De binnenvaart moet er rekening mee houden dat in de toekomst de Rijn en Maas lagere rivierafvoeren hebben in de zomer en hogere in de winter. Dat blijkt uit berekeningen van Rijkswaterstaat, Deltares en het KNMI op basis van de nieuwste klimaatscenario’s.
De vier KNMI-klimaatscenario’s geven de mogelijke veranderingen in neerslag, temperatuur en de hoeveelheid zon rond 2050, 2100 en 2150, afhankelijk van de vraag in welke mate de wereld erin slaagt de hoeveelheid broeikasgassen terug te dringen. Deltares, Rijkswaterstaat en het KNMI hebben berekend hoe de rivierafvoeren daardoor veranderen. De focus ligt op de gemiddelde afvoer, de maximale jaarafvoeren en de lage rivierafvoer. Er komt nog een tweede rapport, met voorspellingen voor extreem hoogwater-statistieken.
De hoeveelheid water in de Rijn en de Maas is sterk afhankelijk van de hoeveelheid neerslag stroomopwaarts in Duitsland, de Alpenlanden, Frankrijk en België. Ook de temperatuur en de hoeveelheid zonneschijn zijn van belang: hoe meer zon en hoe hoger de temperaturen, hoe meer water er verdampt en niet door de rivieren wordt afgevoerd.
Hoogte van de dijken
Er is vooral gelet op twee dingen: het zogeheten jaarlijkse 7-daagse minimum, dat een indicatie geeft voor de periodes van droogte, en het jaarlijks maximum van de afvoer, dat van belang is voor de hoogte van de rivierdijken.
In de minimale 7-daagse afvoer, die eens per jaar bereikt wordt bij Lobith, laten alle scenario’s een afname zien. De grootste afname treedt op in het hoge scenario, dat uitgaat van blijvend veel uitstoot van broeikasgassen en een klimaat dat daardoor sterk verdroogt. In 2100 bedraagt die afname 30 procent. De lage afvoeren zijn het gevolg van een combinatie van minder neerslag, meer verdamping, maar ook minder smeltwater. Door de hogere temperaturen zal er minder sneeuw in de Alpen blijven liggen. En dat leidt tot minder smeltwater in de zomer.
Door de toename van de neerslag in de winter neemt de maximale afvoer per jaar toe. Ook valt een groter gedeelte van de neerslag als regen in plaats van sneeuw en blijft er ook minder sneeuw liggen door de hogere temperaturen in de winter. Dat draagt bij aan de hogere afvoer in de winter.
Door Noud van der Zee
