De overgang naar emissieloos vervoer verloopt moeizaam in het wegtransport. “Alleen inzetten op zero emissiebeleid is onvoldoende om de CO2-reductie doelstellingen van 2030 te halen. Er is meer nodig.” Wegvervoerders zouden de binnenvaart en/of het spoor moeten inzetten.
Dat schrijft onderzoeksbureau Panteia in de deze maand verschenen sectorstudie Transport en Logistiek: Inzetten op zero emissie alleen is niet voldoende voor realiseren CO2-ambities. Met binnenvaart en spoor kunnen transporteurs schoner lading (laten) vervoeren. In veel gevallen is inzet van schip of trein ook economisch interessant.
Modal shift
Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van ING Bank, TVM Verzekeringen en ondernemersorganisatie Transport en Logistiek Nederland. Zij willen beleidsmakers en ondernemers in het wegvervoer ‘handelingsperspectief’ geven bij het reduceren van CO2 in de transport- en logistieke sector.
“In deze studie wordt antwoord gegeven op de kernvraag waarom de transitie naar zero emissie in transport en logistiek zo moeizaam van de grond komt en bovenal wat er moet gebeuren om meer CO2 te besparen”, schrijven ING’s sectorbankier Machiel Bode en TVM’s Manager Business Development in het voorwoord. “Wij willen dat dit rapport beleidsmakers en ondernemers aanzet tot het verder benutten van de mogelijkheden om de CO2-uitstoot rigoureus terug te dringen in transport en logistiek.”
Het gaat om brandstofbesparing, efficiëntieverbeteringen, biobrandstoffen en het (laten) vervoeren van de goederen met een ander modaliteit, dus een modal shift naar spoor en/of binnenvaart.
Te langzaam
Tijdens de klimaatconferentie van Glasgow in 2021 hebben vijftien landen afgesproken dat vanaf 2040 alle nieuwe vrachtauto’s en bussen zonder uitlaatgassen rijden en dat het wegvervoer in 2050 helemaal geen uitstoot meer mag hebben.
Een tussendoel voor 2030 is dat 30 procent van de nieuw aangeschafte zware vrachtvoertuigen uitstootvrij moet zijn. In Nederland komen jaarlijks 14.000 nieuwe vrachtauto’s (trekkers en bakwagens groter dan 3,5 ton) op de weg. Dat betekent concreet dat er elk jaar minimaal 4.200 nieuwe zero emissie-trucks moeten bijkomen. In 2021 ging het in werkelijkheid om slechts tien stuks. “Hier ligt dus nog een grote opgave voor de transport- en logistieke sector”, constateert Panteia.
Het gaat om batterij-elektrische voertuigen en vrachtwagens op waterstof. Voor veel transportbedrijven is de aanschaf van dergelijke zero emissie-voertuigen nog een stap te ver. De hoge aanschafkosten en de beperkte actieradius vormen de belangrijkste belemmeringen. Daar komt nog bij dat de oplaad- en tankvoorzieningen nog ondermaats zijn.
“Dat betekent echter niet dat bedrijven achterover kunnen leunen”, waarschuwen de onderzoekers. “Ze zullen actief moeten bijdragen aan de CO2-reductie doelstelling. Tevens is de transitie onvermijdelijk en komt snel dichterbij.”
Star
Ook beleidsmakers moeten breder kijken. Als zij star vasthouden aan het geleidelijke transitieproces uit het bestaande zero emissie-beleid, zal de CO2-uitstoot op korte termijn te weinig afnemen, voorspelt Panteia.
“Per vervoerde ton presteren binnenvaart of spoorvervoer gunstiger qua CO2-uitstoot dan het wegvervoer. Vandaar dat vervoerders die voor de lange (internationale) trajecten gebruik maken van binnenvaart of spoorvervoer en het voor- en natransport met de vrachtauto organiseren aanzienlijke CO2-reducties kunnen bewerkstelligen ten opzichte van enkel wegvervoer. In veel gevallen, bij grote hoeveelheden of lange afstanden is vervoer per binnenvaart of spoor ook economisch gunstiger.”
