Samenwerken als oplossing voor alles is typisch Nederlands. Dit land heeft de heftigste vergadercultuur ter wereld. We voelen ons pas lekker als er consensus is. Dat komt door de plek waar we wonen. Om hier te overleven, moesten onze voorouders wel samenwerken. Een terp of dijk bouw je niet in je eentje. Zit samenwerken dus in onze genen? Nee, deze gebieden raakten pas een paar duizend jaar geleden bevolkt met de voorvaders van de huidige Nederlanders, en die kwamen van verschillende stammen: Tubanten, Kanninefaten, Friezen, Kelten en een Germaanse stam die we allemaal op school leren kennen als de oer-Nederlanders: de Batavieren. Dat zooitje ongeregeld moest dus samen gaan werken.
Jammer dat nooit een agenda van één van die vergaderingen is teruggevonden. Genetisch zullen die gasten wel vermengd zijn, maar het samenwerken is gegarandeerd een cultureel verschijnsel, een aangeleerde reflex op een situatie die in je eentje onoverkomelijk lijkt. Als we het even niet weten, zeggen we: laten we samen de verantwoording nemen. Gedeelde smart is halve smart (weten de berijders van dat gekke autootje).
Maar is dat eigenlijk wel een oplossing, nog ervan afgezien dat het onhaalbaar is om iedereen te laten samenwerken? We hoeven met de binnenvaart geen dijken te bouwen, we hoeven er alleen maar tussendoor te varen. Misschien is de noodzaak tot samenwerken een eeuwenoude drogredenering. Als je met honderd man verantwoordelijk bent, draag je allemaal maar één procent van de verantwoordelijkheid.
Stel: een oud dametje glijdt uit en valt met haar boodschappentas. Ben je daar als enige getuige van, dan schiet je te hulp zonder daar een moment bij na te denken. Gebeurt het in een drukke winkelstraat, dan wachten honderden mensen af of iemand anders haar gaat helpen. Er zijn gelukkig altijd lui die het arme mens te hulp schieten. Dat zijn mensen die zelf het initiatief nemen. De ondernemende mens die niet die op consensus wacht.
Met andere woorden: hou toch op over dat samenwerken. Ga op de Amerikaanse toer. In het Wilde Westen hoefden ze geen dijken te bouwen, maar moesten ze in hun eentje overleven. Ook cultureel gevormd: hun eerste reflex is dat ze voor zichzelf opkomen (en dus niet onder de kostprijs varen). Ik vond het een mooie kerstgedachte om een keer de advocaat van de duivel te spelen.
