Er dreigt kaalslag in de Duitse binnenvaart nu de overheid de subsidies voor vlootmodernisering en onderwijs wil korten en nog steeds veel te weinig investeert in de vaarwegen.
Binnenvaartvertegenwoordigers hebben hierover aan de bel getrokken tijdens een hoorzitting van de verkeerscommissie in het Duitse parlement. Tijdens de hoorzitting werd een motie behandeld van CDU en CSU, die in de Bondsdag één fractie vormen (Union). Ze willen dat de regerende stoplichtcoalitie (SPD, Groenen en FDP) maatregelen neemt om de binnenvaart te versterken en haar aandeel in de modal split aanzienlijk te vergroten. Er moet onder andere meer geïnvesteerd worden in binnenhavens en de verdieping van de Middenrijn moet meer prioriteit krijgen.
Verouderd
Belangenbehartigers uit de binnenvaart zijn het grotendeels eens met de inhoud van de motie. Ze gaven aan veel kansen te zien om nieuwe lading aan te trekken. Daaronder waterstof, vloeibare CO2 en zware onderdelen voor bijvoorbeeld windparken. De binnenvaart kan een belangrijke rol spelen in de energietransitie, op voorwaarde dat er weer meer in de vaarwegen wordt geïnvesteerd.
De sector loopt al jaren aan tegen zwaar verouderde infrastructuur. Sluizen zijn te klein, bruggen te laag en vaarwegen niet diep genoeg. Met het huidige budget lukt het volgens BDB-directeur Jens Schwanen niet eens meer om verdere aftakeling van de infrastructuurtegen te houden. Het dilemma is dat de overheid er niet in slaagt om voldoende personeel voor de vaarwegbeheerder aan te trekken en voldoende middelen uit te trekken voor de snelle realisatie van enkele grote binnenvaartprojecten.
Jaarlijks zou de overheid 2,5 miljard in de vaarwegen moeten investeren. Alleen al voor vervanging van bestaande infrastructuur is 900 miljoen per jaar nodig. Daarnaast moet het volgens waterbouwkundig experts eenvoudiger worden om de infrastructuur uit te breiden en te vernieuwen. Doordat de regelgeving voortdurend wordt aangepast en uitgebreid, lopen projecten vertraging op. Ook zou de vaarwegbeheerder projecten vaak veel te complex opzetten waardoor alleen al de onderzoeksfase te lang duurt.
Stilstand dreigt
Naast de infrastructurele problemen hangen de sector nu ook bezuinigingen op subsidies boven het hoofd. De overheid liet weten minder in vlootverduurzaming te willen investeren. Hiervoor is nu nog 50 miljoen euro per jaar beschikbaar, maar in 2025 zal het nog maar 40 miljoen euro zijn. In 2026 gaat er nogmaals 10 miljoen euro af en in 2028 zal het subsidiebedrag nog maar 8 miljoen euro bedragen.
De brancheorganisaties BDB, VSM en VBW hebben al schriftelijk hun ongenoegen geuit en spreken van kaalslag. “Daarmee dreigt de ingezette transitie naar meer duurzame schepen die ook bij laagwater kunnen varen tot stilstand te komen”, waarschuwde Schwanen tijdens de hoorzitting.
Ook in opleidingen wil de landelijke overheid minder gaan investeren. Het subsidiebedrag wordt vanaf 2025 teruggebracht van 6,8 miljoen euro naar 4,4 miljoen per jaar. De BDB noemt ook dit contraproductief, gezien het oplopende tekort aan personeel in de binnenvaart.
Dringt niet door
Volgens de sectorvertegenwoordigers is er geen alternatief voor binnenvaart als transportoplossing voor grote industriebedrijven. Dit vanwege het enorme volume dat binnenschepen kunnen vervoeren. Verladers en industrie zijn zich volgens Schwanen doorgaans bewust van de voordelen van binnenvaartvervoer. Industrieterreinen en economische centra liggen niet voor niets langs kanalen en rivieren.
Het lijkt alleen niet tot de politiek te willen doordringen. De BDB staat dan ook achter de oproep van de Union om binnenvaart als een ‘nationale opgave’ te beschouwen en stelt voor een gezamenlijke imagocampagne op touw te zetten.
Volgens Schwanen is het ook tijd voor een herziening van het Masterplan Binnenvaart uit 2019. In het Masterplan Binnenvaart 2.0 zouden veel eisen uit de motie van de Union kunnen worden meegenomen. “Wij willen er als sector in kunnen geloven dat we door de politiek gezien worden als een belangrijke speler in de energietransitie. Om die rol te kunnen vervullen, zijn betere randvoorwaarden nodig.”
