Op het sluizencomplex van Genk is de bouw van een gecombineerde pomp- en waterkrachtcentrale volop aan de gang. Die installatie moet De Vlaamse Waterweg helpen om op het Albertkanaal onder alle omstandigheden voor een vlotte en veilige scheepvaart te zorgen.
De wisselende periodes van intensieve neerslag en droogte maken het watersysteem in Vlaanderen steeds kwetsbaarder. De pompen bij Genk zorgen ervoor dat het water in het Albertkanaal ook in periodes van droogte op peil blijft. Als er wel voldoende water is, wekt de centrale energie op.
De Vlaamse regering investeert via De Vlaamse Waterweg in “meerlaagse waterveiligheid”. Onder andere door multifunctionele overstromingsgebieden te realiseren, met het Sigmaplan op de Schelde en haar verkleinen, rivierverruimingswerken op de Maas het onlangs goedgekeurde plan Ruimte voor Water – Dendervallei en de bouw van gecombineerde pompinstallaties en waterkrachtcentrales op de sluizen van het Albertkanaal.
Topprioriteit
“Ik heb van waterbescherming- en beheersing een topprioriteit gemaakt deze legislatuur en verdubbelde de budgetten voor waterbeheersing voor de bevaarbare waterwegen”, aldus Lydia Peeters. De Vlaamse minister van Mobiliteit en Openbare Werken bezocht op 5 juni de bouwplaats in Genk.
Dat is de vijfde sluis op het Albertkanaal waar een gecombineerde pompinstallatie- waterkrachtcentrale wordt gebouwd. De kostprijs bedraagt 7,5 miljoen euro. De werkzaamheden duren tot de zomer van 2025.
“Zo kunnen we ons samen beter wapenen tegen de uitdagingen van de klimaatverandering en ons nog beter beschermen tegen de gevolgen van extreme weersomstandigheden. Het beheersen van onze waterhoeveelheden is een belangrijke opdracht. Vlaanderen besteedt dan ook aanzienlijke middelen om de veiligheid tegen wateroverlast te vergroten, hoge waterstanden zoveel mogelijk te voorkomen of om de gevolgen ervan zoveel mogelijk te beperken.”
“Relatief onbekend is het feit dat sommige van onze waterwegen worden geconfronteerd met een tekort aan water en we daar vanuit Vlaanderen ook in moeten investeren. De bouw van deze pompinstallaties-waterkrachtcentrales is van cruciaal belang om de bedrijfszekerheid van onze belangrijkste economische waterweg te garanderen.”
Hergebruik van water
Het Albertkanaal en de Kempense kanalen worden gevoed met water uit de Maas en het waterdebiet van deze rivier daalt sterk bij langdurige droge periodes. De toename van de scheepvaart op het Albertkanaal brengt juist een groeiende waterbehoefte met zich mee. Zonder de pompinstallaties zou De Vlaamse Waterweg de waterpeilen in het Albertkanaal bij langdurige droogte niet altijd meer kunnen garanderen.
De gecombineerde pompinstallaties-waterkrachtcentrales op de zes sluizencomplexen (Wijnegem, Olen, Ham, Hasselt, Diepenbeek en Genk) zijn een mooi voorbeeld van hergebruik van water. Water dat gebruikt wordt voor het schutten van schepen kan in periodes van waterschaarste terug worden gepompt naar het bovenpand. Zo blijft het schutverlies beperkt. Dan zijn geen of minder maatregelen nodig om het waterverbruik van de kanalen te beperken.
Op de proef stellen
“De klimaatverandering stelt onze waterwegen en de binnenvaart immers alsmaar meer en vaker op de proef. De Vlaamse Waterweg ijvert voor een duurzame binnenvaart en voor een robuust watersysteem dat de uitdagingen van waterschaarste en wateroverlast aankan”, zegt Koen Anciaux, bestuursvoorzitter van De Vlaamse Waterweg.
“Het bezoek van de minister bevestigt de waarde van ons project en de impact die het heeft voor de binnenvaart en onze waterwegen. Met de bouw van deze installaties zorgen we ervoor dat de watersnelweg op elk moment bevaarbaar blijft. We garanderen zo de continuïteit en de bedrijfszekerheid van het Albertkanaal en de binnenvaart.”
Betrouwbare binnenvaart
Chris Danckaerts, gedelegeerd bestuurder van De Vlaamse Waterweg, vult zijn collega aan: “Zodra de pompinstallaties op alle zes sluizen operationeel zijn zullen we, letterlijk en figuurlijk, over zeer krachtige instrumenten beschikken om de waterhuishouding op het Albertkanaal optimaal te beheren en om zo, in het belang van binnenvaart en watergebonden bedrijven, een vlotte en veilige scheepvaart onder alle omstandigheden te garanderen.”
“De bouw van deze installaties past uitstekend binnen het beleid dat de Vlaamse regering voor ogen heeft: een betrouwbare binnenvaart als hefboom voor het beheersen van mobiliteit en zorgvuldig omgaan met waterschaarste.”
Vijzels
De bouw van de gecombineerde pomp- en waterkrachtcentrale vordert rap. Komend najaar worden drie enorme Archimedesschroeven geplaatst in vijzelgoten. Deze vijzels vormen het ‘hart’ van de centrale en behoren met een diameter van 4,30 meter en een lengte van 28 meter tot de grootste schroeven ter wereld. Elke combinatie van vijzel en vijzelgoot weegt 95 ton. De vijzels kunnen per stuk 5 m³ water per seconde oppompen over een hoogte van meer dan 10 meter.
Lydia Peeters kreeg 5 juni een rondleiding op de bouwwerf. “Deze installatie is een prachtig voorbeeld van hoe we met behulp van geavanceerde technieken en duurzame oplossingen de toekomst tegemoet kunnen treden”, aldus de minister. “Het is inspirerend om te zien hoe dit project niet alleen economisch, maar ook ecologisch bijdraagt aan onze samenleving.”
