De explosief stijgende gas- en elektriciteitsprijzen kosten het Nederlandse bedrijfsleven dit jaar volgens schatting van ABN AMRO 22 miljard euro extra. De glastuinbouw, industrie, bouw en voedingsmiddelenindustrie zijn het meest kwetsbaar voor de hoge energieprijzen, aldus de bank in zijn nieuwe Sectorprognoses 2022-2023.
In eerste instantie zijn het de ondernemers met variabele energiecontracten die met de prijsstijgingen te maken krijgen. Zodra de tarieven door de oorlog in Oekraïne verder oplopen en mogelijk nog lang hoog blijven, worden meer ondernemingen geraakt, waarschuwt ABN AMRO: “In sommige branches wordt de winst weggevaagd.” Ondanks de hoge energieprijzen voorzien de economen van de bank voor Nederland een economische groei van 3,1 procent.
Wegvervoer onder druk
Vooralsnog verwacht ABN AMRO dat de transportsector in 2022 groeit met 2,5 procent. Maar ook hier kunnen de gevolgen van de oorlog in Oekraïne groot zijn, aldus ABN AMRO. De meeste ondernemingen hebben vooral last van de sterk stijgende brandstofprijzen. De tarieven voor de zeescheepvaart zijn nog hoog, waardoor de duurdere stookolie niet direct grote gevolgen heeft voor de marges.
“Op korte termijn staan vooral de marges in het wegvervoer onder druk. De adviesprijs van diesel steeg van zo’n 1,85 euro in januari naar circa 2,30 euro in maart. Veel wegvervoerders hebben een brandstofclausule in het contract opgenomen, waardoor stijgende brandstofkosten kunnen worden doorberekend aan de opdrachtgever. Vaak kan de prijs echter slechts een keer per maand of per kwartaal worden aangepast. Door de buitengewoon snelle stijging van de dieselprijs moeten veel transportbedrijven de snel stijgende kosten voorfinancieren. Voor veel wegvervoerders maken de brandstofkosten zo’n 15 tot 30 procent uit van de totale kosten.”
Ontregeling
De oorlog leidt tot flinke ontregeling van transportketens. Zo zijn de exportrestricties op zogenoemde dual use-goederen (producten die ook voor militaire doeleinden kunnen worden gebruikt) uitgebreid, waardoor de douane extra controles uitvoert op lading met bestemming Rusland. Dit leidt tot vertraging in havens. Enkele grote reders, waaronder MSC en Maersk, hebben besloten voorlopig geen industriële producten meer naar Rusland te vervoeren.
Vanwege de gevechten liggen de zeevaart en luchtvaart naar Oekraïne geheel stil. Wegvervoer naar het land is riskant. De luchtvracht naar Rusland ligt stil vanwege sancties. Ook het treinverkeer over de nieuwe zijderoute van China naar West-Europa, die deels door Oekraïne loopt, is door de oorlog ontregeld.
Meer steenkool via binnenvaart
De oorlog zou grote gevolgen kunnen hebben voor de Rotterdamse haven, denkt ABN AMRO. “Zo’n 10 procent van de overslag is aan Rusland gelieerd. Het betreft containers, maar bijvoorbeeld ook olie, steenkool en staal.”
De binnenvaart zou als gevolg van de hoge gasprijs meer steenkool te vervoeren kunnen krijgen. Dat goedkopere alternatief wordt ingezet voor elektriciteitsproductie.
