De afgelopen tijd verschenen in de media meerdere artikelen over binnenvaartmedewerkers die door hun gewicht moeite hadden om medisch goedgekeurd te worden. De reacties waren begrijpelijk en soms emotioneel: mensen die zich capabel voelen en al jaren op het water werken, worden opeens geconfronteerd met een medische beoordeling die hun loopbaan op pauze zet. Als arts die bijna twintig jaar keuringen uitvoert voor zeevaart en binnenvaart, herken ik die frustratie. Maar ik wil ook context bieden: over de regels, de risico’s én de ruimte voor maatwerk die er wél is.
Geen automatische afwijzing
De medische keuring in de binnenvaart volgt de richtlijnen van CESNI, het Europese comité dat medische en nautische eisen vastlegt voor de binnenvaart. Bij een BMI boven de 40 moet een arts alert zijn op medische risico’s. Denk aan verminderde mobiliteit, kortademigheid of bijkomende aandoeningen zoals diabetes of hartproblemen.
Er staat nergens dat iemand automatisch moet worden afgekeurd. Wél geldt: als een arts overweegt iemand met een BMI >40 geschikt te verklaren, dan moet dit gebeuren in overleg met de medisch adviseur scheepvaart.
Een kortere geldigheid is géén straf
Recent werd in de media een voorbeeld genoemd van een keurling die slechts één jaar werd goedgekeurd en dat als onterecht ervoer. Maar dat is juist een voorbeeld van zorgvuldige medische besluitvorming.
De standaard geldigheid van een binnenvaartkeuring is afhankelijk van leeftijd: tot het 60e levensjaar kan deze maximaal dertien jaar geldig zijn (mits de verklaring voor het 60e wordt afgegeven). Daarna gelden verplichte herkeuringen op de leeftijden 60, 65 en 70, en vervolgens elke twee jaar.
Bij verhoogd risico of medische twijfel mag de arts altijd een kortere duur afgeven. Dat is geen afwijzing, maar een manier om mensen verantwoord te laten werken, mét herbeoordeling op termijn.
Veiligheid is geen bijzaak
Sommigen zeggen: “Ik doe mijn werk al jaren prima, waarom zou dat nu ineens een
probleem zijn?” Dat gevoel is begrijpelijk, maar medische keuringen kijken niet achteruit — ze kijken vooruit. Kun je in een noodsituatie zelfstandig van boord? Kun je door een mangat als dat nodig is? Wat als je onwel wordt en collega’s je moeten helpen?
Zulke scenario’s wil je liever voorkomen dan achteraf betreuren. Juist de binnenvaart verdient die zorgvuldigheid. Ook al zijn de fysieke eisen minder extreem dan in offshore of zeevaart, zelfredzaamheid blijft essentieel.
De menselijke maat
Als keuringsarts zie ik mensen, geen getallen. Een goede medische beoordeling kijkt naar het totaalplaatje: hoe beweegt iemand? Zijn er onderliggende aandoeningen? Hoe belastbaar is iemand op het water? In veel gevallen leidt dat tot een tijdelijke goedkeuring, soms met voorwaarden of advies. Maar altijd met als doel: veilig en verantwoord blijven werken.
Tegelijkertijd moeten we eerlijk blijven: ernstig overgewicht is een risicofactor. Het vergroot aantoonbaar de kans op complicaties, beperkte mobiliteit en verminderde inzetbaarheid in noodgevallen. Dat erkennen is geen discriminatie – het is medisch verantwoord.
Samen verantwoordelijk
De huidige discussie raakt aan de kern van wat medisch keuren betekent: verantwoordelijkheid, veiligheid en ruimte voor redelijkheid. Als arts heb ik niets te winnen bij afkeuren. Mijn doel is dat mensen veilig, gezond en met vertrouwen kunnen blijven werken. Dat vraagt om zorgvuldige afweging door de arts, én openheid van degene die wordt gekeurd. Niet tegenover elkaar, maar naast elkaar – met oog voor veiligheid, werkbaarheid en wederzijds respect.
In mijn praktijk in Amsterdam voer ik dagelijks keuringen uit voor zeevaart, offshore én de medische keuring binnenvaart, conform de geldende CESNI-richtlijnen. Mijn beoordeling is medisch onderbouwd, maar altijd met oog voor de werkelijke situatie aan boord.
Dr. Sven J. Daam
Sven J. Daam is arts bij OmniHealth in Amsterdam. Hij is gespecialiseerd in maritieme keuringen voor binnenvaart, zeevaart en offshore, en werkte eerder als scheepsarts bij de marine.
