EU-wetgeving zal de vraag naar emissiegegevens vergroten. Bij verladers en bij alle partijen in de vervoersketen. Dus ook bij scheepseigenaren. Dat maakt een Europees emissielabel met een internationaal geharmoniseerde meetmethodiek aantrekkelijk voor de binnenvaart. Dat is een van de conclusies uit een onderzoek dat het EICB heeft uitgevoerd naar de wenselijkheid van een Europees binnenvaartemissielabel, in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Onderzoek Internationaal Emissielabel is een tussenstap. In Europees verband (PLATINA4Action) wordt al verder gewerkt aan de systematiek. “Een doorontwikkeld internationaal emissielabelsysteem, gebaseerd op het Nederlandse ‘paspoort’-concept en afgestemd op EU-wetgeving, kan de administratieve lasten voor binnenvaartondernemers verminderen en bijdragen aan de verduurzaming van de sector”, concludeert het EICB, dat al jaren voorstander is van het emissielabel. “Nederland kan hierin een voortrekkersrol spelen door actief bij te dragen aan de ontwikkeling van een Europese methodologie.”
Verladers zullen binnenvaartondernemers naar verwachting steeds meer gaan vragen om emissiedata aan te leveren. Een geharmoniseerd internationaal labelsysteem zal de lasten voor de binnenvaartondernemers verminderen, voorspelt het EICB. Het labelsysteem kan schippers dan ook een hoop papierwerk schelen, zo verwachten de onderzoekers.
Juridisch niet haalbaar
Het Binnenvaart Emissie Label werd in 2021 ingevoerd in Nederland. Het is een vrijwillig label waarmee eigenaren kunnen aangeven hoe groen hun schip is. Het label bestaat uit een letter en een cijfer. De toegekende letter (A tot en met E) geeft aan hoe hoog de uitstoot van klimaatemissies (vooral CO2) is. Het cijfer (van 0 tot 5) is een indicatie van de uitstoot van stoffen die slecht zijn voor de luchtkwaliteit (onder meer stikstof en roetdeeltjes). Een schip met label A0 is klimaatneutraal en emissieloos. Label E5 is de slechtste score.
Na ruim drie jaar varen er nog maar weinig schepen (minder dan 30) met een emissielabel rond. In 2023 lanceerde het ministerie van I en W het plan om er voor Nederland een verplicht labelsysteem van te maken. Daar ging vorig jaar een streep door, omdat het juridisch niet haalbaar bleek. In september kondigde minister Barry Madlener aan dat hij zich ging inzetten voor een “internationaal geharmoniseerde meetmethodiek voor het emissielabel”.
I en W ziet namelijk nog steeds meerwaarde in een emissielabel, “omdat daarmee objectieve informatie beschikbaar komt over de emissies van binnenvaartschepen en de daarmee vervoerde ladingen”.
Duurzaamheidsrapportage
In het rapport staat dat de verduurzaming van de binnenvaart geholpen en gemonitord kan worden met een emissielabelsysteem als instrument. “Dit biedt enerzijds transparantie over de energie- en emissieprestatie van individuele schepen en anderzijds ook over de prestatie van de gehele vloot.”
Dat is gewenst omdat de Europese Unie vervoer over water inzet als middel om het transport te vergroenen. In de EU Green Deal en de Smart and Sustainable Mobility Strategy van de Europese Commissie is de binnenvaart benoemd als een “sleutelsector”.
Niet alleen de politiek, ook opdrachtgevers gaan eisen stellen. Grote verladers en grote rederijen krijgen namelijk met de richtlijnen CSRD en CSDDD te maken. Door die wetgeving moeten grotere bedrijven met duurzaamheidsrapportages laten zien wat de impact van hun waardeketen is op mens en milieu. Ze zijn ook verplicht om actie te ondernemen om de uitstoot in hun keten terug te brengen.
“Inhuur van transport per binnenschip kan hier dus ook onder vallen en de desbetreffende binnenvaartondernemers zullen hierdoor hun emissies moeten gaan onderzoeken en rapporteren aan hun klanten.”
Behoorlijke inspanning
Naar verwachting moet dat dan volgens de ISO 14083:2023 methode. Daar komt veel bij kijken, zo staat in het rapport. “Dit omvat bijvoorbeeld de uitstoot van kranen die de lading aan boord hijsen of van boord halen, evenals de emissies die vrijkomen bij het bedienen van sluizen en beweegbare bruggen. Het kan voor binnenvaartondernemers een behoorlijke inspanning vergen om dergelijke data te verzamelen en te verwerken tot de benodigde gegevens die de klant nodig heeft. Een emissie data- en labelsysteem kan mogelijk ondersteuning bieden om dit soort werkzaamheden te verlichten.”
