Rotterdam verliest terrein ten opzichte van Bremen, Hamburg en Antwerpen. Het achterland van de grootste haven van Europa krimpt. Dat stelt bedrijfshistorica Klara Paardenkooper. Ze ipromoveert vrijdag 13 juni op het afzetgebied van de Rotterdamse haven. Ze stelt in het Nederlands Dagblad van vandaag dat de containers vanuit Rotterdam steeds minder ver Europa in gaan en dat alleen de Betuwelijn voor redding kan zorgen.
‘In 1987 ging ruim 40 procent van de containers uit de Rotterdamse haven naar gebieden diep in Duitsland. In 2010 was dat gedaald tot 15 procent. De containers die Rotterdam nu binnenkomen, gaan nu vooral naar het Ruhrgebied, naar de regio Duisburg.’
Een schip van Hapag-Lloyd wordt naar de Maasvlakte begeleid. (archieffoto Tekst & Toebehoren)
Dat komt volgens haar door de concurrentie van Antwerpen, Hamburg en Bremen. ‘Verder zie je dat Oost-Europa en Zuid-Duitsland belangrijker worden als economisch centrum. Dat leidt ertoe dat de distributiecentra rond Duisburg – waar Rotterdam nu veel containers naartoe vervoert – mogelijk ook zullen verschuiven. De Duitse havens hebben bovendien goede treinverbindingen met de rest van het land.’
Zwaartepunt verschuift
Paardenkooper promoveert aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, waar ze ook les geeft. Ze onderzocht de ontwikkeling van het afzetgebied van de Rotterdamse haven. Reikte dat vroeger tot Zuid-Duitsland, Noord-Italië en Midden- en Oost-Europa, sinds twintig jaar krimpt het achterland volgens haar. Zeecontainers zouden vooral nog worden vervoerd naar dichtbijgelegen gebieden als het Ruhrgebied en Antwerpen.
Volgens Paardenkooper is een bedreiging voor Rotterdam dat het industriële zwaartepunt in Duitsland verschuift van het Ruhrgebied naar Zuid-Duitsland, terwijl Rotterdam juist sterk gericht is op het Ruhrgebied. Een andere verschuiving is die van het economische zwaartepunt binnen Europa door de toenemende welvaart in landen als Polen en Tsjechië. Die ontwikkeling zou kunnen resulteren in de verhuizing van distributiecentra van Duisburg en omgeving naar die opkomende markten. Daar zouden dan de Duitse havens van profiteren en niet Rotterdam.
Betuwelijn
Paardenkooper vindt dat een goede spoorverbinding cruciaal is voor de containerafvoer. ‘Juist op dat punt scoort Rotterdam slecht, omdat de Betuwelijn niet goed is aangesloten op het Duitse net. Er is geen directe spoorverbinding: goederentreinen rijden op hetzelfde spoor als passagierstreinen en moeten voorrang geven aan passagierstreinen. Dat komt onder meer door de lobby van de Duitse havens.’
Op de vraag van het Nederlands Dagblad of de containers niet met trucks of schepen kunnen worden vervoerd, antwoordt de onderzoekster: ‘De binnenvaart is traag en vooral bestemd voor bulkgoederen en vracht die geen haast heeft. Tenzij de bestemming langs de Rijn ligt, moet je de containers twee keer overslaan, één keer in Rotterdam en één keer in Duitsland. Vrachtwagens zijn ook geen optie, want hun bereik is steeds kleiner. Trucks rijden alleen nog bij hoge uitzondering naar Zuid-Duitsland. De oplossing ligt dus bij het spoor.’
Rotterdam heeft juist baat bij binnenvaart
Dat de binnenvaart hard op weg is de onbetwiste marktleider te worden voor het achterlandvervoer van zeecontainers en dat er steeds meer containers per schip naar Midden- en Zuid-Duitsland gaan, speelt kennelijk geen rol. Dat steeds meer en ook verder gelegen inlandterminals – zelfs uit Italië en Hongarije – zich aansluiten bij InlandLinks, het netwerk van Port of Rotterdam, is ook veelzeggend.
Paardenkooper gaat ook voorbij aan de nieuwe multimodale concepten die de afgelopen twintig jaar zijn ontwikkeld: Duisburg is bijvoorbeeld een hub geworden, waar containers via de Rijn en ook per trein heen gaan, waarna ze daarvandaan per spoor, truck (en in mindere mate over water) verder Duitsland en heel Europa ingaan. Die dubbele overslag is in dergelijke concepten geen belemmering. Rotterdam heeft juist baat bij de binnenvaart. Betrouwbaarheid is in logistiek bovendien belangrijker dan snelheid – en daar scoort vervoer over water veel beter dan het spoor.
Wilt u reageren? Mail dan naar [email protected].
