De Nederlandse binnenvaartvloot is in 2024 opnieuw gekrompen, maar vervoerde wel meer goederen dan een jaar eerder. Volgens cijfers van het CBS telt de vloot in 2024 precies 4.614 schepen onder Nederlandse vlag, 141 minder dan in 2023. Wel groeide vorig jaar het vervoerde volume met 1,5 procent naar ruim 332 miljoen ton. Vooral het transport van natte bulk en containers droegen bij aan de toename.
De binnenvaartschepen die onder Nederlandse vlag varen, worden ieder jaar gemiddeld een stukje groter. Die schaalvergroting is al jaren gaande en zette ook door in 2024.
Het aandeel schepen met een laadvermogen van meer dan 3.000 ton is gestegen naar 18,2 procent van de vloot, tegenover 12 procent in 2011. Het aantal kleine schepen (tot 1.000 ton) daalde juist van 47,4 naar 39,9 procent in dezelfde periode. In absolute aantallen zijn er nu 840 grote schepen (3.000 ton of meer), terwijl het aantal schepen tot 1.000 ton is teruggelopen naar 1.840. In 2011 waren dat er nog 2.607.
Kleine schepen
Volgens IVR, de organisatie die de scheepsdata voor de binnenvaart bijhoudt, komt de afname deels voort uit teruglopende nieuwbouw. In de statistieken van de IVR valt op dat de West-Europese scheepsbouw afkalft. In 2023 werden nog zo’n 125 schepen opgeleverd. Dat getal komt voor heel 2024 plus de eerste helft van 2025 uit op iets boven de 100. De meeste nieuwbouwschepen zijn overigens tankers, gevolgd door drogelading- en passagiersschepen, weet de IVR.
Branchevereniging Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN) wijst erop dat de afname van kleine schepen structureel is en dat dit zorgen baart. “De afname van het aantal binnenvaartschepen is al tientallen jaren aan de gang, maar treft vooral de drogeladingschepen onder de 1.000 ton.”
Volgens KBN is een diverse vloot essentieel: “Alleen met zo’n vloot kunnen ook kleine partijen en locaties aan kleine vaarwegen bediend blijven worden.”
KBN pleit ervoor dat ondernemers niet afhaken door regelgeving: “Ondernemers maken zelf de afweging om met een klein schip te stoppen, maar wij pleiten ervoor dat dit niet gebeurt door onnodig strenge technische eisen die niet direct bijdragen aan veiligheid.” KBN waarschuwt dat verladers anders kunnen overstappen op vrachtwagens, zeker als de infrastructuur en vaarwegen te wensen over laten.
Uit de CBS-cijfers blijkt dat de samenstelling van de vloot ook verschuift naar scheepstypen die geschikt zijn voor natte bulk en containers. Ruim 58 procent van de vloot bestaat uit motorvrachtschepen, die geschikt zijn voor bulk en containers. Daarnaast zijn er veel duwbakken (27 procent), die vaak worden ingezet voor droge bulk.
Meer bulk
Het toegenomen vervoer in 2024 komt vooral door een stijging van het containervervoer en van natte bulkgoederen zoals geraffineerde aardolieproducten en chemicaliën. Het gewicht van vervoerde chemische producten steeg met 4,8 procent naar 58,6 miljoen ton. Containervervoer groeide met 3,6 procent in TEU en 3,4 procent in tonnen. In totaal werd 122 miljoen ton natte bulk vervoerd (+2,3 procent). De aanvoer uit het buitenland steeg met 5,5 procent, vooral door meer import van brandstoffen en chemicaliën uit België.
Het vervoer van droge bulk bleef nagenoeg stabiel, al daalde het kolenvervoer met 8 procent. In 2024 werd nog 18 miljoen ton steenkool vervoerd; in 2015 was dat 31 miljoen ton. De afname hangt samen met de dalende vraag naar energiekolen door concurrentie van gas en duurzame energie.
