Goed onderhouden veerponten gaan lang mee in Nederland. Van de pont die op de Waal tussen Brakel en Herwijnen vaart zijn in het logboek tot nu toe 51 trouwe dienstjaren vermeld. Sinds 1966 wordt de veerdienst onderhouden door de familie Haubrich, de laatste tien jaar is de exploitatie in handen van Andrea Haubrich-Duizer uit Brakel. Behaalde successen in het verleden bieden geen garantie voor de toekomst.
Eén van de terugkerende punten van aandacht voor een exploitant van een veerpont duikt op wanneer de certificaten weer moeten worden verlengd. En over een pont met zo’n respectabele pensioengerechtigde leeftijd heb je dus wel eens je zorgen. Vooral als de veiligheid van passagiers en bemanning altijd hoog in het vaandel staat is de keuze voor nieuwbouw de meest logische. Andrea staat bij zo’n beslissing wel voor een dilemma. Als zij vele miljoenen investeert in een nieuwbouw moet ze vanuit een meerjarige exploitatie toch wel enig zicht hebben om rente en aflossing voor haar investering te kunnen terugverdienen. Binnen Europa ligt de vervoersmarkt volledig open. Van tijd tot tijd moet via een openbare inschrijving het vervoerscontract worden aanbesteed. Wanneer de Veerdienst Brakel zelfstandig tot nieuwbouw zou besluiten kan het vervoerscontract in theorie aan haar neus voorbijgaan.
Burgemeester Albert van den Bosch, veerbaas Andrea Haubrich-Duizer en Gelders gedeputeerde Marijke van Haaren (vlnr).
Kruistocht
Het was dan ook niet voor niets dat veerbaas Andrea Haubrich-Duizer niet slechts aan boord de bel luidde maar ook die op het gemeentehuis van Zaltbommel. Dat is het adres waar haar veerdienst de nota’s voor het vervoer indient. Naast 18.000 scholieren vervoert haar veerdienst nog eens meer dan 100.000 auto’s per jaar. Een gesprek met de ambtenaren was zeker gerechtvaardigd. Andrea heeft tijdens haar gesprekken veel op haar bordje gekregen over regels, subsidies en extra garanties van de provincie. Toch is het haar na een kruistocht van vele jaren uiteindelijk gelukt de veerdienst en de voorgenomen nieuwbouw op de agenda van de gemeenteraad te krijgen.
En voor de onzekerheden voor het verkrijgen van de opdracht voor het in de vaart houden van de veerdienst werd een creatieve oplossing bedacht. De gemeente Zaltbommel besloot met haar goede Waal-buur Gorinchem tot de bundeling van krachten en materiaal van de gezamenlijke veerdiensten. Daaruit is voortgekomen dat Zaltbommel eigenaar blijft van de nieuwe pont maar dat de exploitatie van de veerdiensten van Gorinchem en Zaltbommel voortaan gezamenlijk zal geschieden.
Veerdienst Brakel is blij dat voor een ieder de zaak daarmee op de meest beste manier wordt opgelost. Daarmee blijft de continuiteit voor alle betrokkenen gewaarborgd. Zowel voor de passagiers als ook voor alle medewerkers van de veerdiensten, die op 1 januari in dienst treden van de gemeente Gorinchem.
Scheepswerf Grave
Met de nieuwbouw was een bedrag gemoeid van ruim 3 miljoen euro. Zoals dat hoort moet een gemeente daarvoor een procedure uitschrijven die – ook weer – voldoet aan de Europese aanbestedingsregels. Simpel gezegd wordt er een oproep geplaatst met de tekst ‘wie kan er een veerpont voor ons bouwen en wat kost dat?’ Op die vraag kwam geen reactie van werven; die hadden het alle te druk. De gemeente Zaltbommel nam toen onder aanvoering van wethouder Krähe het initiatief om zelf een aantal werven aan te schrijven.
Daarvan hebben ze nog steeds geen spijt, want zo kwamen ze in contact met de relatief dichtbij gelegen werf Grave. Die had niet alleen de mooiste offerte maar ook een goede vraag: of de schone stad eveneens geïnteresseerd was in een schone aandrijving. De werf wilde kennis opdoen met een milieu- en exploitatievriendelijke aandrijving. Daarom zou de diesel-hydraulische aandrijving van het oorspronkelijke bestek worden vervangen door de allernieuwste Siship Eco Prop-voortstuwing van Siemens. Marco Mooy van Grave werd projectmanager van dit schip, waarin de meest geavanceerde aandrijving zou komen.
Primeur van Siemens
Siemens Marine Solutions claimt daarmee een absolute primeur in de toepassing van een energie- en CO2 besparende voortstuwing in de beroepsvaart van Nederland. Tegenover de oorspronkelijk geplande hydraulische aandrijving en in combinatie met een optimaal gebruik van de Eco-mode van de nieuwe veerpont kan dat oplopen tot 70.000 liter brandstof en een C02-reductie van ruim 100 ton. Die daling in het brandstofverbruik levert de veerdienst een financieel voordeel op van minimaal € 30.000,- .
De burgemeesters Piet IJssels van Gorinchem (links) en Albert van den Bosch van Zaltbommel ondertekenen het protocol. (foto’s Hans Heiligers)
Op de grote zeevaart zijn diesel-elektrische systemen van Siemens al jaren in gebruik. Op cruiseschepen, bij de offshore en haar supply-schepen, op patrouillevaartuigen en zelfs ijsbrekers. Tot nu toe was de toepassing in kleinere vaartuigen niet altijd mogelijk omdat het niet strookte met de ruimte die benodigd was. Siemens is er nu in geslaagd een vertaalslag van het grote systeem te maken naar de binnenvaart, waaronder transport- en werkschepen, passagiersschepen en de grote jachtenbouw. Daarbij is alle beschikbare kennis verwerkt die Siemens heeft opgedaan in de hybride aandrijving in de automotive industrie.
Frequentieregelaar
Het resultaat is een compact systeem dat is opgebouwd met motoren, generatoren en frequentieregelaars die hun betrouwbaarheid ruimschoots hebben bewezen in bedrijfs- en personenvoertuigen. Een zelfdenkend power-managementsysteem dat aan boord van de nieuwe pont is opgesteld, zorgt er voor dat – afhankelijk van het gevraagde vermogen – alleen die diesel aangedreven generatoren draaien die op dat moment nodig zijn voor energielevering aan het boordnet en de vier roerpropellers.
Op die manier wordt zo doelmatig mogelijk met energie en brandstofverbruik omgegaan. Als bij een oversteek kortstondig veel vermogen wordt gevraagd, maar ook bij het tegen de wal liggen. De juiste balans wordt gevonden en bewaakt door een variabele ingangsspanning van de frequentieregelaar zodat de drie generatoren los van elkaar verschillende toerentallen kunnen draaien.
Doop
“Een doop moet altijd door een dame worden gedaan”, vindt burgemeester Albert van den Bosch van Zaltbommel. In de persoon van de Gelders gedeputeerde Marijke van Haaren heeft hij deze dame bereid gevonden de plechtigheid uit te voeren. Zij heeft stevige maritieme bindingen: ze is voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Binnenhavens en voorzitter van het Verenfonds. Staande op de brug van de nieuwe Brakel II en geflankeerd door de burgemeesters van Gorinchem en Zaltbommel en hoofdpersoon Andrea Haubrich-Duizer mocht ze vanuit een zoekplaatje en een niet-alledaagse routine de fles vanuit een versiering naar het dek jagen om dat van feestelijke belletjes te voorzien. Bij de tweede poging lukte dat heel goed waarna het schip officieel was gedoopt.
Bij terugkeer in de feestelijk en royaal verwarmde partytent werd uitgebreid stilgestaan bij de inzet van een ieder die bij het project was betrokken. Veerbaas Andrea ontkwam niet aan de vele muzikale odes die vanuit loftrompetten over haar werden uitgestrooid, en ook niet aan een fraai schilderij waarop de nieuwe en oude pont elkaar passeren.
Op gepaste en emotionele wijze verwoorde zij haar gevoelens bij het afscheid van de Brakel I. Samen met haar medewerkers ziet ze de samenwerking met de Gorinchemse collega’s helemaal zitten. Burgemeester Piet IJssels van Gorinchem verwoordde later in de middag daarop zijn visioenen van een nog verdergaande samenwerking van veerdiensten. Daarbij noemde hij de namen van Hardinxveld en Werkendam. Ook de rol en het vaargebied van de watertaxi van Gorinchem zou daarbij op toeristische wijze kunnen worden ingepast.
(Hans Heiligers)
