In Limburg is discussie ontstaan of voor afvaltransport gekozen moet worden voor goedkoper of voor duurzamer. Met andere woorden moet het transport voortaan per schip of blijft het per vrachtwagen gaan?
De discussie is actueel doordat Afval Samenwerking Limburg bezig is met de aanbesteding van overslag, transport en verwerking van met name huishoudelijk restafval voor de periode 2023-2028. ASL beheert de afvalcontracten van dertig Limburgse gemeenten.
Na jaren praten over de modal shift van het Limburgs huisvuil, van de weg naar het water, besloot Jean L’Ortye, eigenaar van de overslagterminal in Maastricht, het in 2022 gewoon te gaan doen. In het najaar deed L’Ortye een pilot. Aan de kade in Maastricht werden afvalbalen in een schip geladen om te worden verscheept naar de vuilverbranding van AVR in Rotterdam-Rozenburg. Het doel van de proef was aan te tonen dat het per schip vervoeren van huishoudelijk restafval een goed alternatief is voor wegtransport.
In balen
“Afvalvervoer over water is natuurlijk niet nieuw”, zegt L’Ortye. “Wat deze proef uniek maakt, is dat het afval in balen vervoerd wordt, die met wikkelfolie verpakt zijn.”
Volgens de directeur van de Maastrichtse haven- en transportonderneming biedt het transport van afval in balen verpakt, veel voordelen. Een schip met balen kan meer tonnen vervoeren dan bij los gestort afval. Per keer kunnen tussen de 70 en 80 vrachtwagenladingen aan gebaald afval worden vervoerd.
Een ander pluspunt is volgens L’Ortye dat afvalcentrales het afval flexibeler kunnen toepassen. Ze kunnen het goed opslaan en inzetten als de energiebehoefte groot is. De ondernemer hoopt, dat die argumenten en het verloop van de pilot de Limburgse gemeenten overtuigt om via ASL voor de modal shift te kiezen.
Bonuspunten
Toch is hij er niet gerust op. Hij heeft de gunningscriteria voor de Limburgse aanbesteding nog eens nagelezen en stelt vast dat het punt duurzaam er bekaaid van afkomt. Hij wil dat die criteria worden aangescherpt. “Maar dat gebeurt niet, ondanks de vragen die door veel betrokkenen zijn gesteld.”
Er is berekend dat het transport van het afval over de weg iets goedkoper is dan via het water. Vervoer per schip vergt wat meer handelingen. In het bijzonder het luchtdicht in balen verpakken van het afval kost extra geld. Jean L’Ortye verduidelijkt: “Dat is niet veel. Het scheelt een gemiddeld Limburgs huishouden zo ‘n 10 tot 18 euro per jaar. Je haalt wel ruim 6.000 vrachtwagens van de weg.”
Om in Vlaanderen het afvalvervoer over water mogelijk te maken, kennen onze Zuiderburen een korting van 20 euro toe per huishouden per jaar op de verbrandingsbelasting. ASL stelt dat bij de komende Europese aanbesteding zeker niet alleen wordt gekeken naar de goedkoopste optie maar ook naar andere duurzaamheidsaspecten als CO2-voetafdruk en circulariteit. Ook transportmiddelen liggen onder de loep: maken ondernemers gebruik van diesel, stroom of waterstof?
Een woordvoerder van ASL zegt: “Wij hebben geen voorkeur voor een bepaald systeem. Het levert wel bonuspunten op als het transport elektrisch plaatsvindt.”
Prijs
L’Ortye: “Zet je de voordelen van transport over water op een rijtje, zegt iedereen: ‘Wij gaan voor de modal shift.’ De praktijk is toch weerbarstiger. Elke cent extra wordt doorberekend in de afvalstoffenheffing voor de Limburgse huishoudens.”
L’Ortye is van mening, dat er bij de aanbesteding ook gekeken moet worden naar de maatschappelijke winst die vervoer over water oplevert: minder CO2-uitstoot en schone opslag van het afval. Een aanbesteding alleen gebaseerd op prijs vindt hij niet meer van deze tijd.
De inschrijftermijn voor de Europese aanbesteding sluit op 10 mei.
