
De Europese promotieorganisatie voor de binnenvaart INE doet goed werk, aldus Jaegers. Met INE’s goedkeuren van de nieuwe emissie-eisen voor scheepsmotoren per 2020 is hij duidelijk minder gelukkig. Zijn reactie is verrassend: “Ik heb een foto van Fidel Castro besteld en die hang ik op kantoor op.”
Dat verdient wel enige uitleg. “De nieuwe eisen zijn zo hoog dat geen enkele motor daar op dit moment aan kan voldoen. Ze bestaan gewoon niet, en de motorenleveranciers vonden de markt van de binnenvaart te klein om daar speciaal iets voor te ontwikkelen. Er was wel ondertussen een leverancier die zei een dergelijke schone machine te kunnen leveren, maar toen we om een offerte vroegen, gaf hij niet thuis.”
”Dus wij zijn gedwongen om de oude machines keer op keer te reviseren en daarmee te blijven varen. Dat is het gevolg van de situatie zoals met het Cubaanse model van Fidel Castro. De verklaring van de Europese Commissie is dat ze een zodanige emissie-eis neer wilden leggen dat ze ons vervolgens zeker vijftien jaar met rust konden laten. Dat van die vijftien jaar moeten we nog maar zien, maar wat hebben we aan een eis waar we niet aan kunnen voldoen?”
Dubieus
De hele discussie over emissies van het vervoer zijn volgens Gunther Jaegers dubieus. “Een 40 tons vrachtauto produceert 50 procent van de emissie van een personenauto die op diesel rijdt. Dat komt doordat die vrachtauto al aan de nieuwe eisen in het echte dagelijkse verkeer voldoet en is voorzien van een grote tank voor ureum voor de nageschakelde technieken terwijl de personenauto’s speciaal geprepareerd zijn getest in een kunstmatige omgeving. Ook de binnenvaart moet in 2020 aan uitdagende eisen voldoen, maar er is op die kleinere schepen helemaal geen plaats voor een grote tank en grote systemen voor de nabehandeling.”
Ook daar speelt de concurrentie met die andere modaliteit, het spoor. “In feite moet het spoor aan dezelfde eisen voldoen als de binnenvaart. Alleen heeft de spoorlobby het voor elkaar gekregen dat de lidstaten dispensatie mogen verlenen aan de spoorbedrijven.”
Wie Gunther Jaegers hoort spreken over de markt en de kansen en bedreigingen in de binnenvaart, merkt wel dat het vuur voor de binnenvaart bij hem niet is geblust.
