“We maken ons zorgen om het effect van de uitstoot van schepen op ons klimaat. Maar we moeten ons ook dringend zorgen gaan maken om het effect van klimaatverandering op de scheepvaart.” Dat stelde havenhoogleraar Mark van Koningsveld vrijdag 10 juni in zijn oratie aan de TU Delft. Hij roept op meer aandacht te hebben voor transport over water in het klimaatbeleid. Hij pleit voor spoedige maatregelen om de internationale handel over water te beschermen.
De effecten van de klimaatcrisis kunnen voor grote problemen zorgen. Met name voor de binnenvaart, legt Van Koningsvel uit: “Als bijvoorbeeld vaarwegen ondieper worden door langdurige droogte, zoals in 2018 meer dan zes maanden het geval was, kan de transportcapaciteit van rivieren soms met tientallen procenten afnemen. Andere modaliteiten zoals rail en weg hebben simpelweg niet de capaciteit om deze achterstanden op te vangen.”
Ingrijpende gevolgen
“In 2018 had dit grote economische schade tot gevolg, en er zijn talloze andere vergelijkbare voorbeelden in het buitenland te noemen. Als droogtes vaker gaan voorkomen en heviger worden, zoals het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change van de Verenigde Naties, red.) voorspelt, dan gaat dit onherroepelijk leiden tot hogere transportkosten en uiteindelijk hogere prijzen voor producten en grondstoffen.”
“Naast droogte kunnen ook hevige regenval en sterkere stormen tot problemen leiden. Het is mijn vaste overtuiging dat we de gevolgen van dit type klimaatverandering veel eerder gaan voelen dan dat we natte voeten krijgen door zeespiegelstijging.”
Sluipend
Transport over water is van groot belang voor de globale economie en Nederland is erg afhankelijk van het wereldwijde netwerk van vaarroutes over water voor de aanvoer en uitvoer van goederen en grondstoffen, aldus Van Koningsveld. Een enkel schip dat vastligt in het Suezkanaal veroorzaakt al enorme verstoringen van dit handelsnetwerk. Veel bedrijven hadden last van lege schappen in winkels en consumenten moesten lang op producten wachten.
“Maar de klimaatcrisis heeft veel meer en veel structureler impact op waterwegen wereldwijd, en dus ook op onze economie”, zo stelt Van Koningsveld. “Alleen is dit effect net zoals bij andere klimaateffecten meer sluipend dan acuut.”
Op de politieke agenda zetten
Als hoogleraar Ports & Waterways aan de TU Delft geeft Van Koningsveld leiding aan het onderzoek naar de interactie tussen watertransportsystemen en de fysieke omgeving. Zijn team zoekt naar manieren om het systeem te verbeteren. Klimaatverandering en de gevolgen voor havens, waterwegen en scheepvaart staat hoog op hun onderzoeksagenda. Maar nog niet hoog genoeg op de politieke agenda, stelt Van Koningsveld.
Daarom roept Van Koningsveld op tot meer aandacht voor de scheepvaart in het klimaatbeleid. “Er is nu veel aandacht voor klimaatmitigatie (het voorkomen van verdere klimaatverandering, red.) en emissiereductie. Het is ook hard nodig dat we de emissies van scheepvaart drastisch terugbrengen en toewerken naar schone brandstoffen.”
Voorbereiden
“Maar we mogen het belang van klimaatadaptatie hierbij niet uit het oog verliezen. We moeten nu beginnen onze waterwegen, de vloot, en onze logistieke processen voor te bereiden op een toekomst waarin vaker dan nu de capaciteit en de betrouwbaarheid van het watertransportsysteem onder druk komt te staan. Gezien het globale karakter van watertransport moeten we hierbij verder kijken dan Nederland alleen.”
Dus een mooie taak voor RWS om te zorgen dat de infrastructuur op order komt.
Pompen plaatsen bij de sluizen en de sluizen werkbaar houden en niet zoals nu op de maas de sluis Heel maar 8 uur op en dag i.p.v.24 uur. Dus een politieke omwending en geen bediening meer op afstand.