Biomassa Energie Centrale Cuijk (BECC) levert energie uit snoei- en sloophout. De centrale in de binnenhaven van Cuijk wordt nu voor 10 tot 15 procent over water bevoorraad. Dat aandeel gaat in de toekomst groeien, verwacht Toon Beeks, mede-eigenaar van BECC.
Hij is zelf degene die het resthout inkoopt. Miljarden snippers zijn het. Afkomstig uit plantsoenen, perken en bermen. Tientallen meters hoog, opgestapeld op meerdere hopen. Daar liggen de houtresten te wachten op de verbrandingsoven, waarin ze uiteindelijk worden omgezet in groene stroom en duurzame warmte.
“Het is materiaal waarvoor geen andere nuttige bestemming is”, zegt Beeks, “Neem snoeihout, als het niet opgeruimd wordt, blijft het in de natuur liggen waar het vergaat. Het verrottingsproces leidt tot dezelfde hoeveelheid CO₂-uitstoot als verbranding in onze centrale.”
Maar verrotten levert niks op. BECC haalt er wel waarde uit. Sterker: het hout is dé grondstof voor de groene energie die BECC produceert.
Zonder fossiele brandstoffen
BECC koopt resthout binnen een straal van 100 kilometer rond Cuijk. Driekwart is snoeihout en de rest sloophout. Dit wordt, samen met een klein deel papierslib van een nabijgelegen papierfabriek, in een grote ketel verbrand. De stoom die in dat proces ontstaat, wordt deels omgezet in elektriciteit en deels in hoogwaardige stoom en warmte voor productieprocessen van naastgelegen bedrijven.
BECC maakt op die manier energie zonder fossiele brandstoffen. “Ook verdwijnt er geen vierkante meter bos voor ons productieproces en is de milieu-impact minimaal”, zegt Beeks.
20 miljoen kuub aardgas minder
BECC heeft een productiecapaciteit van 25 megawatt elektriciteit. Dat is genoeg stroom voor 35.000 huishoudens. Een deel van de elektriciteit gebruikt BECC zelf, de rest gaat via energiemaatschappij Greenchoice naar het elektriciteitsnet.
De biomassacentrale levert ook nog eens 20 megawatt stoom en heet water aan de naastgelegen bedrijven Essity, Berry Global en Duynie Ingredients. Zij hebben stoom en water nodig voor hun productieprocessen. Dankzij de stoom van BECC wordt jaarlijks 20 miljoen kubieke meter aardgas bespaard, wat overeenkomst met het verbruik van 13.000 huishoudens.
Geertruidenberg
“Als je onze energieproductie vergelijkt met bijvoorbeeld de energiecentrale in Geertruidenberg, dan zijn we een kleine speler”, zegt Beeks bescheiden. “
De mede-aandeelhouder van de Cuijkse energiecentrale is bevlogen. “Ik las eens dat 42 procent van alle energie die Nederland inkoopt, verloren gaat. Daar doen we dus niks mee …”
Hij verwondert zich over het energiebeleid van de overheid, maar ook over de netcongestie en de energieprijzen. Over de rol van biomassacentrales bij het verduurzamen van Nederland zegt hij: “Als Nederland wil verduurzamen en het gebruik van fossiele brandstoffen wil verminderen, zijn veel van dit soort centrales én veel biomassa nodig. Biomassacentrales hebben in ons land een slechte naam, omdat hier het beeld leeft van partijen die er houtpellets uit de VS en Canada in opstoken. Dat is natuurlijk ook vreemd. Maar als je het doet zoals wij, met restmateriaal uit eigen regio, dan spelen dit soort centrales een grote rol in een circulaire en duurzame economie.”
Cuijk
De biomassacentrale en Cuijk hebben een lang en goed huwelijk samen. In 1999 opende de faciliteit, de eerste bio-energiecentrale voor de productie van groene stroom in Nederland. Toen de subsidie stopte, sloot de toenmalige eigenaar echter de installatie.
Vijf jaar later stapte Beeks samen met drie andere ondernemers en een grote bank in. Inmiddels bestaat hun business uit vier onderdelen. Naast het opwekken van elektriciteit en stoom zijn dat, een batterij-opslag en een e-boiler die op groene stroom werkt en extra stoom produceert.
Binnenhavens
Dat BECC aan een binnenhaven zit, is niet zo vreemd. Er zijn genoeg bedrijven dichtbij die de opgewekte energie kunnen afnemen. En de toegang tot transport over water is noodzakelijk.
Beeks: “Je hebt namelijk grote hoeveelheden restmateriaal nodig voor zo’n centrale. Daarvoor is scheepsvervoer ideaal. Bij ons komt nu nog 10 tot 15 procent per schip binnen, de rest via vrachttransport. Als vrachtwagens en schepen meer en meer elektrisch worden, verandert die verhouding. Scheepvaart wordt namelijk goedkoper, in verhouding tot vrachtwagentransport. Het vervoer van een batterij voor elektrische aandrijving heeft namelijk minder impact op een schip dan op een vrachtwagen.”
Een biomassacentrale heeft als voordeel dat energie heel lokaal kan worden geleverd. “Door energie af te nemen waar het wordt opgewekt, zijn de afstanden die stroom en stoom moeten afleggen klein en worden de netwerken efficiënt gebruikt.”
Verborgen parel
Hendrik-Jan van Engelen van MCA Brabant, dat zich onder andere inzet voor de verduurzaming van goederenvervoer, is enthousiast over BECC. “Haven Cuijk is een voorbeeld voor alle binnenhavens die de stap willen maken naar een circulaire economie. Het laat mooi zien hoe de reststroom van het ene bedrijf, in dit geval houtafval, de grondstof is voor een ander bedrijf. Cuijk is een verborgen parel.”
De essentie van de circulaire economie ligt in de samenwerking tussen verschillende bedrijven. Zo verwerkt BECC het afval (papierslib) van één van haar klanten, papierfabriek Essity. Beeks noemt nog een voorbeeld: “Planken en balken gezaagd van Nederlandse bomen worden gebruikt in huizenbouw en voor meubels. Als die huizen worden afgebroken, of de meubels weggegooid, dan wordt het afvalhout apart ingezameld en nog één keer hergebruikt om spaanplaten van te maken voor bijvoorbeeld kasten. Worden deze kasten weer afval, dan is dit brandstof voor biomassacentrales.”
Ook het ‘afval’ van BECC krijgt een nuttige nieuwe bestemming. Normaal gaat de warmte die vrijkomt bij de productie van elektriciteit verloren. BECC levert zijn restwarmte aan bedrijven dichtbij. Beeks: “In de logistiek van reststromen draait alles om goede afspraken en flexibiliteit. De verhouding van opbrengsten en kosten is minstens zo belangrijk als continuïteit van de afname. Dankzij onze ruime opslagcapaciteit en de flexibele productiemogelijkheid is BECC in staat om afname te garanderen. Afspraak is afspraak.”
Magneet voor bedrijven
Wethouder Maarten Jilisen: “De haven van Cuijk is een prachtig voorbeeld van hoe samenwerking tussen bedrijven kan leiden tot een bloeiende circulaire economie. Initiatieven zoals de Biomassa Energie Centrale Cuijk laten zien hoe reststromen lokaal kunnen worden omgezet in duurzame energie en warmte, wat niet alleen goed is voor ons milieu, maar ook een magneet is voor nieuwe bedrijvigheid. Dit soort clustervorming is essentieel voor de economische groei van onze regio en inspireert andere binnenhavens en industriegebieden om deze duurzame koers te volgen.”
BECC maakt het aantrekkelijk voor bedrijven om zich te vestigen op bedrijventerrein Haven Cuijk. Beeks: “Duynie koos bewust om hier hun nieuwe fabriek te vestigen. Omdat ze met onze stoom kunnen produceren zonder aardgas en zo geen CO₂ uitstoten. Dat helpt Duynie om haar klimaatdoelen te halen.”
Grote plannen
BECC heeft grote plannen voor de toekomst. Het bedrijf overlegt met de gemeente over het leveren van warmte aan enkele woonwijken in Cuijk, via een nieuw warmtenet. Dat wordt een kwestie van lange adem, weet Beeks.
Er liggen ook plannen voor een laadplein voor elektrisch bouwmaterieel, de afvang van CO₂ en de opslag van stoom in de vorm van gesmolten zout. Dit laatste creëert een reserve voor als de stoomproductie stilvalt. Het doel van BECC is om heel Haven Cuijk uiterlijk 2030 klimaatneutraal te maken.
