Als het wegvervoer echt meer innoveert, meer inhaakt op digitale matching en sneller autonoom kan bewegen dan de binnenvaart, dan is het modal shift-beleid van de afgelopen twintig jaar niet serieus (genoeg) geweest. Het idee was immers dat de binnenvaart zou worden geholpen in bepaalde technologische ontwikkelingen om het wegvervoer bij te kunnen benen.
Modal shift was namelijk niet een belang van de binnenvaart, maar een maatschappelijk belang. Vrachtauto’s vervuilden meer, bliezen en blazen relatief veel meer kooldioxide de lucht in, nemen kostbare wegen in beslag en veroorzaken veel meer verkeersdoden. Het wegvervoer pikte de handschoen voortvarend op. De binnenvaart ook, maar kon zoals voorzien die ontwikkeling onmogelijk in hetzelfde tempo volhouden als in het wegvervoer. Omdat de binnenvaart een meer gedifferentieerde structuur heeft en simpel omdat een schip veel langer meegaat dan een truck. Dat wisten we al in 1963. Dus als je wilt dat de binnenvaart een groter aandeel in het goederenvervoer krijgt, dan moet je daar ook naar handelen. Meestal bleef het bij woorden.
Het alarmerende whitepaper van TNO is een mooi signaal dat het beleid gemakzuchtig is. Het is natuurlijk nonsens dat er dus maar wat heftiger op het wegvervoer moet worden ingezet omdat het sneller innoveert. Als dat de conclusie van TNO is, begrijpen ze hun eigen whitepaper niet.
Volkomen terecht stelt TNO dat tien jaar geleden vastgestelde percentages markaandeel van binnenvaart en spoor nooit leidend kunnen zijn voor het beleid. Die waren sowieso
‘wishful thinking’, of deelt het Havenbedrijf al bekeuringen uit als in een maand meer dan 40 procent van de containers per truck landinwaarts is afgevoerd van Maasvlakte 2? Wat wél leidend moet zijn, is het einddoel: een optimale balans van de gecombineerde inzet van weg, spoor en water voor het goederenvervoer met zo min mogelijk schade voor de maatschappij. Elke innovatie in één van de drie modaliteiten is welkom en draagt uiteindelijk bij aan dat einddoel.
Het steeds maar vergelijken van de binnenvaartappels met de wegvervoersperen lijkt op het oog stimulerend voor de ondernemers om nog meer op innovatie in te zetten maar blokkeert de gezamenlijke aanpak van reusachtige problemen (waar hebben we dat vaker gehoord?). En dat uitgemolken old school neoliberale argument ‘dan wordt het goedkoper’ raakt anno 2021 echt kant noch wal. TNO zou beter moeten weten. Als je een bekertje yoghurt koopt, hebben de verschillende onderdelen ervan minstens 20.000 kilometer afgelegd, maar de geïntegreerde transportprijs is niet eens in hele centen uit te drukken, leerde TNO ons in eerdere rapporten.
