In het Antwerpse havenhuis hebben negentig bedrijven en organisaties hun handtekening gezet onder de Green Deal Binnenvaart Vlaanderen. Hun ambitie: de vergroening van de sector in een stroomversnelling brengen.
De Green Deal Binnenvaart Vlaanderen is een gezamenlijk initiatief van De Vlaamse Waterweg, Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW), Port of Antwerp-Bruges, North Sea Port, Kenniscentrum Binnenvaart Vlaanderen en de Federatie Belgische Binnenvaart. Zij hebben vorig jaar na een inventarisatie onder belanghebbenden een concept uitgewerkt met vier focusgebieden: technologie, financiering, beleid en het uitrollen van een vergroeningsstrategie. De negentig bedrijven die zich inmiddels erachter hebben geschaard, werden op 23 juni ontvangen in het Antwerpse Havenhuis.
Jacques Vandermeiren was blij al zoveel bedrijvenlogo’s onder het Green Deal-logo te zien staan. “Een goed teken”, aldus de CEO van Port of Antwerp-Bruges. “In deze tijd is green een must.”
Van uitdaging naar kans
Voor Port of Antwerp-Bruges is de binnenvaart nu al nummer één, maar het havenbedrijf wil het aandeel van de sector in de modal shift verder verhogen. Dat zou volgens Vandermeiren niet mogelijk zijn zonder de investeringen van de Vlaamse overheid in de vaarwegen gedurende de afgelopen jaren. Hij noemde de verhoging van de bruggen over het Albertkanaal een visionair plan.
“Met de Green Deal zetten we een bijkomende stap. Dit vraagt een inspanning van ons allemaal. Maar om de klimaatdoelen te halen moeten we met alles aan de slag wat een versnelde vergroening van de binnenvaart in de weg staat. In onze haven komen jaarlijks 80.000 binnenschepen aan. De sector mag op onze steun rekenen.”
Met VIAVIA (Vrachtvervoer Intelligent Aanpassen en Vergroenen via een Integrale Aanpak) lanceerde de Vlaamse overheid onlangs een project om van Vlaanderen een topregio in duurzaam goederenvervoer te maken.
De binnenvaart is een van de toepassingsgebieden. De Vlaamse Waterweg is daar de trekker van. “We werken overal in Vlaanderen aan de infrastructuur. Ook Seine-Schelde wordt een verbinding van de toekomst”, zei Chris Danckaerts, gedelegeerd bestuurder van De Vlaamse Waterweg.
“We zijn blij om nu al zoveel believers in de Green Deal Binnenvaart te zien en willen deze community steeds groter maken. Vergroenen is belangrijk om de concurrentiepositie van de binnenvaart te verzekeren en versterken. Daar hebben we iedereen bij nodig.
Er varen al duurzame schepen rond, maar het doel is om die omslag voor de hele sector te maken. Dit begint vandaag. Er is veel werk te verzetten, maar we zijn overtuigd van de vergroeningsuitdaging een opportuniteit voor de toekomst te kunnen maken.”
Drempels
Van de circa 16.000 vrachtschepen in Europa is op dit moment slechts 0,4 procent groen. Sofi Marivoet, beleidsmedewerker Milieu bij de Vlaamse Waterweg: “Als we verder gaan met business as usual komen we er niet. Zelfs de huidige Stage V-norm is allesbehalve een financiële vanzelfsprekendheid. In meer vooruitstrevende scenario’s wordt de investerings-gap alleen maar groter. Met de Green Deal willen we drempels weghalen.”
De Green Deal Binnenvaart heeft als doel om de binnenvaart in 2050 nagenoeg volledig emissieloos te maken. Het is al de vijftiende Green Deal in Vlaanderen.
Volgens Arne Daneels, beleidsmedewerker Groene Economie Departement Omgeving, is elke Green Deal kwaliteitswerk. “Het zijn altijd vrijwillige, ambitieuze engagementen waarbij duurzaamheid bovenaan staat. Het gaat om samenwerking en we hopen altijd op bottom-up-initiatieven. Het idee erachter: apart en samen. In de duurzaamheidstransitie moet ieder z’n eigen rol nemen, maar samen kom je verder dan alleen.”
Niet minder, maar meer
Filip Boelaert, secretaris-generaal van het Departement MOW, onderstreepte het belang van beleid voor de lange termijn, ruimte voor pilotprojecten en vereenvoudiging van de regelgeving. “We willen ons beleid afstemmen met de andere gewesten en buurlanden zodat in het hele Rijnstroomgebied vergelijkbare initiatieven kunnen ontstaan.”
De Vlaamse minister Lydia Peeters van Mobiliteit en Openbare Werken voegde daaraan toe: “Samen met onze Nederlandse collega’s willen we onze havens verduurzamen. Daarbij denken we direct ook aan binnenvaart. Het creëren van rechtszekerheid is belangrijk om die transitie waar te maken.”
“Tegelijkertijd moeten we volop inzetten op technische innovatie. De verbeterslag komt niet van mensen die zeggen dat we het met minder moeten doen. We moeten juist meer doen, meer inzetten op kruisbestuiving tussen overheid, bedrijfsleven en kennisinstituten. Alleen zo kunnen we de blauwgroene economie een boost geven.”
Marktoproep voor pilots
In de loop van 2023 zullen naast actiegroepen ook groepen worden opgericht om kennis te delen. Er worden nieuwsbrieven gemaakt en events georganiseerd. De eerste concrete acties zijn al gerealiseerd. Zo draagt het ITB bij in de kosten voor een vergroeningsconsulent en een communicatiemedewerker.
De Vlaamse Waterweg doet deze maand een marktoproep voor innovatieve projecten met alternatieve brandstoffen en directe emissiebeperking bij verbrandingsmotoren en/of voortstuwingsinstallaties. Hiervoor wordt 1,5 miljoen euro vrijgemaakt.
Verder wordt gekeken naar nieuwe steunmaatregelen en worden barrières in de regelgeving voor het gebruik van groene technologieën geïnventariseerd. “Alles is even belangrijk en zal elkaar moeten ondersteunen om de doelen te halen”, zo klonk het in het Havenhuis eensgezind.
