Bijna een derde van de Nederlandse dokcapaciteit bevindt zich in Amsterdam. Steeds vaker wordt er voer gesproken dat Damen Shiprepair Amsterdam in de hoofdstad moet wijken voor woningen. Is dat wel zo en zo ja wanneer? Directeur Tjeerd Schulting vertelt wat er echt aan de hand is.
Er is een groot woningtekort. In het Amsterdamse industriegebied staan tal van bedrijven – niet alleen Damen – op de nominatie om plaats te maken voor huizen. De woningbouw rukt op naar de haven, dat is inmiddels goed te zien.
“Al loopt in 2028 ons contract af, we zijn door gesprekken en toezeggingen nog lang niet weg”, vertelt directeur Tjeerd Schulting van Damen Shiprepair Amsterdam en Niron Staal Amsterdam. Onder meer op basis van uitspraken door de gemeente verwacht hij dat de plannen niet voor 2040 gerealiseerd kunnen worden.
Toekomst staat vast
“Onlangs heeft Den Haag een miljard in de nieuwe zeesluis geïnvesteerd voor meer en grotere schepen. Onze locatie is nog steeds bestemd voor zware industrie, dat is voorlopig nog niet veranderd”, zegt Schulting. “VolkerWessels stuurt ons echt niet weg om de grond braak te laten liggen, wij betalen immers huur.”
Dit jaar investeerde de werf nog miljoenen in walstroom voor het grootste dok en de grote ligplaats om hierdoor uitstoot en geluidsoverlast te beperken. Aan het eind van dit jaar hoeven bezoekende zeeschepen geen generatoren mee te laten draaien.
De vier dokken, van 140 meter tot 250 meter lengte, worden doorlopend gebruikt voor reparatie, onderhoud en ombouw voor riviercruisevaart, binnenvaart, marine, offshore en zeevaart. “Wij zijn het ziekenhuis van de haven”, stelt Schulting. “Een haven kan niet zonder scheepswerf, net als een stad niet zonder ziekenhuis.” Schulting geeft als voorbeeld de My Vision, een 228 meter lange bulkcarrier waarvan het roer en de schroef braken toen het in Amsterdam was. Wat doe je daarmee als er geen dok is?
“Meerdere keren per jaar worden wij ingezet voor dit soort calamiteiten. Ook in de toekomst zijn dit soort dokken onmisbaar om oude casco’s een tweede leven te geven, ofwel vergroening en hergebruik. Casco’s van schepen gaan lang mee als ze gemoderniseerd kunnen worden. Een nieuwe markt.”
Bouwplannen
Concrete ontwikkelingsplannen worden pas na 2024 bekend. BMB-ontwikkeling en KondorWessels Vastgoed vertegenwoordigen aandeelhouder VolkerWessels in het eigenaarschap van het 20 hectare grote Shipdock-terrein. Het terrein in Amsterdam-Noord ligt direct aan het IJ en is onderdeel van het herontwikkelingsgebied Haven-Stad. Het bestaat uit twaalf deelgebieden ten westen en noordwesten van het centrum, waaronder Sloterdijk, Westerpark, Coen- en Vlothaven en een deel van de Noordelijke IJ-oever. In de plannen bij elkaar goed voor circa 70.000 huizen.
“Niron Staal is een onmisbaar onderdeel voor Damen Shiprepair Amsterdam net als onze collega Braspenning die ook op de werf zit, voor alle klimaat-, straal- spuit- en schilderwerken. Een logistiek geheel waardoor we efficiënt om kunnen gaan met grote werkstukken en secties. Uniek aan deze locatie is dat ook grote scheepssecties en onderdelen direct aan boord gebracht kunnen worden op onze eigen kades met eigen kranen, die allemaal elektrisch aangedreven zijn. Deze drie bedrijven en andere partners zoals FMJ voor elektriciteit en Lethe een timmerbedrijf vormen tezamen de scheepswerf Damen Shiprepair Amsterdam, het is een one-stop-shop! Waar dagelijks 600 tot 1.000 mensen werken.’
Goudkust
“Het circus huizenbouw begon jaren terug. We zitten binnen de ring van Amsterdam, er is altijd een bepaald spanningsveld geweest”, weet Schulting. “Deze grond is de goudkust van Nederland. Veel geld waard en Amsterdam-Noord is nu booming. We proberen een goede buur te zijn.” Overlast proberen de bedrijven altijd tegen te gaan. Voor ronkende scheepsmotoren is inmiddels een protocol.
Daarnaast zijn er plannen gemaakt met de ‘compacte werf’, voor wonen en werken. Er is nagedacht over een eventuele verhuizing in de toekomst. “Daar was het ADM-terrein een onderdeel van, daarover waren we in gesprek met Port of Amsterdam, maar dat terrein is inmiddels helaas verkocht. Die kans wordt nu een stuk kleiner.”
Er zit echter wel een kettingbeding voor scheepsbouw op de ADM-grond. Industriële bedrijven aan de overzijde van het Noordzeekanaal, in de Coen- en Vlothaven, bieden ook bescherming; zolang de grond zware industrie als bestemming heeft, mag je er geen huizen bouwen. “Het wijzigen van het bestemmingsplan is en blijft natuurlijk een politiek besluit.”
Toekomst
Daarnaast heeft de gemeente Amsterdam toegezegd dat die bedrijven tot 2040 mogen blijven zitten, als ze niet weg willen, aldus Schulting. “Daar gaan ook wij vol op in. Aan ons de taak om in overleg te bepalen hoe wij in de toekomst gaan verhuizen naar een werf die qua grootte vergelijkbaar is.” As het zo ver komt, zal dat meerdere honderden miljoenen euro’s gaan kosten.
Geruchten dat het doek in 2028 valt, maakt het niet gemakkelijker voor de bedrijven. “Wij geloven er honderd procent in dat we kunnen blijven. Er is ook geen politieke partij is die ons weg wil hebben’, zegt Schulting. Hij wordt gesteund door drie aangenomen moties in zowel de Tweede Kamer, de provincie als de gemeente.
“Amsterdam moet een juiste mix van werken en wonen hebben en we zullen gezamenlijk tot een juiste oplossing komen. Het is een win-winsituatie als bijvoorbeeld VolkerWessels ergens in het Noordzeekanaalgebied een nieuwe, vergelijkbare werf kan bouwen. Als niemand wat doet, zijn wij weg, net als de Oranjewerf en misschien wel de scheepswerven in Zaandam ook. En dat voor een scheepvaartnatie.” De Oranjewerf onthoudt zich van commentaar.
