In de gouden tijd van de oceaanstomers voerde het schip dat de trans-Atlantische oversteek in de kortste tijd aflegde de Blauwe Wimpel. De laatste keer dat de trofee werd veroverd was in juli 1952 toen het ss United States het snelheidsrecord opeiste. Het Amerikaanse stoomschip maakte de oversteek ‘om de Oost’ in 3 dagen, 10 uren en 40 minuten en terug in 3 dagen, 12 uren en 12 minuten. Heen gemiddeld 35,59 knopen en ‘om de West’ met 34,51 zeemijlen per uur. Het is lang geleden, maar spreekt nog steeds tot de verbeelding.
Ongekende snelheden
Het traject werd gemeten vanaf het Ambrose lichtschip bij New York tot aan Bishop’s Rock bij Land’s End, een afstand van 2.942 zeemijlen heen en 2.906 terug. De trofee kwam in 1938 in handen van het Engelse ss Queen Mary dat destijds de oversteek maakte met 31,69 knopen en terug met 30,99. De Engelsen hadden met gering verschil het Franse stoomschip Normandie onttroond. Dat was ook de reden waarom de wimpel 30 meter lang was, symbolisch voor een meter per knoop.
De United States vestigde veertien jaar later op haar maiden trip het nieuwe record en de Engelsen werden met duidelijk verschil door de Amerikanen afgetroefd. Een zeemijl is 1.852 meter en omgerekend haalde The Big U toen de, ook nu nog, ongekende snelheden van 65,9 en 63,9 kilometer per uur.
Stookolieslurper
In die tijd waren er wel dieselmotoren maar voor grote vermogens was men aangewezen op stoomturbines. Acht oliegestookte Babcock & Wilcox ketels produceerden stoom voor vier Westinghouse turbines, die met een maximaal vermogen van 247.785 pk, met vier schroeven een snelheid van 38 knopen (70 kilometer per uur) konden genereren. Er werd dan zo’n 1.300 ton stookolie per etmaal verbruikt.
Tenminste als alle turbines in gebruik waren want het schip had twee gescheiden machinekamers. Dat was een eis van de Amerikaanse regering die het schip zwaar had gesubsidieerd met als oogmerk er in oorlogstijd troepen mee te vervoeren. Het was in de tijd van de Koude Oorlog en het schip moest binnen 48 uur aangepast kunnen worden tot troepentransportschip voor 14.000 manschappen. Normaliter was de capaciteit 1.928 passagiers en 900 bemanningsleden.
Tweepijper en driepijper
Met een lengte van 302 meter en 31 meter breed was het een rank schip dat snelheid uitstraalde en door de immense schoorstenen liet de tweepijper een onvergetelijke indruk achter. Op de trans-Atlantische trafiek was het Amerikaanse vlaggenschip erg geliefd en in de beginjaren voer het voorspoedig.
Eind vijftiger jaren werd het straalvliegtuig geïntroduceerd en meer en meer werd de concurrentie voelbaar. In 1969 werd The Big U uit de vaart genomen en opgelegd in Norfolk als eenheid van de VS-
reservevloot. Dat duurde tot 1978 en daarna hebben diverse investeerders vergeefs getracht het schip weer in de vaart te brengen. In 1994 is het zelfs naar Turkije en Oekraïne gesleept om te ontdoen van asbest, waarna het in 1996 opnieuw werd opgelegd in Philadelphia. Tot op heden ligt het daar aan Pier 82.
De SS US Conservancy tracht fondsen te verwerven om het schip op te knappen en te behouden als publieksattractie. Dat lukt niet erg, maar is wel succesvol gebleken met de Queen Mary, het schip waarvan in 1952 de Blauwe Wimpel werd afgetroefd. Dat ligt al jaren als hotelschip in Long Beach bij Los Angeles. Eind 1967 werd zij verkocht en maakte de driepijper haar laatste reis naar Californië, waar zij werd gerenoveerd. Frappant genoeg hebben dus de laatste twee wimpeldragers kans gezien de sloopdans te ontspringen.
tekst: Cees de Keijzer
World Ship Society Branche Rotterdam
