Invoering van bodemtarieven en een toerbeurt is een “stap terug in de prehistorie” en “voor het opdrachtgevend bedrijfsleven absoluut geen begaanbare weg”. Dat zei Rink Jan Slotema gisteren namens de Europese verladersorganisatie ESC tijdens de hoorzitting van de Europese Commissie naar de effecten van de economische crisis op de binnenvaart.
“In de afgelopen jaren van hoogconjunctuur was er sprake van schaarste aan scheepscapaciteit en waren de tarieven hoog. In die tijd is er stevig verdiend door de binnenvaartondernemers en de banken waren gretig in het financieren van nieuwe schepen”, aldus Slotema die als medewerker van de EVO sprak namen de European Shipper’s Council.
Geen structurele crisis
De verladersorganisatie bestrijdt dat sprake is van een structurele crisis in de binnenvaart en vindt drastische maatregelen daarom niet op hun plaats. Slotema haalde uitspraken en rapporten aan waarin bankiers zeggen dat het eerste herstel zich aandient en dat de sector er over een jaar of vier waarschijnlijk weer helemaal bovenop is. Alle capaciteit zou dan hard nodig zijn.
“Dit lezende is onze conclusie dat de banken de huidige crisis zien als een conjuncturele crisis is en niet als een structurele crisis. Weliswaar is de huidige periode lastig, maar de banken zien wel degelijk perspectief voor de sector.”
"Niemand verplicht een bank om schepen te veilen in een tijd dat er geen vraag is naar schepen"
“Als de banken dit zo zien, dan mag je verwachten dat ze hun verantwoordelijkheid nemen bij faillissementen en de schepen niet op de markt zullen dumpen tegen afbraakprijzen maar mogelijk een oplossing vinden in het uit de vaart nemen van de schepen van stoppende of failliete ondernemers. Zodra de door de banken zelf verwachte goede tijden weer aanbreken, kunnen de schepen weer in de markt gebracht worden. Niemand verplicht een bank immers om schepen te veilen in een tijd dat er geen vraag is naar schepen!”
“Elke bank afzonderlijk kan hier toe besluiten. Dit is immers allereerst in het belang van de banken zelf. De markt voor de andere klanten wordt beter, die op hun beurt daardoor weer beter aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Dat is de oplossing die past bij de tucht van de vrije markt en overheidsingrijpen is daarvoor niet nodig.”
Vlees op de botten
In de jaren van hoogconjunctuur van 2006 tot 2008 heeft de binnenvaart goede rendementen geboekt, baseerde Slotema zich op een rapport van de ING Bank. “Hiermee is er behoorlijk wat vlees op de botten gevormd. In de visie wordt gemeld dat de gemiddelde solvabiliteit in 2008 ruim 30 procent was, wat aangeeft dat de sector een relatief sterke weerbaarheid heeft.”
"In de afgelopen jaren is stevig verdiend door de binnenvaartondernemers"
De politiek en brancheorganisaties worden vooral benaderd door degenen die het lastig hebben in deze periode van laagconjunctuur. Degenen die minder worden getroffen blijven gewoon hun werk doen en laten niet of slechts weinig van zich horen. Wij pleiten er voor, alvorens de Commissie besluit tot maatregelen, een gedegen onderzoek te doen onder alle marktpartijen en dat de Commissie zich niet alleen laat leiden door alleen die binnenvaartondernemers en organisaties die om het hardst roepen dat het zo slecht gaat.
Tegen oplegregeling
Van de door het Crisisberaad voorgestelde oplegregeling moet de ESC niets weten. “U zult begrijpen dat wij als voorvechters van de vrije verladerskeuze en vrije marktwerking de mening van de NMa delen.” Slotema rekent erop dat ook de Europese mededingingsautoriteit de geen oplegregelingen zal toestaan.
“De crisis treft niet alleen de binnenvaart. In de transportwereld staan alleen al in Duitsland 35.000 goederenwagons stil en het aantal kilometers van zware vrachtauto’s op de Duitse Autowegen is circa 15 procent lager dan vorig jaar. De problematiek is bij de andere modaliteiten naar onze mening niet anders dan in de binnenvaart. Deze sectoren doen ook geen oproep voor steun vanuit Europa en laten het over aan de vrije markt.”
Een oplegregeling zou degenen die onverantwoorde risico’s hebben genomen belonen, stelde Slotema: “Wat voor signaal wordt afgegeven aan al die binnenvaartondernemers en financieringsinstellingen die ongefundeerd te veel hebben geïnvesteerd, als er nu een steunmaatregel komt als vangnet? Wat remt hen de volgende keer om te investeren? Wij roepen de Commissie op dit bij de afwegingen mee te nemen.”
Investeringsvirus
De ESC is wel voorstander van een marktobservatiesysteem. “Op dit moment bestaat er geen goed marktobservatiesysteem. Dit is in onze ogen voor de toekomst een belangrijk instrument voor de marktpartijen om gericht en gefundeerde investeringsbeslissingen te kunnen nemen. Want ongetwijfeld zal het investeringsvirus weer toeslaan, zodra de markt zich heeft hersteld. Wij adviseren de Commissie het initiatief te nemen tot een goed en breed door alle marktpartijen gedragen transparant marktobservatiesysteem voor de binnenscheepvaart.”
Opmerkelijk is dat de ESC oproept tot meer samenwerking tussen schippers. “Diverse vormen van samenwerking zijn net als in andere sectoren gewoon toegestaan.”
“De samenwerkingsbereid in de sector is slecht: in tijden van laagconjunctuur treed men graag toe tot samenwerkingsverbanden, maar zodra het tij kentert, stapt men er weer uit en wil maximaal profiteren van de hoge tarieven in de spotmarkt. Deze samenwerkingsverbanden maken het mogelijk kwalitatief en kwantitatief beter te voldoen aan de wensen van opdrachtgevers voor de binnenvaart. Deze maken het ook mogelijk om beter in te spelen op de conjunctuur en op perioden van laagwater. Daardoor wordt de sector aantrekkelijker voor opdrachtgevers. Wij roepen de commissie en de sector op zich meer in te spannen om hier structureel verandering in te brengen.”
