De ASV doet, op verzoek van het ministerie van I&M, alsnog mee aan het overleg over het abonnementensysteem voor de inzameling van huishoudelijk afval langs rijksvaarwegen. Ger Veuger, oud-schipper en lid van de ASV-denktank, onderhandelt om er een “eerlijke regeling” uit te slepen, maar is na een nieuwe aanvaring (over een interview) niet optimistisch. In dit ingezonden stuk legt hij uit waarom.
In het najaar van 2012, om precies te zijn op 23 oktober, kwam bij ons de eerste melding binnen dat Nederland iets raars van plan was met het huisvuil. Op de vergadering van 18 september in Straatsburg hadden onze Belgische vrienden vernomen dat Nederland een eigen koers ging varen met het huisvuil en de Belgische afgevaardigde zou daar stelling tegen nemen in de persoon van Herman Verschueren. We waren gewaarschuwd! Op 14 december kwam de SAB zelf met een folder waarin het luid en duidelijk stond: op 1 maart gaan de huishoudafvalcontainers dicht en die kunnen alleen geopend worden met een duur gekochte chip.
Op de Schuttevaer-vergadering in Terneuzen werd het voor het eerst bekend gemaakt aan het grote publiek. En nog wel door de vertegenwoordiger in det SAB namens Schuttevaer, de heer Struijk. Het commentaar was niet van de lucht: Hoe kun je dat nu doen?
De eerste officiële brief die de ASV hierover schreef was niet alleen gericht aan de minister maar ook aan de Tweede Kamer en aan de SAB. We beriepen ons meteen op het CDNI-verdrag waar in artikel 7 duidelijk staat vermeld dat huisvuilafval niet mag worden belast en dat de vaarwegbeheerders gehouden zijn afvalinrichtingen, ofwel vuilcontainers, beschikbaar te stellen of te doen stellen.
Dit CDNI-verdrag is opgesteld door de binnenvaartlanden van de Akte van Mannheim plus België. Het staat onder beheer van de CCR in Straatsburg en is in de negentiger jaren van de vorige eeuw afgesloten om de afvalproblematiek gezamenlijk aan te pakken. Zodat de schipper niet zes keer voor hetzelfde hoeft te betalen. (Stichting SAB werd opgericht als uitvoerder van het verdrag in Nederland.) Een nobel streven waar de binnenvaart loyaal aan heeft meegewerkt en in het bestuur zitting nam .Jan de Vries was zelfs de eerste directeur en heeft de zaak vorm gegeven. (Voor de jonkies Jan was twintig jaar dé man bij de grootste bond in die tijd, de ONS.)
Nu keerde deze organisatie zich tegen de schippers omdat de minister vond dat er ook voor huisvuil moest worden betaald. Om dit te verdedigen noemt ze ons huisvuil nu bedrijfsafval. Dus de eierschaaltjes van je gebakken eitje zijn ineens bedrijfsafval geworden. Want bedrijfsafval mag je belasten volgens het verdrag en huishoudelijk afval niet. Bedrijfsafval mag je ook alleen belasten als er een internationale regeling voor is getroffen, net als voor het olie- en bilgeafval. Dat is niet gebeurd; dus volgens het verdrag mag het helemaal niet op deze manier.
Wat hebben we gedaan? We hebben ons fel verweerd in de vergadering van 20 februari 2013. We hebben een petitie opgezet richting de Tweede Kamer die massaal door de schippers is ingevuld en we hebben de schippers opgeroepen geen abonnement af te sluiten met de SAB.
Het eerste jaar ging BLN-Schuttevaer met ons mee en trokken we gezamenlijk op. Ook heel veel leden van BLN hadden de petitie ondertekend en vonden dat ook hun organisatie dit standpunt moest vast houden. In de zomer werden er nog gezamenlijk met alle organisaties brieven aan de minister geschreven. Dat leidde alleen tot uitstel van een half jaar maar toen ging het toch echt gebeuren: de containers gingen op slot. Op 14 januari 2014 ging er nog een brief naar de minister namens alle organisaties met de strekking dat we niet akkoord gingen met haar voornemens.
Op 28 januari ging het mis: tijdens een overleg met het ministerie ging BLN-Schuttevaer overstag en verklaarden ze dat hun achterban bereid was te betalen. Geloof me of niet, ik was er bij en dan ben je echt niet blij, want dan weet je dat het nog heel lang gaat duren voor er een oplossing komt.
Wat wel een heel grote steun was, was dat de schippersvrouwen de VIBIA oprichtten en zich ook danig te weer stelden tegen dit onzinnige beleid van de Nederlandse regering. Regelmatig zijn en waren ze te vinden bij de volksvertegenwoordiging in Den Haag en zij hebben er mede voor gezorgd dat de steun in de binnenvaart groot bleef, zelfs vergroot werd, om de schending van het CDNI-verdrag te stoppen.
Gelukkig bleven de meeste schippers standvastig en sloten geen abonnement af met de SAB. De containers raakten net over de grens snel voller en voller. De buurlanden waren, en zijn, niet blij met het Nederlandse beleid, want zij zitten met ons afval en om dat te voorkomen was nu juist dat CDNI-verdrag gesloten.
Het ministerie en de SAB zitten en zaten met grote gaten in hun begroting want het systeem is stukken duurder dan het oude en ze hebben maar een paar honderd abonnementen afgesloten. Dat was niet de bedoeling. Het zouden er in hun berekening zeker 3.000 moeten worden om enigszins rendabel te kunnen werken.
Het vervolg van de soap… En hij is níét leuk, níét humoristisch en romantisch al helemaal níét. Het jaar 2015 ging voorbij zonder oplossing. We hebben van alles geprobeerd, gingen samen met de VIBIA naar Straatsburg om een klacht neer te leggen bij de hoeder van het verdrag, de CCR, maar die verklaarde zichzelf niet bevoegd. De organisatie van het CDNI-verdrag zegt ook dat ze geen rechtsmiddelen hebben om naleving af te dwingen. Een wet zonder sancties, wat moet je er mee?
In 2016, deze zomer, kwam er beweging in de zaak. De Tweede Kamer bleef aandringen op een oplossing en de minister wil natuurlijk ook wel van die hoge kosten af. Lijkt mij toch. Het ministerie belde naar onze voorzitter of wij wilden deelnemen aan het overleg? Wij hebben daar wel even over na gedacht want een onderzoeksbureau had de zaak onderzocht en die zei dat het huidige systeem best levensvatbaar is. Dus wij zeiden: “Op die basis gaan we het gesprek niet in.” Alles moet bespreekbaar zijn en in ieder geval het CDNI-verdrag, want daar had het onderzoeksbureau niet naar gekeken. Dat stond niet in de opdracht.
Dus hebben we bij het ministerie kenbaar gemaakt dat wat ons betreft alles bespreekbaar moest zijn. Dat werd geaccepteerd en we hebben eerst een overleg gehad zonder de andere organisaties erbij, want we wilden daar wel duidelijkheid over. Zij waren immers akkoord gegaan met een betaalregeling en dan was onze positie wel erg zwak. Maar ja, ze wilden er toch gezamenlijk uitkomen en dat is ook noodzakelijk omdat je draagvlak nodig hebt voor welke regeling dan ook. Binnen dit systeem is er geen dwang mogelijk; dus moet er draagvlak zijn voor een oplossing.
Het overleg met alle partijen verliep niet heel slecht en iedereen mocht redelijk zijn of beter haar woordje doen. Daarna kreeg onze voorzitter het verzoek van een nieuwssite (Afvalonline) om even verslag te doen van het overleg, omdat men wist dat de ASV weer was aangeschoven. Onze voorzitter Sunniva Fluitsma gaf dus een interviewtje weg en daar was het ministerie zo vreselijk kwaad over… niet mooi meer.
Maar mensen, als wij jullie niet meer mogen vertellen waar wij mee bezig zijn, dan zullen jullie heel snel het vertrouwen verliezen in wat er in Den Haag bekokstoofd wordt. Ja toch?!
Dus hebben wij gezegd: “We laten ons de mond niet snoeren.” We zijn best bereid de normale procedure te volgen dat je niet publiek maakt wat de andere partijen precies hebben gezegd maar je moet toch kunnen vertellen wat je daar gedaan hebt? Ze doen heel lelijk; dus stel je er maar niet te veel van voor. Maar wij gaan toch proberen er een eerlijke regeling, conform het verdrag, uit te slepen. Dat is ten slotte de taak die jullie ons hebben gegeven en we laten onze voorzitter niet beledigen.
Ik was er bij in 2013 en in 2014 en ik zal er nu ook weer bij zijn. Wens ons sterkte!
Ger Veuger,
Denktank-lid van de ASV
