“Het Rijk wil al jaren dat er meer goederen over het water worden vervoerd. Ook ik zal mij blijven inzetten voor een modal shift van weg naar water.” Dat schrijft minister Cora van Nieuwenhuizen in een brief aan ASV-voorzitter Gerberdien le Sage. Ze geeft aan dat in de dit jaar verschenen Goederenvervoeragenda daar ook maatregelen voor zijn opgenomen.
De minister antwoordt op een brandbrief die de ASV haar, samen met evofenedex en de PTC, in mei had gestuurd om te waarschuwen voor de ‘omgekeerde modal shift‘ die aan de gang is: door het verdwijnen van kleine schepen gaat lading van het water naar de weg.
Van Nieuwenhuizen erkent: “Ondanks de inspanningen van het Rijk met betrekking tot het ondersteunen van diverse projecten op kleine vaarwegen, gaat het de laatste jaren helaas minder met de ontwikkeling van de modal shift voor de binnenvaart.”
Aandeel verloren
Cijfers bevestigen dat: van 2005 tot 2012 nam het aandeel wegvervoer nog af met 4,9 procent en dat van de binnenvaart toe met 4,7 procent. Tussen 2012 en 2017 won het aandeel wegvervoer 2,5 procent en verloor de binnenvaart 2,4 procentpunten. Ook in 2018 ging die ontwikkeling verder, maar die cijfers zijn nog niet gepubliceerd.
In de Goederenvervoeragenda presenteert Van Nieuwenhuizen een programma met “praktische oplossingen, bijvoorbeeld het wegnemen van knelpunten op het terrein van wet- en regelgeving, infrastructurele voorzieningen en advisering van ondernemers over de keuze van de transportmodaliteit of een mix van modaliteiten”.
Onderzoek naar oorzaken verdwijnen kleine schepen
Volgens de ASV is de omgekeerde modal shift vooral te wijten aan de sloop van kleine schepen doordat die niet kunnen voldoen aan te strenge technische eisen van de Europese Unie en de Centrale Commissie voor de Rijnvaart.
Van Nieuwenhuizen somt nog andere oorzaken voor het verdwijnen van schepen tot 1.500 ton op: “Ook vergrijzing, schaalvergroting, opwaardering van vaarwegen en veranderende wensen in de markt spelen hierin een rol.” In opdracht van de minister is het Kennisinstituut voor Mobiliteit onlangs gestart met een onderzoek of de modal shift zich specifiek voordoet in de categorie kleine schepen.
Hardheidsclausule testen
Zoals ze in een eerder gesprek met ASV-bestuurders toezegde laat Van Nieuwenhuizen zelf een position paper opstellen om de zorgen over kleine schepen, ladingverlies en technische eisen over te brengen aan haar buitenlandse collega’s.
De minister kondigt aan op korte termijn een bijeenkomst te organiseren om samen met de binnenvaartorganisaties een concrete casus voor de aanvraag van een hardheidsclausule uit te werken voor een schip dat (na afloop van overgangsbepalingen) niet of alleen tegen onevenredig hoge kosten aan de technische regelgeving kan voldoen. Dat moet uitwijzen welke aanpassingen nodig zijn om tot een voor scheepseigenaren werkbare procedure te komen. Verder komt er op voorhand een analyse van de gevolgen van de technische eisen met een overgangstermijn in 2035.
