In 2025 komen de eerste resultaten van CirclesOfLife naar buiten. NMT, betrokken bij het Europese project voor een duurzamere scheepsbouw, zoekt dan werven en toeleveranciers uit de binnenvaart om aan te sluiten bij de inspanningen voor het circulair bouwen van schepen.
CirclesOfLife is een Europees samenwerkingsproject. Het ging in januari van dit jaar van start en loopt tot en met 2026. Vijftien partijen uit de scheepsbouwketen en uit meerdere landen werken aan een Shipyard Environmental Performance Index (SEPI). Dat is een raamwerk voor scheepswerven en andere maritieme maakbedrijven om hun ecologische voetafdruk te meten en verbeteren.
Daarnaast is er een Cradle to Cradle Ship Passport in de maak. Dit is bedoeld om de levenscyclus van onderdelen en materialen van schepen te bepalen. Van ontwerp en productie tot reparatie en recycling. Met als doel dat de sector veel meer circulair gaat werken.
Rosanne van Houwelingen is projectmanager Innovatie bij Netherlands Maritime Technology (NMT) en binnen de brancheorganisatie verantwoordelijk voor CirclesOfLife. Ze werkt pas een half jaar bij NMT. “Hiervoor was ik onderzoeker bij Erasmus. Toen ik begon, dacht ik dat er op het gebied van circulariteit niet zoveel gebeurde in de maritieme sector. Maar toen ik in gesprek kwam met verschillende leden, dus met toeleveranciers en werven, was ik best verrast hoe vér bepaalde processen al zijn.”
“Aegir Marine, een Nederlandse leverancier van thrusters, is bijvoorbeeld bezig met het opzetten van een netwerk voor remanufacturing. Ze willen gebruikte thrusters terughalen en die reviseren, waarna ze weer als nieuw verkocht kunnen worden. Ze zijn nu in overleg met Bureau Veritas om daar certificering voor te regelen.”
Hele keten
CirclesOfLife richt zich op vermindering van uitstoot, circulariteit en het monitoren van milieueffecten. Er is NMT veel aan gelegen dat alle partijen uit de maritieme maakindustrie meedoen: werven, toeleveranciers en andere betrokkenen, zoals rederijen en scheepseigenaren. “Het is belangrijk dat alle ketenpartijen in de gehele levenscyclus van een schip betrokken zijn.”
“Eerst lag de focus vooral op alternatieve brandstoffen. We zagen bij NMT dat er een nieuwe trend was: circulariteit. Ook op Europees niveau.” Dat was voor de brancheorganisatie aanleiding om zich hard te maken voor een project – en subsidie uit Brussel. “Samen met Damen Shipyards, die de lead heeft binnen CirclesOfLife. Zij zagen vanuit hun R&D-team als een van de eerste dat circulariteit de volgende stap is na de energietransitie.”
Label
Wat ook meespeelt is dat werven en toeleveranciers zich bewust zijn van de wet- en regelgeving die op hen afkomt, op het gebied van milieu, klimaat en de verplichte verslaglegging over hun prestaties op dat vlak. De aan CirclesOfLife deelnemende bedrijven willen zich ervoor inzetten om zo goed mogelijk te zorgen dat ze daar tijdig op voorbereid zijn. Zelf én als branche.
“Met de SEPI, de index voor de milieuafdruk van een scheepswerf, zijn we bijna klaar”, zegt Van Houwelingen enthousiast. “We hebben alle processen in kaart gebracht. En dat gaat vooral over de inflow en de outflow. Denk aan energieconsumptie en toegepaste materialen, maar ook afvalstromen.”
“De volgende stap is software ontwikkelen die werven helpt om dit bij te houden. En dat monitoren laat ook zien waar je jezelf kunt verbeteren als bedrijf: waar zit mijn energieconsumptie het hoogst, en wat kan ik daaraan doen? En dat kun je ook vergelijken met wat de branche gemiddeld scoort. Uiteindelijk kan dat leiden tot iets dat lijkt op het energielabel voor huizen, of de Nutri-Score van voedingsmiddelen. ”
Materiaalpaspoort
“Voor het circulair materiaalpaspoort brengen we in kaart wat voor type materialen nu precies voor schepen worden gebruikt. Zodat je weet welke materialen op welke manier herbruikbaar of recyclebaar zijn. Er zit wel een uitdaging in, en dat is een van de rollen van NMT in CirclesOfLife, dat je de hele maritieme keten erbij moet betrekken. Het gaat niet alleen om de werven, maar ook om de toeleveranciers, want die leveren de onderdelen en componenten voor een schip.”
De wens is dat de productie van schepen helemaal circulair kan gebeuren. “We willen de loop sluiten. Dat er geen schepen worden gerecycled op de stranden van Bangladesh en India. Als we met zo’n paspoort in kaart kunnen brengen wat de verschillende materialen aan boord zijn en wat voor waarde daar nog uit te halen is, wordt het misschien ook aantrekkelijker om scheepsrecycling-activiteiten in Europa te laten plaatsvinden.”
Van Houwelingen ziet daar nog een bijkomend voordeel van: “Dan houd je dus ook de grondstoffen in Europa. We moeten rekening houden met de mogelijke grondstoffenschaarste in de toekomst. Dan is het handig om niet te afhankelijk te zijn van andere landen.”
Binnenvaart
NMT kijkt ook nadrukkelijk naar scheepswerven, onderaannemers en leveranciers die in de binnenvaart actief zijn. Die zitten niet in de groep van vijftien projectpartners. Van Houwelingen: “Op de website kunnen mensen hun interesse aangeven en zich inschrijven voor de nieuwsbrief. We hopen dat vertegenwoordigers uit de binnenvaart lid willen worden van de gebruikersgroep. De bedrijven daaruit gaan oplossingen testen en meedenken.”
Dit is hét moment om aan te haken, geeft de NMT-projectmanager aan. “De komende drie maanden komt er een webinar en vanaf de zomer zullen de eerste trainingen starten. In de zomer kunnen we ook de software-tool voor SEPI gaan testen. Daar zoeken we ook partijen voor. Liefst ook uit de binnenvaart. We willen weten wat zij vinden van een circulair materiaalpaspoort en wat de status is van de binnenvaart als het hebben over circulariteit.”
Kijk voor meer informatie op www.circles-of-life.eu.
