Tijdens Sail 2025 kleurde Amsterdam vijf dagen lang in het teken van talloze schepen, internationale ontmoetingen en feestelijke verbroedering. De tiende editie bracht niet alleen een recordaantal van 2,5 miljoen bezoekers op de been, maar vierde tegelijk drie jubilea: 10 edities Sail, 50 jaar historie en de 750e verjaardag van Amsterdam.
Hoogtepunten waren de Sail-In Parade met Koning Willem-Alexander op de Groene Draeck, de aanwezigheid van de Koninklijke familie en de indrukwekkende Sail-Out richting IJmuiden. De tall ships en hun bemanningen werden omarmd door het publiek, waardoor het thema ‘United by Waves’ volop tot leven kwam.
Sail-in Parade
Met 45 tall ships, 650 varend-erfgoedschepen en talloze sloepen en charterschepen kleurt de intocht van Sail Amsterdam 2025 woensdag 20 augustus het Noordzeekanaal. De magische stoet van veertien kilometer schepen bereikt stapvoets het centrum van Amsterdam, waar tienduizenden kijker getuige zijn van een mix van nautisch spektakel en promotie van varend erfgoed.
Met een harde knal en een oranje-witte rookpluim gaat het event van start met de Sail-In Parade vanaf de nieuwe sluis in IJmuiden. De stoet tall ships komt op gang.
Voorop vaart de Clipper Stad Amsterdam, gevolgd door zusterschip Shabab Oman II. Het is voor het eerst dat deze schepen tijdens Sail Amsterdam varen. De stoet is een georganiseerde chaos van indrukwekkende schepen. Behalve schepen zijn er ruim 200 festiviteiten voor bezoekers van het evenement.
Rijen dik
Uit alle hoeken en gaten komen vaartuigen over het kanaal naar de stoet. Speciaal voor de intocht geldt eenrichtingsverkeer. Er zijn kleine botsingen en soms ergernissen. Zelfs het schip De Groene Draeck, met de koning aan boord, tikt een sloep aan.
De Peruaanse bark BAP Unión, met een lengte van 115 meter, verliest als de bemanning op de ra’s staat, een gigantische vlag. Ze lijft daarmee de ernaast varende sloepen volledig in – de vlag dekt ze volledig af. Voor de bemanning breekt paniek uit om het doek zo snel mogelijk te strijken. Gelukkig blijft het bij schrik en loopt alles goed af.
Terra Nova
Jan Lock staat als rots in de branding rustig in de kakofonie van schepen achter het roer en loodst de 50 meter lange Terra Nova, een luxe motor uit 1929, feilloos door de drukte. Het
verenigingsschip van Het Historisch Bedrijfsvaartuig (LVBHB) is tijdens Sail Amsterdam de netwerkplaats voor het varend erfgoed. Het is een ontmoetingsplek voor iedereen die zich inzet voor varend erfgoed. Hier beleven genodigden samen de Sail-in Parade.
Lock, ooit beroepsschipper en nu verenigingsschipper, wijdt zijn tijd aan het behoud van historisch varend erfgoed en oude beroepsschepen die Nederland groot hebben gemaakt. Voor de vijfde keer vaart hij mee in de Sail-in.
Op de vraag waarom de meeste beroepsschippers dit soort evenementen mijden, is zijn simpele, antwoord tijdens het varen: “Ik vind het het leukste om te doen. Het varen hier is makkelijker dan men denkt, ik hou mijn koers. Uitwijken voor een klein bootje kan niet, dan heb je de volgende te pakken.”
Stapvoets
Stapvoets schuiven de schepen richting de hoofdstad. De kleine bootjes hebben ontzag voor de grote schepen. Lock: “Het is jammer dat er geen echte regering is op dit moment. We hebben geprobeerd een minister uit te nodigen, maar het is ook reces.”
“Er zijn wel beleidsmedewerkers aan boord. De intocht is leuk, maar sinds de eerste keer is het wel heel erg druk geworden. Zondag hebben we ter promotie de pers aan boord met het Admiraaleilen. Promotie voor het varend erfgoed is gewoon ontzettend belangrijk voor ons.”
Wonen op een schip
Hoe dichter je bij Amsterdam komt, hoe langzamer de vaart. Een uur later dan gepland bereikt de Terra Nova het Centraal Station. Op de heenreis, een moment van rust na een hele vroege start, is een kort symposium over het behoud van varend erfgoed. Eric Voigt opent met vragen als: wat moet je regelen om op een historisch schip te wonen? Hoe trekken we jongeren aan voor het behoud van erfgoed? Sascha ten Hove en Bernard Kil zijn twintigers die de stap onlangs hebben genomen. “Er komt ongelooflijk veel op je af,” legt Kil uit. “Wonen op een schip is niet standaard.”
“Wij hebben sinds vijf maanden een klipperaak, ze krijgt de originele naam weer: Soli Deo Gloria. De start: een schip zoeken en vervolgens naar de werf en heel veel regelen. Zelf vaarpapieren gehaald en een hypotheek alleen al is een klus. Schilderen, bikken en meer.”
Kil is erin gerold door zijn watersportachtergrond en Ten Hove wilde niet standaard wonen. Ze zijn op zoek naar een vaste ligplaats en dat is de volgende hobbel. “De eerste Sail, mooi. Ik sta perplex van het schepen kijken”, zegt Ten Hove. “Wij hopen over vijf jaar hier ook zelf te kunnen varen.”
De toekomst
Eric Voigt, coördinator evenementen van de LVBHB, onderschrijft alle hobbels die genomen moeten worden om te wonen op een historisch schip in zijn inleidende openingswoord: “Het is niet niets wat Ten Hove en Kil hebben moeten doen voor deze woning. Het is ook dringend nodig: jongeren moeten voor de toekomst het stokje overnemen voor het behoud van het erfgoed.”
Ineke Verkaaik-Hogervorst, voorzitter van de behoudsorganisatie Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten (SSRP), netwerkt er op los aan boord van de Terra Nova. Zij verduidelijkt doorlopend stamboekjachten aan de gasten, geeft tekst en uitleg.
Zij gaat de vlootschouw en het admiraalzeilen voor de toeschouwers ondertitelen. “De grootste collectie varend erfgoed laten zien aan de wereld, daar ben ik trots op. We gaan hier over onze eigen grenzen heen met dit evenement.”
Samen sterk
Helaas is er voor een deel van de erfgoedeigenaren een teleurstelling: niet iedereen kon door ruimtegebrek deelnemen. “Het zijn stuk voor stuk eigenaren die zelf de helft van hun portemonnee erin stoppen, naast hun ziel en zaligheid. De vloot gaat op Sail de wereld over, dat is waanzinnig mooi.”
Cockie Schilperoort (BBZ) vertegenwoordigt de chartervloot aan boord. Zij is vijf keer op Sail geweest met onder andere De Verwisseling, haar tjalk. “Het is een stuk relaxter dan zelf varen, ik geniet hiervan.”
De zeecharterschepen gaan nog heel erg goed met boekingen. Met de binnenlandse schepen, zoals gebruikt voor dagtochten, gaat het ook goed. Sommige andere partijen hebben het zwaarder.
Afspraken met schippers maken gaat niet in de Sail-week. “Dit evenement is uniek en kan alleen maar in Nederland.”
Volgens Schilperoort is samenwerking tussen erfgoed- en charterschippers essentieel: “We hebben dezelfde belangen. Meer samenwerken is mijn boodschap.” Voor de Vereniging De Binnenvaart netwerkt Gerit van Dodewaard samen met de gasten aan boord.
Erfgoed hoort erbij
Christianne Mattijssen, directeur Erfgoed en Kunsten bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, is onder de indruk van wat hier allemaal te zien is. “Gewoon geweldig. Een groot feest voor de mensen om deze prachtige schepen te zien. Zonder het erfgoed heeft het geen sfeer, ze horen erbij.” Toch ziet ze ook uitdagingen. “De enorme diversiteit maakt beleid ingewikkeld, zeker met duurzaamheidsregels. We moeten snel alternatieven vinden voor vergroening. De schepen mogen niet verloren gaan.”
Een grote teleurstelling is er voor Rolf van der Mark, de voorzitter van de LVBHB. Hij moest na maanden voorbereiding verstek laten gaan door een ongeluk in de week vóór Sail. Wel was hij doorlopend op afstand telefonisch beschikbaar.
