Bunkerbranche vreest gevolgen prijsverhogende maatregelen

De NOVE waarschuwt voor de desastreuze gevolgen voor de bunkerbranche als Nederland de voorgenomen verplichte bijmenging van biobrandstoffen aan de gasolie (Europese verordening REDIII) en de invoering van een CO₂-heffing (ETS2) doorzet en België en Duitsland dat (nog) niet doen. Dan wordt de brandstof in bij Nederlandse bunkerstations duurder en komt er op grote schaal ‘bunkertoerisme’ op gang en gaan veel brandstofhandelaren failliet, voorspelt de Nederlandse Organisatie Voor de Energiebranche.

De brancheorganisatie voor de zelfstandige brandstofhandel stuurde afgelopen december een brandbrief naar Den Haag. Daar heeft directeur Erik de Vries geen enkele reactie op gekregen. Ook niet na een herinnering. De brief was gericht aan staatssecretaris Jansen voor Milieu, minister Hermans van Klimaat en Groene Groei en minister Madlener van Infrastructuur en Waterstaat. De NOVE stuurde de noodkreet ook aan de Tweede Kamerfracties. Ook daar bleef het stil.

Duurdere gasolie

Nederland kiest ervoor de Euro­pese richtlijn REDIII vanaf 1 janu­ari 2026 op de binnenvaart toe te passen. Daarmee moeten Nederlandse brandstofleveranciers in 2030 een CO₂-reductie behalen van 14,5 procent. Dit kan door bijmenging van biobrandstoffen aan gasolie en meer verkoop van biodiesel en CO₂-vrije brandstoffen. Vanaf 2027 moeten de bedrijven door een andere richtlijn, EU-ETS2, ook rechten kopen voor de CO₂-uitstoot van de verkochte brandstof. Alles bij elkaar wordt de gasolie zodoende duurder.

Volgens de NOVE is niet duidelijk of de buurlanden dezelfde maatregelen nemen, en wanneer. De belangenbehartiger van de energiebranche roept de overheid op duidelijkheid te verschaffen en tot die tijd de invoering uit te stellen.

Het lijkt een herhaling van 2021. Toen kwam de NOVE ook in het verweer tegen bijmenging van biodiesel aan gasolie voor de binnenvaart, zoals die per 1 januari 2022 was gepland. Ook toen waarschuwde de organisatie ervoor dat schippers massaal over de grens zouden gaan bunkeren als alleen Neder­land de maatregel zo invoeren. Onderzoek dat Panteia destijds in opdracht van de NOVE uitvoerde, toonde dat ook aan: de verkoop door Nederlandse bunkerbedrijven zou met meer dan 80 procent afnemen.

Wereld op zijn kop

In diverse overleggen met betrokken ministeries en via publieke consultaties heeft de NOVE de gevaren van de marktverstoring vorig jaar al aangegeven. “Er werd wel erkend dat er een risico is op bunkertoerisme”, aldus De Vries. “Maar dan met een halfslappe reactie van: ‘Ja, we gaan wel kijken hoe het zich dan ontwikkelt.’ Verder helemaal geen toezeggingen of wat dan ook. Dat is volgens ons de wereld op zijn kop… Je moet niet zeggen: ‘We gaan het wel proberen en als het dan misloopt, kijken we wel hoe we het kunnen repareren.’ Nee, als je niet van tevoren weet wat er gebeurt – lees: wat de buurlanden gaan doen – dan moet je het gewoon niet invoeren.”

“Europa verplicht dit niet. Europa heeft alleen maar gezegd dat je hiervoor kunt kiezen als land. We zetten straks eigenlijk een nationale kop boven­op Europees beleid.” Voor de NOVE is klip en klaar wat zal gebeuren als alleen in Nederland de bunkerprijzen stijgen.  “Dan gaan schepen hun brandstof in het buitenland inkopen. Dat kunnen we hen ook niet kwalijk nemen, want in de business zijn de marges heel erg dun. Dus natuurlijk zullen schippers kijken waar de prijs het laagst is.”

Te laat

Vorig jaar meldde toenmalig minister Mark Harbers aan de Tweede Kamer dat er een Memorandum of Understanding was afgesloten met België: dat land zou eveneens REDIII van toepassing verklaren op de binnenvaart. “Vanuit België ontvangen wij nu echter geluiden die stellen dat België toch geen uitvoering wil geven aan dit Memorandum”, schrijft NOVE in de brandbrief. In Duitsland is het nog veel onduidelijker. Daar is het nog maar de vraag of ze ETS2 wel gaan invoeren voor de scheepvaart.”

In de discussie over het in rekening brengen van emissierechten schreef het kabinet in het oog te houden of de buurlanden “in een latere fase ook kiezen voor een opt-in voor de binnenvaart, of deze grenseffecten verminderen en wat de effecten na 2030 zijn.”

“Dat is wat ons betreft volstrekt onvoldoende en veel te laat”, staat in de brandbrief van deNOVE. “Binnenvaartondernemers zullen in een vroeger stadium de beschikbaarheid van product in de goedkopere landen zoals België en Duitsland veilig willen
stellen en zullen daarvoor al volgend jaar meerjarige overeenkomsten sluiten. Eventueel ingrijpen van de overheid achteraf zal te laat zijn, de schade voor de Nederlandse bunkersector is dan reeds ontstaan.”

De NOVE overweegt naar de rechter te stappen is als de Neder­landse overheid geen gehoor geeft aan de bezwaren. “Er is ook nog zoiets als een gelijk speelveld en eerlijke wetgeving. Als de buurlanden inderdaad niks gaan doen, dan kun je als kabinet zeggen: wij wachten ook nog even. Als je pas in 2028 begint, kun je het inhalen door met een hogere bijmengingsverplichting te beginnen.”