Bij naar schatting 80 tot 90 procent van de ongevallen en incidenten in de binnenvaart is de menselijke factor bepalend. Wat is van invloed op beslissingen die opvarenden nemen tijdens het werk? Daarnaar doet Jacquo Theunisse onderzoek. Hij roept varenden op input te leveren.
Theunisse doet een master in Shipping and Transport aan het RMI in Rotterdam. Voor zijn afstudeeronderzoek is een van de kernvragen: wanneer en waarom kiezen ze ervoor om af te wijken van de geldende wetten en regels?
Afstudeeronderzoek
Theunisse weet waarover hij het heeft. Hij werkt als veiligheidsadviseur en incidentenonderzoeker voor de binnenvaart, bij Transafe in Barendrecht. Hij kent de sector door en door; hij is erin opgegroeid en heeft ook gevaren voordat hij aan de wal ging werken.
“Mijn afstudeeronderzoek richt zicht op de menselijke besluitvorming in situaties waarin het volgen van regels een rol speelt. Ik wil beter inzicht krijgen in wat er gebeurt tussen het waarnemen van een situatie en de actie die daarop volgt. Welke menselijke factoren beïnvloeden de keuze om een situatie volgens de regels op te lossen of van de regels af te wijken en juist een risicovollere aanpak te kiezen?”
Er is weinig tot geen academisch onderzoek beschikbaar over veiligheid in de binnenvaart, aldus Theunisse. “Mijn onderzoek is dus uniek. Het bijzondere aan mijn enquête is dat de sector zelf (anoniem) inzicht kan geven in het fenomeen ‘risicotolerantie’.”
Regels zijn er niet voor niets. Toch besluiten mensen aan de lopende band om ze te overtreden. Dat geldt in alle sectoren en ook in het dagelijks leven. Doen ze dat bewust? Met een reden? Waarom zijn ze bereid om extra risico te nemen? Tot hoe ver gaan ze daarin? Dat wil Theunisse voor de binnenvaart achterhalen.
De enquête gaat over drie scenario’s uit de praktijk: het aantrekken van een zwemvest, een losliggend touw aan dek en het negeren van de veilige afstand bij het onderdoor varen van een brug.
Incidenten voorkomen
Theunisse roept iedereen die meer dan 30 dagen per jaar aan boord van een binnenvaartschip verblijft, op om de enquête in te vullen. “Ik hoop dat de sector dit onderzoekt omarmt en steunt, “Zodat we een blauwdruk krijgen van waar de risico’s liggen, wie ze nemen en wat we eraan kunnen doen om incidenten te voorkomen”
Meedoen kan tot 5 mei. De onderzoeker hoopt dat zoveel mogelijk schippers, eigenaren en bemanningsleden hun ervaringen willen delen. Hoe meer deelnemers hoe gedetailleerder per afzonderlijke groep hij kan analyseren wat in de praktijk gebeurt. “Denk bijvoorbeeld aan verschillen in geslacht, leeftijdscategorieën, jaren ervaring, land van herkomst, type en grootte van het schip en de mate van betrokkenheid van de eigenaar”, zegt hij.
“Ik hoop met dit onderzoek inzichtelijk te maken bij welke groepen bemanningsleden bepaalde trainingen of opleidingen het beste passen en wat er nodig is in algemene opleidingen voor de binnenvaart om uiteindelijk incidenten te voorkomen.”
