Als er een Binnenvaartfonds komt, moet dat worden benut voor de ontwikkeling van technologieën die de binnenvaart met zekerheid schoner maken. Zodat schippers effectief en voor de lange termijn kunnen investeren in vergroening.
Dat vindt de Nederlandse Europarlementariër Tom Berendsen. De CDA-politicus was te gast bij de ASV-voorjaarsvergadering op 26 maart. Het aandeel van vervoer over water in de CO2-uitstoot is klein. De overheid zou zich eerst moeten richten op sectoren waar meer winst te behalen is, vindt Berendsen. Dat geeft tijd om te investeren in betrouwbare en effectieve technologieën om de binnenvaart te vergroenen, zodat duidelijk wordt wat werkt en rendabel is.
Betalen
Het Binnenvaartfonds wordt voorgesteld in de vorig jaar door het Europees Parlement aangenomen Binnenvaartresolutie, waaraan Berendsen heeft meegeschreven. Hij voelt er niet voor dat schippers geld moeten storten in zo’n fonds. Liever ziet hij de financiering uit bestaande Europese innovatieprogramma’s, zoals Horizon 2020.
Als het om vergroeningsinvesteringen aan boord gaat, moeten daarvoor goedkope leningen komen van de Europese Investeringsbank. “En liefst ook nog een stukje subsidie. Voor grootschalige toepassing, waar iedereen aan mee kan doen.” Komt er toch een Binnenvaartfonds waar de sector zelf aan betaalt, kan dat alleen “zolang heel duidelijk is dat het geld ten goede komt aan de schippers zelf”.
Modal shift
In de Binnenvaartresolutie spreekt het Europees Parlement zich specifiek uit voor het behoud van kleinere vaarwegen: “Het onbenutte potentieel daarvan moet worden erkend, schrijven ze”, zei Sunniva Fluitsma. Als lid van de ASV Denktank gaf ze de aanwezige leden uitleg over het document. “Dus zijn ook kleine schepen nodig.” Dat is belangrijk voor de diversiteit van de vloot, aldus voorzitter Gerberdien le Sage: “Als die verdwijnen, verdwijnt ook het werk. Naar de weg.”
De resolutie heeft als juist doel de binnenvaart en haar concurrentiekracht versterken en zodoende lading van de weg naar het water te verschuiven. “Je kunt die modal shift wel willen, maar dan moet je die ook stimuleren”, zei Berendsen. “Als je als politiek meer via de binnenvaart wilt laten vervoeren, moet je ervoor zorgen dat alle belemmeringen verdwijnen om betrouwbaarder en flexibeler te zijn en goedkoper te worden. Door de potentie van schepen goed te benutten.”
Hij waarschuwde ook nog dat de lobby van het wegvervoer erg krachtig is: “De Eurocommissaris voor Transport, spreekt inmiddels niet meer over modal shift, maar over multimodaal vervoer. Omdat ze niet de verschuiving wil, maar wil dat het wegvervoer nog volop benut wordt.”
Gezinnen
Een ander winstpunt is volgens de ASV dat het Europees Parlement verklaart dat er rekening gehouden moet worden met het feit dat in de binnenvaart veel gezinnen werkzaam zijn. Fluitsma: “Daar zijn we echt heel blij mee. Dat is voor het eerst.”
Berendsen, die voor die passage in de resolutie verantwoordelijk was, zegt nauwlettend in de gaten te houden of de Europese Commissie de oproepen uit de binnenvaartresolutie nakomt. “Die voorstellen willen we terugzien in beleid. Zoals de faciliteiten voor gezinnen aan boord, maar ook de bevaarbaarheid van vaarwegen.”
Frituurvet
Ondanks de goede ideeën en voornemens uit Brussel, gaat het beleid een andere kant op, zei Sunniva Fluitsma. Ze doelde onder meer op de slechte staat van de natte infrastructuur als gevolg van bezuinigingen en de verplichte bijmenging van biobrandstoffen. Met FAME als grootste boosdoener. “Frituurvet, dat ervoor zorgt dat wij heel veel gore uitstoot hebben. De verbranding is slechter dan gasolie en daardoor gaat de uitstoot juist omhoog. Dierlijke vetten in de brandstof zijn ook levensgevaarlijk want motoren kunnen er zomaar door stilvallen. Dat wil je niet als je op de Westerschelde voor een zeeschip vaart.”
Na protesten en een geslaagde lobby van de ASV is op aandringen van de Tweede Kamer onderzoek gedaan naar de gevolgen. Dat zorgde voor uitstel van de door Europa opgelegde invoering (per 1 april 2022). Het NEN-onderzoek zelf oogstte ook veel kritiek; daarom komt er dit jaar alsnog het door de schippers verlangde praktijkonderzoek: wat is het effect op de motor, filters en andere onderdelen en wat zijn de daadwerkelijke risico’s?
Verduurzamingsfonds
Ook het Fit for 55-programma van de Europese Commissie om in 2030 de CO2-uitstoot met 55 procent terug te dringen, bevat in de ogen van de ASV negatieve onderdelen. Zoals de herziening van de energiebelasting, waardoor de binnenvaart 32 euro per kuub accijns moet gaan betalen. Nu is de gasolie accijnsvrij.
Le Sage gaf aan ook het verduurzamingsfonds niet te zien zitten waarnaar de CCR nu onderzoek doet: of het verenigbaar is met de Akte van Mannheim die de onbelemmerde vaart op de Rijn voorschrijft. Dat fonds zou binnenvaarondernemers 40 tot 80 euro per kuub gasolie gaan kosten, afhankelijk van de mate van vervuiling door het schip. Dat is geen oplossing, en niet eerlijk, vindt ze: “De ASV is niet tegen vergroenen, maar met zo’n fonds komt het geld nooit terecht bij degenen die het meest moesten betalen. Zie het sloopfondsgeld. Schippers kunnen beter zelf investeren.”
