Rivierhopperzuiger Nicole: weergaloze topper

Schipper Werner Lauwers is fier op de nieuwste aanwinst van zijn werkgever. Hij heeft er al genoeg mee gevaren om te vertellen dat het schip onvoorstelbaar goed manoeuvreert door de combinatie van de drie Van der Velden-roeren met de Van Wijk-boegschroefinstallatie. Als hij over enkele dagen met zijn nationale Belgische driekleur op het achterdek de Nicole de thuishaven aandoet met dit juweel onder de rivierhopperzuigers, zal het schip veel belangstelling krijgen. Ook daarna zal Zandhandel De Brandt N.V. uit Baasrode velen nog heel lang het nakijken geven met zijn door Teus Vlot Dredging gerealiseerde technische voorsprong.

De twee elektromotoren. (foto’s Hans Heiligers)

Niet alleen de schipper met zijn dertig jaar ervaring in de baggerij is trots, dat zijn ook alle medewerkers op de werf, die de laatste vijf maanden aan ‘hun’ schip hebben gewerkt. Dat zie je aan hen en dat krijg je direct bevestigd als je een praatje met hen maakt. Wij mogen het schip reeds nu bewonderen en krijgen daarbij alle toelichting uit de eerste hand van projectleider Wim Hovestadt. Om te beginnen vertelt hij dat het casco van dit schip is geleverd door Shipvision van Jan Ruijtenberg uit Werkendam, die het in Backi-Monistor (Servië) onder klasse van Lloyds liet bouwen. In Sliedrecht kreeg het onder meer een dieselelektrische aandrijving. Dat is bedrijfszeker en geeft het schip bijzondere eigenschappen voor het manoeuvreren.

Sleepkop
Door de combinatie met de elektrische zandwinningsinstallatie zorgt dat voor een royale besparing op brandstof en onderhoudskosten. Het schip meet 1207 ton en heeft een maatvoering van 81,30 x 10,30 meter. De kruiplijn is 4,50 meter en die wordt verderop in dit artikel toegelicht. Het vaargebied laat zich daarmee heel kort omschrijven: West-Europa. De meeste kans om het schip de eerste tijd te zien varen en werken is op het traject van Brussel naar Zuid-België.
Het schip loopt over van mogelijkheden en noviteiten. Omdat we bij het achterschot staan geeft Wim Hovestadt vanaf die plaats een eerste beschouwing van de Nicole. Met een zwaai van zijn arm gebaart Wim naar de zuigbuis aan stuurboordzijde. Die zal uiteindelijk kunnen uitkomen op een werkdiepte van maar liefst 25 meter. Aan het einde ervan is een TeusVlot-sleepkop gemonteerd met daarin de speciaal ontwikkelde kunststof jetnozzles om de bodem los te woelen.
De drie grote zand- en jetpompen zijn van Amerikaanse makelij: GIW. Het zand komt via de zuigbuis terecht in de zeefkist en kan daarna in de Nicole zelf worden geladen. Dat geschiedt met de goten die aan bakboord- en stuurboordzijde op de dennenboom zijn gemonteerd.

Bezinkingsproces
De tweede keuze is het zand via de sproeiarm te lossen in een schip dat langszij de Nicole wordt gemanoeuvreerd. Wellicht afgekeken van de grote broers op zee kan de Nicole eveneens rainbowen en dat hebben we nog niet eerder gezien in de binnenvaart. En voor een toepassing tijdens een grote zandwinning zijn de pompen van zodanige capaciteit dat ze geen enkele moeite hebben het zand probleemloos te kunnen wegpersen naar een bestemming die maximaal 4 kilometer van het schip is verwijderd.

Na deze uitleg zwaait Willems arm opnieuw, ditmaal in de richting van de overstortkokers. Die zijn uitgerust met een overvloeisysteem met hydraulisch bedienbare bodemkleppen. Daarmee kan de schipper het bezinkingsproces reguleren. Vanaf zijn instrumenten op de lessenaar heeft de schipper het overzicht en kan alles naar gelang worden bediend.
Dat geldt ook voor de twaalf kunststof jetnozzles onderin het laadruim en de twee waterkanonnen op de dennenboom. Daarmee wordt het zand losgewoeld, zodat het via de ‘kippenkooi’ uit het ruim gezogen kan worden. Hovestadt meldt tussendoor nog even dat het schip is voorzien van drie drainagegoten waarbinnen in elke goot 4-duimsfilterbuizen liggen om het zand te kunnen droogtrekken of het juist vloeibaar te maken. Daarna gaat Wim ons voor naar de machinekamer.

Remweerstand
De inventarisatielijst van de achtermachinekamer vermeldt onder andere drie Caterpillars C32-generatorsets en twee mega Siemens-elektromotoren voor de voortstuwing, inclusief de daarbij horende tandwielkast en extra mechanisch in- en uitschakelbare koppelingen. Deze tandwielkast is samen met MaRo-techniek uit Zutphen doorontwikkeld. Daardoor doet hij als toepassing voor de voortstuwing niet onder voor een gerenommeerde keerkoppeling.
Om die twee grote jongens in bedwang te kunnen houden was bovendien een adequate remweerstand noodzakelijk. Die voorziening is prima gelukt, bleek tijdens de proefvaart. Binnen enkele seconden kan de schroef van het maximale toerental tot stilstand worden gebracht om vervolgens binnen no time op vol vermogen achteruit te gaan draaien. Daarmee blijft de Nicole zelfs ruimschoots binnen de daarvoor geldende specificaties.
De aan boord benodigde elektrische energie wordt geleverd door drie stoere, parallel draaiende Caterpillars van het type C32 van 995kW die een spanning leveren van 480 Volt bij 60Hz. Een speciaal daarvoor bedachte hoofdstroomverdeler heeft de taak er voor te zorgen dat de stroom evenwichtig over het net wordt verdeeld.
Het powermanagementsysteem zorgt ervoor dat op het juiste moment aan de juiste leveringsvraag wordt voldaan voor de voorstuwing of het baggerwerk. De beide voortstuwingsmotoren en de drie baggerpompaandrijvingen worden aangestuurd door vloeistofgekoelde frequentieregelaars, die door de juiste software continu bewaakt en aangestuurd worden om een stabiel en betrouwbaar bedrijf te bewerkstelligen. Tevens is een roterende omvormer geïnstalleerd die garant staat voor een stabiel en ‘schoon’ 400V 50Hz boordnet.
De complete bediening van het schip vindt plaats op twee touchscreens in de lessenaar. Daarop worden ook alle meetwaarden en eventuele storingen gemeld aan de schipper/machinist. Al deze voorzieningen zijn met recht hightech te noemen en realiseren het vandaag de dag hoogst haalbare bedieningsgemak.

Kunststof
Daarna stappen we naar het voorschip en geeft Wim Hovestadt nog een toelichting bij een grote verzonken bak aan stuurboordzijde. Daarin past een kooi, waarin plaats is voor een auto. Als die auto op de wal is ingeladen en met de Van Wijk-autokraan op zijn plaats is gebracht kan op het dak van die kooi nog een tweede auto worden geplaatst.
Eenmaal afgedaald in de pompruimte valt opnieuw onze mond open van verbazing. Zoveel techniek bij elkaar: geweldig. De opstelling van de drie GIW-pompen met enorme Siemens-elektromotoren krijgt de meest aandacht. Alles is goed bereikbaar langs alle zijden. In de pompkamer wordt de laatste hand gelegd aan het kunststof leidingwerk voor de drainage. In de zeevaart wordt dit materiaal ruim toegepast; voor de binnenvaart is het nieuw. Ook de afsluiters zijn van kunststof; het materiaal is gemakkelijk en tijdbesparend te verwerken en vraagt geen onderhoud. Het is belastbaar tot 60 graden.
Met Wim Hovestadt lopen we terug naar het achterdek en houden de pas in bij het stuurhuis. Dat kan niet alleen in de hoogste stand maar ook in de laagste; dat is ter behoud van de kruiplijn. Tussen neus en lippen door vertelt Wim nog dat die hoge stand van het stuurhuis is bedacht voor het kunnen vervoeren van containers. Hij laat ook nog even weten dat het schip zo gebouwd is dat het voldoet aan alle ADNR-normen. Ook dat is mooi meegenomen. Op het achterdek boven de woning is een tweede Van Wijk-autokraan, die daar drie auto’s een plaats kan geven.

Al met al is de Nicole een geweldig schip geworden waar ze niet alleen in België trots op mogen zijn. Vlot heeft weer eens van zich laten horen en zal ook na de bouw van dit schip blijven vernieuwen.

(Hans Heiligers)