Met een ‘laagwatervisie’ vraagt KBN aandacht voor de bevaarbaarheid van vaarwegen in de toekomst. In het deze week verschenen document doet de organisatie voorstellen voor maatregelen en roept KBN alle betrokken partijen op samen te werken aan oplossingen. “Elke centimeter vaardiepte is daarbij van groot belang.”
“Laagwater vraagt om concrete oplossingen want als we niets doen zal de situatie alleen maar verslechteren.” Aldus Koninklijke Binnenvaart Nederland in Laagwatervisie voor de binnenvaart in Nederland en op de Rijn. Het gaat daarbij om “het behouden van capaciteit en logistieke betrouwbaarheid op vrij stromende rivieren, het verminderen van schutverliezen, het tegengaan van zoutindringing en garanderen van de nautische veiligheid”.
Waal
Naar verwachting zal de binnenvaart in de toekomst steeds vaker worden gehinderd door laagwater. Extremer en langduriger.
“Problemen pakken anders uit op verschillende delen van het netwerk. De grootste uitdaging ligt op de vrij afstromende rivieren waaronder de Rijn die overgaat in de Waal en afsplitst in de IJssel. De waterdiepte op de Waal ligt ondanks recente inspanningen nog steeds zo’n 30 centimeter onder de streefdiepte van 2,80 meter op de overeengekomen lage rivierstand. Deze situatie zal verder verslechteren als er meer water naar de IJssel en het Amsterdam-Rijnkanaal getuurd wordt ten behoeve van de zoetwaterbeschikbaarheid en het tegengaan van de zoutindringing.”
Daarmee stipt KBN meteen aan dat verschillende problemen en belangen het probleem complexer maken.
Kanalisatie van de Rijn
“Met ingrepen als de plaatsing van langsdammen en gericht baggerwerk kan, voor zover dat niet al gebeurd is, wellicht nog zo’n 10 tot 20 centimeter waterdiepte gewonnen worden. Deze inspanningen zijn hoognodig omdat de rivierafvoer door klimaatverandering in droge periodes nog verder afneemt.”
Verdere kanalisatie van de Rijn vindt KBN in principe niet wenselijk, “maar als de situatie de komende decennia ernstig verslechterd kan dit in de tweede helft van deze eeuw toch noodzakelijk worden.”
Scheepsontwerp
Het verlies aan waterdiepte kan technisch en commercieel gezien slechts in beperkte mate worden gecompenseerd door de bouw van schepen die zijn ontworpen voor extreem laagwater, zoals de laatste jaren al gebeurt. Maar, stelt KBN: “Het met lichtere materialen construeren van schepen levert zowel bij laag- als bij hoog water extra capaciteit op. Het verlagen van de holte om gewicht te besparen leidt tot een groot verlies aan ladingcapaciteit tijdens hoog water en kan economisch gezien absoluut niet uit, tenzij de schepen worden gezien als een verzekering tegen het stilleggen van kostbare industriële processen zoals in de chemische procesindustrie.”
Schutverliezen beperken
Op gestuwde rivieren voorziet de brancheorganisatie ook moeilijkheden, al zijn die anders van aard. “Hier is in principe voldoende diepgang aanwezig maar moet voorkomen worden dat het waterpeil zo ver uitzakt dat er onvoldoende water beschikbaar is voor andere functies zoals drinkwater en irrigatie. Vanuit dit oogpunt worden er bij laagwater schutbeperkingen ingesteld die nadelig zijn voor de binnenvaart.”
“Het is wenselijk om te kijken naar oplossingen om deze schutverliezen te voorkomen of compenseren. Ook zal bij vervanging van kunstwerken moeten worden gekeken naar sluizen met beperktere schutverliezen.”
Oproep
KBN roept alle betrokken partijen op mee te denken en te werken aan oplossingen om de waterwegen ook in de toekomst optimaal bevaarbaar te houden. Zoals overheden, verladers, binnenvaartondernemers, water- en vaarwegbeheerders, beleidsmakers en kennisinstellingen. Vandaar dat de organisatie nu met het visiedocument komt.
